Bakı, 30 iyul, AZƏRTAC

Azərbaycan son illərdə iqtisadiyyatın bütün sahələrinin inkişaf etdiyi ölkəyə çevrilib. İqtisadiyyatın bir çox sahələrində olduğu kimi, turizm sahəsində də dövlət qayğısı hesabına bir sıra irəliləyişlər mövcuddur. Azərbaycan turizm baxımdan kifayət qədər geniş perspektivlərə malik olan ölkə hesab olunur. Ərazisinin nisbətən kiçikliyinə baxmayaraq, turizmin inkişafı üçün yetərli qədər təbii ehtiyatlara, maddi-texniki bazaya və tarixən formalaşmış mədəni irsə malik olması Azərbaycanı potensial turizm ölkəsinə çevirə biləcək amillər hesab olunur. Əlbəttə ki, bunlarla yanaşı, bu sahədə dövlət dəstəyi əsas məsələlərdən biri hesab olunur. Son 10 ildə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə turizm sahəsində bir sıra islahatlar aparılıb.

Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında Azərbaycan Turizm və Menecment Universitetinin Turizm biznesi kafedrasının müdiri dosent Hafiz Hüseynov söyləyib. O bildirib ki, Prezident İlham Əliyevin 2010-cu il 6 aprel tarixli Sərəncamı ilə “Azərbaycan Respublikasında 2010 - 2014-cü illərdə turizmin inkişafına dair Dövlət Proqramı" təsdiq olunub. Proqramını əsas məqsədi Azərbaycanda yüksək iqtisadi, sosial və ekoloji tələblərə cavab verən müasir turizm sahəsinin formalaşdırılması və onun ölkə iqtisadiyyatının əsas inkişaf dayaqlarından birinə çevrilməsinin təmin edilməsi hesab olub. Dövlət proqramı çərçivəsində 2011-ci il Azərbaycanda “Turizm ili” elan olundu. “Turizm ili” çərçivəsində Ümumdünya Turizm Təşkilatının Baş katibi Taleb Rifai Azərbaycana səfər edib və ölkədə bir sıra görüş, konfrans və seminarlar təşkil olunub. 2012-ci il dekabrın 29-da ölkə rəhbəri “Azərbaycan 2020: gələcəyə baxış” İnkişaf Konsepsiyasının təsdiq edilməsi haqqında Fərman imzaladı. Bu mühüm sənəd əsas strateji məqsədi mövcud imkan və resursları nəzərə almaqla, Azərbaycanda davamlı iqtisadi artım və yüksək sosial rifahın əldə edilməsinə istiqamətlənmişdi. 2012-ci ilin sonunda Qusarda “Şahdağ Qış-Yay Turizm Kompleksi”nin və 2014-cü ilin yanvarında Qəbələ şəhərində “Tufan” Dağ-Xizək Yay-Qış İstirahət Kompleksinin istifadəyə verilməsi dövlət başçısı tərəfindən ölkəmizdə dağ-xizək və dağ-qış idman növlərinin inkişafı istiqamətində mühüm addımlar olub.

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2016-cı il 1 iyun tarixli “Elektron vizaların verilməsi prosedurunun sadələşdirilməsi və “ASAN Viza” sisteminin yaradılması haqqında” Fərmanı ilə “ASAN Viza” sistemi yaradılıb. Sistem vasitəsilə əcnəbilər və vətəndaşlığı olmayan şəxslər elektron vizanı 3 addımla ( müraciət et, ödəniş et və e-vizanı yüklə) və 3 iş günü ərzində əldə edə bilər.

