Bakı, 24 fevral, AZƏRTAC

Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin üçüncü toplantısında iştirak edən Azərbaycan, Albaniya, Bolqarıstan, Gürcüstan, Yunanıstan, İtaliya, Türkiyə, Xorvatiya, Monteneqro, Böyük Britaniya, ABŞ nümayəndələrinin və Avropa Komissiyasının vitse-prezidenti Birgə Bəyannamə imzalayıb.

Bu barədə AZƏRTAC-a Energetika Nazirliyindən bildirilib.

Bəyannamədə fevralın 23-də Bakıda keçirilən Cənub Qaz Dəhlizi Məşvərət Şurası çərçivəsində nazirlərin üçüncü toplantısının iştirakçıları Azərbaycandan Gürcüstana, Türkiyəyə və daha sonra Avropa ölkələrinə qazın etibarlı və dayanıqlı təchizatını təmin etmək üçün Cənub Qaz Dəhlizi istiqaməti üzrə yerləşən ölkələrlə enerji resurslarının daşıyıcıları, təchizatçıları və istehlakçıları arasında uzunmüddətli strateji əlaqələri davam etdirmək və dərinləşdirmək əzmində olduqlarını bəyan ediblər.

Sənəddə 2015-ci il fevralın 12-də və 2016-cı il fevralın 29-da Bakıda nazirlər səviyyəsində keçirilmiş 1-ci və 2-ci toplantılardan sonra “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinin həyata keçirilməsində əldə olunmuş əhəmiyyətli nailiyyətlər alqışlanaraq, “Cənub Qaz Dəhlizi”nin tikintisinin yubanmalarsız başa çatdırılması üçün zəruri ilkin normativ və hüquqi sənədlərin, eləcə də icazə və səlahiyyətlərin verilməsinə aid prosedurların son təsdiqlənməsində aidiyyəti ölkələrin bundan sonrakı səylərinin dəstəkləndiyi əks olunub. Bildirilir ki, mövcud olan və planlaşdırılan infrastruktur sahibləri ilə, o cümlədən Mərkəzi və Cənub-Şərqi Avropada Qazötürücü Şəbəkənin İnşası strukturu (CESEC) çərçivəsində əməkdaşlıq üçün texniki və kommersiya imkanlarının qiymətləndirilməsi yolu ilə Cənub Qaz Dəhlizinin Enerji İcmasının Balkanlardakı ölkələri kimi digər bazarlara, o cümlədən Avropa İttifaqının hüdudlarından kənara genişləndirilməsinə rəvac verməyə davam etdiriləcək: “Biz Yunanıstan-Bolqarıstan Birləşdirici Boru Kəməri, İonik-Adriatik Boru Kəməri və Türkiyə-Bolqarıstan layihələrindəki maraqlarımızı müdafiə edirik. Avropadakı ölkələrin, onların Enerji təhlükəsizliyini gücləndirmək üçün enerji təcrid etməsinə son qoymağa can atacağıq”.

İştirakçılar “Cənub Qaz Dəhlizi” çərçivəsində layihələrin əlçatan şəkildə maliyyələşdirilməsinin təmin edilməsində beynəlxalq maliyyə qurumlarının əzmini alqışladıqlarını, əməkdaşlığın möhkəmləndirilməsi, eləcə də milli, Avropa və regional maliyyə qurumlarının şəffaf, proqnozlaşdırılan və stabil normativ şəraitin yaradılması vasitəsilə cəlb edilməsi mexanizmlərinin effektivliyinin artırılması üzrə daha sonrakı səyləri dəstəklədiklərini bəyan edərək, beynəlxalq maliyyə qurumlarını “Cənub Qaz Dəhlizi”nə dəstəyi gücləndirməyə çağırıblar.

Bundan başqa, iştirakçıların Avropa Komissiyasının daimi dəstəyi və Enerji İttifaqının Çərçivə Strategiyasının ən yaxşı tərzdə istifadə edilməsi yolu ilə “Cənub Qaz Dəhlizi” layihəsinin həyata keçirilməsindən ötrü regionda və onun hüdudlarından kənarda strateji enerji tərəfdaşlığına rəvac verdikləri qeyd edilib.

