Bakı, 19 iyun (AZƏRTAC). Keçən ilin noyabr ayında, xeyli vaxtdan bəri Ermənistanın sabiq prezidenti Robert Koçaryanın idarə etdiyi REGNUM erməni nəşrində Artaşes Şahnazaryan adlı birisinin məqaləsi dərc edilmişdir. Müəllif akademik Ramiz Mehdiyevin “Gorus-2010: absurd teatrı mövsümü” kitabına resenziya yazmaq qərarına gəlmişdir. Özünü “elmlər namizədi” adlandıran bu lovğa müəllifin yazdığı hər bir sözü ətraflı nəzərdən keçirmək və şərh etmək fikrində deyilik. Bu, heç də nəcib iş deyil, onsuz da belə şərhlərin nə özündən razı müəllifə xeyri olacaq, nə də hazırda elə əvvəllər də çox acınacaqlı vəziyyətdə olan bütün erməni “tarix elmi”nə. Əsasən elə erməni müəlliflərinə və ya ən yaxşı halda qeyri-erməni salnaməçilərin işlərinin erməni dilinə tərcümələrinə (ermənilərin qədim və orta əsrlərə aid əlyazmaları öz dillərinə necə “tərcümə etdiklərini”, bu halda orijinallardan əsər-əlamət qalmadığını çox yaxşı bilirik) əsaslanan bu psevdoelmi cızmaqaranın tənqidi xeyli vaxt apara bilər. Ona vaxt sərf etməkdənsə zibil qutusuna atmaq məsləhətdir.

Axı bu cızmaqaraya başqa necə münasibət bildirmək olar ki, onun müəllifi böyük Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvini “fars”, orta əsrlərdə yaşamış alban salnaməçisi Musa Kalankatlı və alban knyazı Cəlal-Həsəni “milliyyətcə erməni”, sumqayıtlı qatil Eduard Qriqoryanı isə ana xətti üzrə “azərbaycanlı” adlandırır?

Əgər böyük Nizami yalnız fars dilində yazdığına görə “fars” hesab edilirsə, onda Uilyam Saroyan “anqlosaks” hesab edilməlidir, çünki o, ingilis dilində yazmışdır, Yevgeni Petrosyan “slavyandır”, çünki öz yumoristik nömrələrini rus dilində ifa edir, İvan Ayvazovski isə ümumiyyətlə delfindir, çünki bütün əsərlərinin sevimli mövzusu dənizdir. Bu irəvanlı “elmlər namizədi”nin tipik hay məntiqinə görə Ovanes Tumanyanın üçdə bir hissəsi azərbaycanlı, digər üçdə bir hissəsi gürcü və qalan üçdə bir hissəsi erməni hesab edilməlidir, çünki o, üç dildə yazırdı. Boris Pasternakın isə yəhudilərə, əlbəttə, heç bir aidiyyəti olmamalıdır, çünki onun ivrit dilində yazılmış bircə əsəri də yoxdur. Albert Eynşteyn isə Şahnazaryanın məntiqinə görə “əsl ari” hesab edilməlidir (Göbbels sağ olsaydı dəhşətə gələrdi), çünki o, alman dilində oxumuşdu və əsərlərini bu dildə yazırdı.

Razılaşın ki, akademik Ramiz Mehdiyevin sanballı əsərinə resenziya yazmağa cəsarət etmiş, əcdadları Balkan Frakiyasından gəlmə haylar olan bu müəllifin çox tipik məntiqi var.

Alban tarixçiləri və knyazları özlərini alban adlandırdıqları halda, onları “erməni” adlandırmaq “hayastan” tarixşünaslığının zirvəsidir. Görəsən alban dilində danışan və öz xalqının tarixi haqda “Aqvanlar tarixi” adlı əsər yazan “erməni”ni görən olubmu? Kilsə tikərək onun divarlarında “mənim aqvan xalqım üçün” sözlərinin həkk olunmasını əmr etmiş “erməni”ni görən olubmu? Belə “erməniləri” yalnız həmişə İrəvan adlandırılmış bugünkü Hayastanda tapırlar.

Nəhayət, Eduard Qriqoryan yarıbayarı “azərbaycanlı” olur. Heç gözləməzdik. Onlar Nizamini bizdən alırlar, bizim Musa Kalankatlını və Calal-Həsəni “özəlləşdirirlər”, əvəzində isə bizə Qriqoryanı sırıyırlar.