Turizmin inkişafında mühüm addımlardan biri Prezident İlham Əliyevin 2016-cı il 6 dekabr tarixli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında ixtisaslaşmış turizm sənayesinin inkişafına dair Strateji Yol Xəritəsi” hesab oluna bilər. Bu mühüm sənəddə ilk əvvəl 2020-ci, daha sonra isə 2025-ci ilə qədər turizmlə bağlı hədəflər (ümumilikdə 4 hədəf), prioritetlər və tədbirlər müəyyən olunub. Son illər dövlət səviyyəsində Azərbaycan turizminə göstərilən diqqətin bariz nümunəsi mübaliğəsiz olaraq Prezident İlham Əliyevin 2018-ci il 20 aprel tarixli “Mədəniyyət və turizm sahəsində dövlət idarəçiliyinin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında Sərəncam”ına əsasən Azərbaycan Dövlət Turizm Agentliyinin yaradılması olub. Agentlik turizm sahəsində vahid dövlət siyasətinin formalaşdırılması və həyata keçirilməsi, turizm sahəsində normayaratma fəaliyyətinin icrasını, dövlət tənzimləməsini, dövlət nəzarətini və əlaqələndirməni, turizmin inkişafı məqsədi ilə digər dövlət orqanları, müəssisələri və təşkilatları, habelə fiziki və hüquqi şəxslər, o cümlədən beynəlxalq və qeyri-hökumət təşkilatları arasında əlaqəli fəaliyyəti təmin etmək, qoruqların ərazilərindən məqsədyönlü istifadəni təşkil etmək və onların qorunub saxlanılmasını təmin etmək, milli kulinariya nümunələrinin qorunmasını və təbliğini təmin etmək istiqamətində fəaliyyət göstərir. Agentlik tərəfindən 2023-cü ilə kimi regional turizmlə bağlı inkişaf strategiyasının hazırlanması, Azərbaycanın bölgələrdə Dövlət Turizm Agentliyinin və Azərbaycan Turizm Bürosunun (ATB) yeni inzibati strukturunun yaradılması da daxil olmaqla, əsas layihələrin həyata keçirilməsi işləri davam etdirilir.

2018-ci ildə Bakı Konqres Mərkəzində Dövlət Turizm Agentliyinin və ATB-nin təşkilatçılığı ilə ilk Milli Turizm Sammiti keçirilərək Azərbaycanın qlobal bazarda tanıdılması üçün ilkin addım olaraq hazırlanan yeni turizm brendi təqdim olundu. Hazırda 20-yə yaxın ölkədə keçirilən beynəlxalq sərgi və təqdimatlarda “Take another look” (Bir daha bax) şüarına əsaslanan turizm brendi ölkənin turizm imkanlarının yeni tərzdə çatdırılmasında önəmli rol oynayıb və 20-dən çox beynəlxalq mükafata layiq görülüb.

H.Hüseynov qeyd edib ki, Azərbaycanın zəngin mədəni irsi nəzərə alınaraq, tarixi marşrutlar (məsələn, Böyük İpək Yolu, məşhur hərbi yürüşlər, tarixi döyüş yerləri və s.) mədəni turizmin bir hissəsi olmaqla, turizmə təsiri və potensialı baxımından xüsusilə əhəmiyyətli hesab olunur. Ölkədə bir sıra mədəni marşrutlar - “Böyük İpək Yolu” mədəni turizm marşrutu, eləcə də müxtəlif maraq seqmentlərinə aid olan turistlər üçün ölkənin cəlbediciliyini daha da artırmaq məqsədilə “Aleksandr Düma Qafqazda”, “Azərbaycanda şərab yolu”, “Azərbaycanda alman izləri”, “Azərbaycanda polyak izləri”, “Babaların tarixi zəfər və şəhadət yolu” və Naxçıvanda “Nuhun gəmisi” təkmilləşdirilərək həyata keçirilir.

Biznes məqsədilə ölkə xaricinə səyahətləri əhatə edən işgüzar turizm müasir dövrdə turist axınının əsas tərkib hissəsi hesab edilir. Bu perspektivli turizm növünə müxtəlif sahələrdə fəaliyyət göstərən şirkətlər arasında görüşlər, konqres tipli tədbirlər, habelə beynəlxalq sərgilərdə və yarmarkalarda iştirak kimi səyahət məqsədləri daxil edilir. İşgüzar turizmin inkişafı ölkədə məşğul əhalinin sayının artmasına və ÜDM-də turizm sektorunun xüsusi çəkisinin yüksəldilməsinə təsir göstərib, mövsümilik amilinin aradan qaldırılmasına təkan verəcəkdir. Bu sahədə Azərbaycan Turizm Bürosunun nəzdində fəaliyyət göstərən Azərbaycan Konqreslər Bürosunun (AzKB) və onun Fəxri Səfirlər Klubunun fəaliyyətini xüsusilə qeyd etmək lazımdır.

