Yaradılan şərait keyfiyyətli xalça toxunmasına imkan verir

Şabran, 17 aprel, Elxan Yusifli, AZƏRTAC

Ötən ilin sonlarında fəaliyyətə başlayan “Azərxalça” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin Şabran filialında toxunan ilk xalçaların kəsimi aparılıb. İndiyədək buradakı istehsal emalatxanasında 150 kvadratmetrdən çox xalça toxunub.

AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, tarixi keçmişimizi özündə yaşadan zəngin naxışları, keyfiyyəti ilə seçilən Quba xalçalarının toxunduğu bölgədə “Azərxalça” ASC-nin 3 filialı yaradılıb. Cəmiyyətin Quba filialı 2017-ci ilin dekabrında, Xaçmaz filialı isə ötən ilin mayında Prezident İlham Əliyevin iştirakı ilə istifadəyə verilib.

2018-ci ildə bu bölgədə daha bir filial yaradılıb. Dövlət başçısının “Şabran rayonunda xalça istehsalı emalatxanasının tikintisi, təchizatı və infrastrukturunun yaradılması ilə bağlı tədbirlər haqqında” Sərəncamına əsasən inşa edilən filial binasında tikinti işləri yüksək keyfiyyətlə başa çatdırılıb. Ötən ilin sonlarında burada xalça istehsalına başlanılıb.

Bu bölgə Azərbaycanın tarixi xalçaçılıq mərkəzlərindən biridir. Zərif və parlaq yunlu, yüksək sıxlığı olan, orijinal bədii tərtibatlı xovlu və xovsuz xalçalar yerli əhalinin məişət həyatının ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Tarixən dünya alimlərinin, səyyahların diqqətini cəlb etmiş Quba qrupu xalçaları sarayların, şəxsi kolleksiyaların, məşhur muzeylərin bəzəyi olub. Bu bölgədə toxunan xalçaların üzərində öz əksini tapan müxtəlif formalı butalar, damğalar, gül, ağac, quş, əjdaha, nəzərlik, ulduz, ox kimi elementlər yerli əhalinin dünyagörüşünün, inanclarının təzahürü, bu yurdun tarixi keçmişinin yadigarıdır. Azərbaycan xalçalarının bütün qrupları üçün səciyyəvi olan ağ, qara, qırmızı, sürməyi, sarı, mavi, yaşıl və s. kimi rənglərin Quba qrupu xalçalarında yaratdığı ahəng xalça və xalça məmulatlarına təkrarsız gözəllik bəxş edir.

Şabran filialında 150 toxucu və 14 inzibati-təsərrüfat işçisinin fəaliyyəti üçün müasir iş şəraiti yaradılıb. Xalça istehsalı emalatxanası zəruri xammal və ləvazimatlarla - müxtəlif rəngli yun iplərlə, həvə, qayçı, bıçaq kimi alətlərlə, çeşnilərlə təmin edilib. Hazırda burada 60-a yaxın toxucu çalışır. Onlar “Azərxalça”nın təşkil etdiyi tədris-hazırlıq kurslarında bu sənətin sirlərinə dərindən yiyələniblər.

Filialın direktoru Kəbirə Vəlibəyova bildirib ki, istehsal emalatxanasında qədim zamanlardan bu ərazidə yaradılmış tarixi çeşnilər əsasında xalçalar toxunur. Toxucular bu işə həvəslə yanaşır, hər kəs daha yaxşı xalça toxumağa çalışır. Filialın toxucuları arasında əmək yarışı gedir. Hər toxucu daha çox, həm də keyfiyyətli xalça toxumağa səy göstərir.

Bu bölgədə toxunan, öz keyfiyyəti ilə seçilən xalçaların əksəriyyəti məhz indiki Şabran rayonunun kəndlərində ərsəyə gətirilib. “1926-cı ildə Qafqaz Dövlət Ticarəti Təşkilatının Azərbaycan şöbəsi tərəfindən Quba bölgəsində “Xalq sənəti bayramı” keçirilib. Bu bayramın Qubada keçirilməsinin məqsədi bölgənin toxuculuq ənənələrinin gələcəkdə daha da inkişafına təkan vermək olub. Sərgidə nümayiş etdirilən 200-dən artıq nəfis xalçadan birinci, ikinci və üçüncü yerləri indiki Şabran rayonunun Pirəbədil kəndində toxunan xalçalar tutub. Bütün bunlar onu deməyə əsas verir ki, bu ənənə davam etdiriləcək, “Azərxalça” ASC-nin Şabran filialında keyfiyyətli və orijinal xalçalar toxunacaq”, - deyə Kəbirə Vəlibəyova bildirib.

Yaradılan şəraitə görə dövlətimizə minnətdarlığını bildirən toxucu Rəhimə Əmirova deyib ki, Şabranda xalça emalatxanasının tikilməsi rayonda yaşayan bütün toxucuların hədsiz sevincinə səbəb olub: “Filialda toxucular üçün müasir iş şəraiti yaradılıb. Bizim gözəl, işıqlı emalatxana binamız, işə gəlib-getmək üçün nəqliyyat vasitəmiz var. Rayonumuzda xalça emalatxanasının yaradılması həm xalçaçılığın yaşadılmasına, həm də toxucu qadınların işlə təmin olunmasına imkan verib”.

Gənc toxucu Rumayə Əlibabayeva xalçaçılığın sirlərini “Azərxalça”nın təşkil etdiyi tədris-hazırlıq kursunda öyrənib.

“Xaça toxumağa uşaqlıqdan həvəsim olub. Şabranda emalatxananın yaradılması arzularımın reallaşmasına imkan verdi. Həmişə anama deyirdim ki, mənə xalça toxumağı öyrətsin. Ancaq nəinki məni öyrətməyə, heç özünün xalça toxumağa həvəsi yox idi. Xalça toxumaq üçün şəraitin olmaması insanları bu sənətdən uzaqlaşdırmışdı. Rayonumuzda xalça fabriki açılandan sonra anamla burada işləməyə gəldik. “Azərxalça”nın təşkil etdiyi kursda həm xalça toxumağı, həm də xalçaçılıq tariximizi öyrəndim. İndi hər ikimiz burada işləyir, xalçaçılığın inkişafına, yaşadılmasına biz də öz töhfəmizi verməyə çalışırıq. Bizə yaradılan şəraitə görə Prezident İlham Əliyevə, birinci xanım Mehriban Əliyevaya dərin minnətdarlığımızı bildiririk”, - deyə xalçaçı Rumayə Əlibabayeva qeyd edib.

Şabranda xalçaçılıq müəssisəsi ilə yanaşı, yun və boyaq bitkilərinin tədarükü məntəqəsi də tikilir. Tədarük məntəqəsi regional xarakter daşıyacaq. Buranın imkanlarından Quba, Qusar, Xaçmaz, Siyəzən və Xızı rayonlarının sakinləri də bəhrələnəcəklər. Şabranda inşa olunan regional yun və boyaq bitkilərinin tədarükü məntəqəsi ölkəmizdə xalça istehsalının xammal bazasının təşkili üçün mühüm əhəmiyyətə malikdir. May ayında fəaliyyətə başlaması nəzərdə tutulan məntəqə ildə 300 ton məhsul tədarük edə biləcək.

Bu cür müəssisələr Naxçıvan şəhərində, Bərdə, Qobustan və Sabirabad rayonlarında da fəaliyyətə başlayacaq. Məntəqələrə gətirilən yun isə Sumqayıtda tikilən Əyirici-Boyaq Fabrikində emal ediləcək.