Bakı, 19 iyun (AZƏRTAC). İyunun 19-da Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunda (AMİ) XX əsr Azərbaycan ictimai fikrinin görkəmli nümayəndələrindən biri, tanınmış ədib, filosof və ədəbiyyat tənqidçisi Əli bəy Hüseynzadənin 150 illik yubileyinə həsr olunmuş tədbir keçirilmişdir.

AMİ-nin mətbuat xidmətindən AZƏRTAC-a bildirmişlər ki, tədbirdə institutun rektoru, Milli Məclisin deputatı, professor Aqiyə Naxçıvanlı Əli bəy Hüseynzadənin XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixində öz dəst-xətti ilə tanınan ziyalılardan biri olduğunu qeyd etmişdir. Bildirmişdir ki, şair, dramaturq, publisist Ə.Hüseynzadənin həyat yolu romantizm ədəbi cərəyanı və bu cərəyanın türkləşmək, avropalaşmaq, islamlaşmaq ideyası ilə bağlı olmuşdur.

A.Naxçıvanlı vurğulamışdır ki, Prezident İlham Əliyevin 2014-cü il 21 yanvar tarixli Sərəncamına əsasən, çoxşaxəli fəaliyyəti ərzində yaratdığı zəngin fəlsəfi-publisistik, ədəbi-elmi irsi sayəsində Azərbaycan maarifçiliyi tarixinə qiymətli töhfələr verən görkəmli ictimai xadim Əli bəy Hüseynzadənin 150 illik yubileyinin keçirilməsi xalqımızın böyük mütəfəkkirlərinin, tanınmış şəxsiyyətlərin irsinin öyrənilməsinə dövlətin diqqət və qayğısının göstəricisidir.

Tədbirdə Əli bəy Hüseynzadə yaradıcılığının tədqiqatçısı Azər Turan “Əli bəy Hüseynzadə və onun fəaliyyəti” mövzusunda məruzəsində bildirmişdir ki, görkəmli ədib kiçik yaşlarında ikən ailəsi ilə birlikdə Tiflisə köçmüşdür. Atasını erkən itirən Ə.Hüseynzadə o zamanlar Qafqaz şeyxülislamı olan babası Axund Əhməd Səlyaninin himayəsində böyümüşdür. Tiflis gimnaziyasını bitirmiş, uşaqlıq və tələbəlik illərində türk, fars, ərəb, alman və rus dillərini öyrənmişdir. O, 1885-ci ildə Sankt-Peterburq Universitetinin riyaziyyat fakültəsinə daxil olmuş, eyni zamanda, şərq fakültəsində görkəmli professorların mühazirələrini dinləmişdir. Ə.Hüseynzadə 1897-ci ildə Qırmızı Aypara Cəmiyyəti heyətinin tərkibində İtaliyaya getmişdir. Üç ildən sonra geri qayıdaraq müsabiqə yolu ilə İstanbul Darülfünunda hərbi tibb fakültəsində professor köməkçisi vəzifəsinə təyin edilmişdir. Ə.Hüseynzadə 1940-cı ildə İstanbulda vəfat etmişdir.

Daha sonra AMİ-nin dosentləri İsgəndər Orucəliyevin “Əli bəy Hüseynzadə bir ədəbiyyatşünas kimi”, Nazilə Abdullazadənin “Əli bəy Hüseynzadənin şeirləri” mövzularında məruzələri dinlənilmişdir. Bildirilmişdir ki, Azərbaycan ədəbiyyatşünaslığı tarixində xüsusi yer tutan Ə.Hüseynzadə M.F.Axundzadədən sonra Avropa ədəbi-nəzəri, fəlsəfi və estetik fikirlərini ədəbiyyatşünaslığımıza gətirmişdir, şeir və ədəbiyyata tərif vermişdir. O, təkcə şair deyil, şöhrəti müsəlman Şərqini aşan filosof və jurnalist, bacarıqlı həkim olmuşdur.

Tədbirdə çıxış edən dosent Zaman Əsgərli, professor Mircəfər Həsənov tanınmış insanların yubiley tədbirlərinin keçirilməsini yüksək dəyərləndirmiş, Ə.Hüseynzadənin həyat və yaradıcılığı ilə bağlı fikirlərini bölüşmüşlər. Bildirilmişdir ki, ədibin “Qırmızı qaranlıqlar içində yaşıl işıqlar”, “Siyasət və fürusət”, “Nicat məhəbbətdədir”, “Məcnun və Leylayi-islam”, “Türk dilinin vəzifeyi-mədəniyyəsi” kimi əsərləri fəlsəfi fikir tariximizdə milli varlığımızı, mənəviyyatımızı, tariximizi, dilimizi tədqiq və təsdiq edən böyük sənət abidələridir.

Çıxışlar zamanı mövzuya dair maraqlı təqdimatlar nümayiş etdirilmişdir.