Dövlət Turizm Agentliyi və Azərbaycan Turizm Bürosu tərəfindən ölkəmizin turizm istiqaməti kimi beynəlxalq səviyyədə tanıdılması və təbliği məqsədilə bir sıra işlər həyata keçirilir. Onlara beynəlxalq tədbirlərdə iştirak və Azərbaycanda beynəlxalq səviyyəli tədbirlərin keçirilməsini xüsusilə qeyd etmək lazımdır. Azərbaycan Turizm Bürosu (ATB) hər il 30-a yaxın beynəlxalq turizm sərgisində iştirak edir. Berlində “ITB” və Londonda “WTM” kimi mühüm turizm sərgiləri, eləcə də Barselonada “IBTM World” və Frankfurtda “IMEX” kimi işgüzar tədbirlər (konqres, konfrans və sərgi) turizmi (MICE) ilə bağlı sərgilər də bunların arasında yer alır. Eyni zamanda, Azərbaycan bir sıra beynəlxalq tədbirlərə ev sahibliyi edir.

“Azərbaycana gələn turistlərin sayı son 10 illikdə artmaqda davam edir. 2011-ci ildə Azərbaycana gələn turistlərin sayı 2,3 milyon nəfər təşkil edib. 2019-cu ildə Azərbaycana ümumilikdə 3,2 milyon turist gəlib ki, bu da 2018-ci illə müqayisədə rekord dərəcədə - 11,4 faiz çoxdur. Onlardan 932 mini Rusiyadan, 725 mini Gürcüstandan və 361mini Yaxın Şərq ölkələrindən gəlib. Azərbaycan İrandan 255 min nəfər, Mərkəzi və Cənubi Asiya ölkələrindən isə 249 min turist qəbul edib. 2020-2021-ci illərdə COVID-19 pandemiyası ilə əlaqədar olaraq turistlərin sayı kəskin azalıb. Hazırda işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası, gələcək inkişafının təmin olunması, zəruri infrastrukturun yaradılması və əhalinin doğma torpaqlarına qayıdışı istiqamətində genişmiqyaslı tədbirlər həyata keçirilir. Qeyd edilən ərazilərin zəngin iqtisadi potensialından, təbii sərvətlərindən və geniş turizm imkanlarından səmərəli istifadə etməklə onların inkişafını təmin məqsədini rəhbər tutaraq, Prezident İlham Əliyev tərəfindən iqtisadi rayonların yeni bölgüsü həyata keçirilərək Qarabağ (Xankəndi şəhəri, Ağcabədi, Ağdam, Bərdə, Füzuli, Xocalı, Xocavənd, Şuşa və Tərtər rayonları) və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonu (Cəbrayıl, Kəlbəcər, Qubadlı, Laçın və Zəngilan rayonları) iqtisadi rayonları yaradılıb. Bu iqtisadi rayonların təbii ehtiyatları, təbii gözəllikləri, tarixi abidələri gələcəkdə bu ərazidə turizmin bir çox növlərini inkişaf etdirmək imkanı verəcəkdir. Bu növlərdən mədəni-tarixi, rekreasiya, ekoloji turizm növlərini xüsusilə qeyd etmək olar. Bu bölgəyə bir çox turizm marşrutlarının hazırlanması və həyata keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Eyni zamanda, bölgədə yerləşən bir çox dini abidələrin gələcəkdə bərpası burada həm dərketmə, həm də dini turizmin inkişafına təkan verəcəkdir. Yaradılan yol, nəqliyyat infrastrukturu hesabına (avtomobil yolu, dəmir yolu, hava limanı) burada həm daxili turistləri, həm də qonşu ölkələrdən (xüsusilə Türkiyə və İran) gələn xarici turistləri qəbul etmək imkanı olacaqdır”,- deyə Hafiz Hüseynov fikrini yekunlaşdırıb.