Buça, 16 fevral, AZƏRTAC

Ukraynanın Buça şəhərinin Vokzalnaya küçəsi. Müharibəyə qədər bu məkanı tanıyan yox idi. İndi isə bu küçə müharibənin ən dəhşətli dağıntılarına və böyük faciələrə şahidlik edir. Qarşı tərəfin paytaxta doğru irəlilədiyi günlərdə bura həm də Kiyevin ümid qapısı idi. Çünki buradan Ukrayna paytaxtına cəmi 15 kilometrlik məsafə qalırdı.

Müharibənin ilk günlərində, fevralın 25-də Rusiya qoşunları Buça şəhərinə girdilər. Lakin Ukrayna silahlı qüvvələrinin əks hücumdan sonrakı geri dönüşü elə bu məkandan başladı. Rusiya ordusunun böyük hərbi kalonu, tankları, zirehli maşınları, hərbçiləri bu küçədə mühasirəyə alınaraq məhv edildi. Buranın hər daşı, ağacı, elə sakinləri də o dəhşətli günlərin şahidinə çevrildilər.

Küçənin sakini, ağbirçək Anna Vladimirova da həmin ağır döyüşlər zamanı həyat yoldaşı və oğlu ilə birlikdə ümidsiz halda bəlkə də son günlərini yaşadıqlarını düşünürdü. Çünki Buçada mülki şəxslər də qətlə yetirilir, sadə vətəndaşlar müharibənin qurbanına çevrilirdilər. Şahidlərin buradakı döyüşləri İkinci Dünya müharibəsindəki “Kursk döyüşü”nə bənzətməsi təsadüfi deyil.

O AZƏRTAC-ın müxbirinə həmin günlərdə baş verən hadisələri böyük ürək ağrısı ilə belə təsvir edir:

: “Heç bilmirəm necə deyim. Mətbəxdə dayanıb pəncərədən çölə baxırdım. İşıqlar parıldayan kimi havada güllələr uçuşmağa başladı. Oğlum qışqırdı ki, ana, tanklar gəlir. Sonra dəhşətli partlayış səsləri eşidilməyə başladı. Mərmilər düşdükcə hər yan titrəyir, uçub-dağılırdı. Bizim evin də damı çökdü. Amma hər dəqiqə, hər saniyə partlayışlar təkrarlanırdı. Artıq küçəyə çıxanda ətrafdakı hər yer qaralmış, dağılmış və yanmışdı. Buradakı döyüşlər İkinci Dünya müharibəsindəki “Kursk döyüşü”nə bənzəyirdi. Burada da hər yer xarabaya dönmüşdü. Şəhərin mənzərəsi dəhşətli və çox qorxunc idi. Amma nifrət, qəzəb və kin qorxuya qalib gəldi. Axı, onlar niyə bizə gəldilər? Niyə bunları etdilər? Deyirdilər ki, bizim böyük qardaşımızdırlar. Belə də qardaşlıq olar?”, - deyə hadisə şahidi bir il öncə baş verənləri bu cür xatırladır.

Rusiyanın Ukraynaya elan etdiyi genişmiqyaslı müharibədən öncə Vokzalnayada özəl uşaq bağçasının olduğunu, burada xoşbəxt uşaqların oynadığını və onların şən gülüş səslərinin ətrafa yayıldığını xatırlayan Anna Vladimirova deyir ki, sonra burada Rusiya tankları görünməyə başladı: “Müharibəyə qədər uşaqlar inanırdı və gələcəyə ümidlə baxırdı. Çünki biz həmişə onlara deyirdik ki, gələcək gözəldir, işıqlıdır. Gələcəyə ümidlə baxmaq lazımdır. Ancaq fevralın 24-dən sonra bu ümidlər puç oldu”.

Fevralın 25-dən martın 31-dək Buçada qanlı döyüşlər gedib, bir çox məkanlar dağıdılmışdı. Ukrayna hərbçiləri, yerli sakinlərlə birlikdə güclü müdafiə olunaraq, Rusiya qoşunlarının Kiyevə daxil olmasının qarşısını ala bildilər. Məhz ona görə də Ukrayna Prezidenti tərəfindən martın 24-də Buçaya qəhrəman şəhər adının verilməsi barədə sərəncam imzalandı. İndi bu şəhərin sakinləri qəhrəmanlıqları ilə fəxr edə bilərlər.

Yeri gəlmişkən, Buçada bir neçə yerdə kütləvi məzarlıqlar mövcuddur, bunlara həm də “qardaşlıq məzarı” deyilir. Onlardan biri şəhərin baş kilsəsinin həyətinin ərazisindədir. Burada 70-dən çox insan dəfn edilib.