Sənəddə deyilir: ““Cənub Qaz Dəhlizi”ni təchizatçılar və ya tranzit ölkələr qismində mümkün gələcək iştirakçılar üçün əlçatan etmək üçün biz ikitərəfli və çoxtərəfli əməkdaşlığı inkişaf etdirməyə, həmçinin “Cənub Qaz Dəhlizi”nin gələcəkdə hər hansı genişləndirilməsinin realizə olunması zamanı meydana çıxa biləcək aidiyyəti hüquqi məsələlərin, normativ tənzimləmə məsələlərinin və narahatlıq predmeti olan təhlükəsizlik məsələlərinin ən praktik surətdə və vaxtlı-vaxtında həll edilməsi üçün işçi səviyyəsində məsləhətləşmələri davam etdirməyə öz qəti niyyətimizi bir daha təsdiqləyirik”.

Bundan başqa, Avropaya əlavə qazın nəql edilməsinə dair müvafiq danışıqların başlanmasına dəstək ifadə edilib. Yekun olaraq, Birgə Bəyannamədə iştirakçılar bildiriblər: ““Cənub Qaz Dəhlizi”nin həyata keçirilmə mərhələsinə çatdığımızı nəzərə alaraq, biz hazırda “Cənub Qaz Dəhlizi”nin gələcək həcmlər, yeni birləşdirici kəmərlər və əlavə bazarlar daxil olmaqla, daha sonrakı inkişafının qiymətləndirilməsinə başlayırıq”.

Qeyd edək ki, Birgə Bəyannamənin mətni vətəndaşların təhlükəziliyinin və rifahının, habelə ətraf mühitin vəziyyətinin yaxşılaşdırılması üzrə ümumi məqsədlər əsasında strateji tərəfdaşlığa, aşağı karbonlu, təhlükəsiz və rəqabətədavamlı iqtisadiyyata keçməyə nail olmaq üçün gələcəyə istiqamətlənən İqlim Dəyişikliyi Siyasətli çevik Enerji Birliyi üçün çərçivə strategiyasına uyğun olaraq bütöv Avropa enerji sisteminin qurulmasının və enerji mənbələrinin şaxələndirilməsinin, təchizatın və enerjinin nəqli marşrutlarının təhlükəsizliyinin vacibliyinə, “Cənub Qaz Dəhlizi”nin Avropaya yeni təbii qaz mənbələrinin şaxələndirilməsini təmin edən Avropa İttifaqının strateji layihəsi kimi tanınmasına əsaslanıb.

Bununla yanaşı, Azərbaycanın təhlükəsiz, etibarlı, rəqabətədavamlı və əlçatan enerjinin Gürcüstan, Türkiyə və Avropadakı müştərilərinə çatdırmaq səyləri ilə “Cənub Qaz Dəhlizi”nin təkanverici qüvvəsi kimi strateji rolu, Azərbaycanda Avropanı əlavə qaz həcmləri ilə təmin edə bilən işlənməmiş əhəmiyyətli qaz ehtiyatlarının olması və “Cənub Qaz Dəhlizi”nin növbəti inkişaf mərhələsində Azərbaycanın və investisiya şirkətlərinin “Abşeron”, “Ümid”, “Babək”, “Qarabağ”, “Dan Ulduzu”, “Əşrəfi”, “Şahdəniz-3” və digər layihələrinin işlənməsinə kömək etmək qərarı, eləcə də “Şahdəniz” yatağının işlənməsinə dair hasilatın pay bölgüsü sazişinin (HPBS) müddətinin 2048-ci ilədək, “Azəri-Çıraq-Günəşli” (AÇG) yataqlarının işlənməsinə dair HPBS-in müddətinin 2050-ci ilədək uzadılmasına dair əldə olunmuş razılıqlar nəzərə alınıb. Türkiyə və Gürcüstanın ərazilərindəki enerji layihələrinin və Xəzər dənizindən Avropaya qədər uzanan nəqliyyat dəhlizlərinin uğurlu fəaliyyətinin təmin edilməsində, Albaniya, Yunanıstan və İtaliyanın “Trans-Adriatik” boru kəməri layihəsinin icra olunmasında irəliləyişə görə xüsusi rolu qiymətləndirilib. Amerika Birləşmiş Ştatlarının Xəzər Dənizindən Avropaya nəqliyyat dəhlizinin, “Cənub Qaz Dəhlizi”nin inkişaf etdirilməsinə və Xəzər regionunda ümumi təhlükəsizliyə davamlı dəstəyi, Xorvatiya, Monteneqro, habelə Bosniya və Herseqovinanın nümayəndə heyətlərinin iclasda müşahidəçi qismində iştirakı və Cənubi Qafqaz Boru Kəməri (CQBK), TANAP və TAP layihələrinin Avropa İttifaqının Ümumi Maraq Layihələrinin siyahısına daxil edilməsi mühüm məqamlar kimi nəzərə alınıb.