Görün Şahnazaryan nə yazır: “Mehdiyevin qrupunun sumqayıtlı talançı E.Qriqoryanı xalis erməni kimi məqsədyönlü şəkildə qələmə vermək cəhdinə gəldikdə isə, onların istinad etdiyi ittifaq prokurorluğunun materiallarında qeyd edilmişdi ki, onun anası ərindən boşanmış azərbaycanlıdır və öz oğlunu ermənifobiya ruhunda tərbiyə etmişdir”.

Maraqlıdır, görəsən Artaşes Şahnazaryan özünün orta əsrlərə aid “tarixi mənbələrini” də indi istinad etdiyi ittifaq prokurorluğunun materialları kimi saxta dəqiqliklə öyrənmişdir?

Eduard Qriqoryanın anası, Şahnazaryanın “azərbaycanlı” adlandırdığı qadının ifadələrində deyilir: “...mənim ərim milliyyətcə erməni olmuş və 1969-cu ildə ölmüşdür... Mən ərimin qohumları ilə yaxın münasibət saxlamırdım, çünki mənim milliyyətcə rus olmağım və kasıb ailədən çıxmağım onların xoşuna gəlmirdi. Ərim öləndə onun qohumlarından heç kəs mənə bircə qəpik də maddi kömək göstərmədi... uşaqlarım bilirdilər ki, onların babası və əmisi var, onlar əsasən gen-bol yaşayırdılar, lakin biz onlarla heç bir münasibət saxlamırdıq və heç vaxt onlara qonaq getməmişdik... rəhmətlik ərim mənə həmişə deyirdi ki, mən heç vaxt onun qohumlarına heç bir kömək üçün müraciət etməyim, çünki onlar heç nə ilə kömək etməyəcəklər. Mənim danışdıqlarımı uşaqlarım da bilir, ona görə də onların ata xətti ilə qohumlarına yaxşı hissləri yoxdur. Ərim tərəfdən olan qohumların bizim ailəyə mənfi münasibətinə görə uşaqlarım onlara nifrət edirlər...” (cild 28, vərəq 202-203).

Artıq heç nəyə təəccüblənmirsən, çünki ermənilərin “zarafat etdiyini” düşünən azərbaycanlıların stereotiplərini qırmaqla lovğalanan Serj Sarkisyan, eləcə də erməni terrorçuları Arabo və Aramo “Azərbaycan Xalq Cəbhəsinin silahlıları”, Xocalı ətrafındakı meşələr “Ağdamın ətrafı”, qətlə yetirilmiş Xocalı sakinlərinin fotoşəkilləri isə “Balkanlarda münaqişə qurbanları” kimi qələmə veriləndə (erməni təşviqat və təbliğatının ucuzluğu həm də onda təzahür edir ki, 1992-ci ildə Xocalı hadisələrindən çəkilmiş ilk dəhşətli kadrlar yayılanda Balkanlarda hələ dinc əhalinin kütləvi qırılması ilə müşayiət olunan genişmiqyaslı müharibə getmirdi) hər şey normal hesab edilir. Bütün bunlar bəzən “erməni tarixşünaslığı” rolunu yerinə yetirən bugünkü erməni təbliğatının dəst-xəttidir.

Şahnazaryan öz “opus”unun lap sonunda yazır: “Hesab edirik ki, filosofdan Azərbaycan “tarixşünaslığının” ağır artilleriyasına çevrilmiş R.Mehdiyevə və onun köməkçilərinə hələlik hansısa naməlum səbəbdən azərbaycanlı elan edilməmiş Sədinin aşağıdakı misralarını xatırlatmaq yerinə düşər: ey ərəb, sən heç vaxt Kəbəyə (Məkkəyə) gedib çatmayacaqsan, çünki sənin getdiyin yol Türküstana aparır”.

Biz də Şahnazaryana borclu qalmamaq üçün “hüquqşünas-kriminalistə” və “milliyyətlərin təyinedicisi”nə çevrilmiş bu “tarixçi-mediaçı”ya hansısa naməlum səbəblərdən Leonardo da Vinçidən fərqli olaraq hələlik “təmizqanlı hay” elan edilməmiş böyük Puşkinin bir misrasını xatırladacağıq: “Sən qorxaqsan, sən köləsən, sən ermənisən!”.