Cəbrayıl, 16 oktyabr, Tahir Ağaməmmədov, AZƏRTAC

Otuz ilə yaxın dövrdə erməni vandalizminə məruz qalaraq xarabalığa çevrilmiş Cəbrayıl rayonu özünün yeni dövrünə qədəm qoyub. Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ordumuzun düşmən üzərində qazandığı şanlı Qələbə nəticəsində azadlığına qovuşmuş digər ərazilərimizdə olduğu kimi, buraya da həyat yenidən qayıdır. Əgər 2020-ci ilin oktyabr ayı Cəbrayıl rayonunun işğaldan azad edilməsi kimi tarixə yazılmışdısa, 2021-ci ilin oktyabr ayı quruculuq, bərpa, inkişaf dövrünün başlanması kimi yaddaşlarda qalacaq.

AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri Cəbrayıla səfəri zamanı rayon sakinləri ilə söhbət edib, gördüklərini qələmə alıb.

İşğaldan azad olunmuş Cəbrayıla dəfələrlə səfər etmiş, Ermənistanın yer üzündən sildiyi yurd yerlərimizdən çoxsaylı reportajlar hazırlamışıq. Cəbrayıl rayonuna budəfəki səfərimiz isə tamamilə başqa ruhda idi. Prezident İlham Əliyevin oktyabrın 4-də Cəbrayıla səfəri zamanı rayon mərkəzi xəstəxanasının, məktəb binasının və Cəbrayıl şəhərində ilk çoxmənzilli yaşayış məhəlləsinin, Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonunda yaradılacaq “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkının, “KamAZ” ASC ilə “Gəncə Avtomobil Zavodu” İstehsalat Birliyinin birgə servis mərkəzinin, Memorial Kompleksin və Cəbrayıl şəhərinin bərpasının təməl daşını qoyması, 110/35/10 kV-luq “Cəbrayıl” yarımstansiyasının açılışında iştirak etməsi bu yerlərə yeni nəfəs gətirib.

Böyük Qayıdışa aparan yollar

Cəbrayıl rayonunda ilk olaraq yol infrastrukturunun yenidən qurulmasına başlanılıb. Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd, Xudafərin-Qubadlı-Laçın, Hadrut-Cəbrayıl-Şükürbəyli avtomobil yolları da bu sıradandır.

Horadizdən Cəbrayıla doğru irəlilədikcə Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolunun yenidən qurulmasını böyük qürur və sevinc hissi ilə izləyirik. Axı, bu yol adi yol deyil - Böyük Qayıdış yoludur. Bizi Cəbrayılımıza, işğaldan azad edilmiş digər ərazilərə, ermənilər tərəfindən viran qoyulmuş şəhər və kəndlərimizin gələcək inkişafına və xoş günlərimizə aparan yoldur.

Avtomobil yolunun tikintisinə xeyli sayda canlı qüvvə və texnika cəlb edilib. Xüsusi texnikalardan istifadə olunmaqla yolun yeni torpaq yatağının inşası həyata keçirilir. Strateji əhəmiyyəti ilə seçilən Horadiz-Cəbrayıl-Zəngilan-Ağbənd avtomobil yolu işğaldan azad edilmiş Füzuli, Cəbrayıl və Zəngilan rayonlarının ərazisindən keçir və hazırda inşası aparılan Əhmədbəyli-Füzuli-Şuşa, Şükürbəyli-Cəbrayıl-Hadrut və Xudafərin-Qubadlı-Laçın avtomobil yolları başlanğıcını məhz bu yoldan götürür.

Şükürbəyli kəndindən dönüb Cəbrayıla doğru yol alırıq. Burada digər bir yolun - Hadrut-Cəbrayıl-Şükürbəyli avtomobil yolunun tikintisi gedir. Cəbrayıl rayon sakini Əli Əliyevlə elə burada söhbət edirik.

“Biz hazırda Hadrut-Cəbrayıl-Şükürbəyli avtomobil yolunun tikintisi aparılan hissəsindəyik. Görürsünüz, işlər necə sürətlə gedir? Qürurverici görüntülərdir. Bu yollar Böyük Qayıdış yollarıdır. Bu yol keçmiş məcburi köçkünlərin öz dədə-baba yurdlarına qayıdacağı yoldur. Bu yollar işğaldan azad edilmiş ərazilərimizin inkişafına, çiçəklənməsinə aparan yoldur. Tezliklə yolların tikintisi də başa çatacaq, ermənilərin dağıdaraq viran qoyduqları şəhər və kəndlərimiz yenidən qurulacaq, gülüstana çevriləcək. Cəbrayılımızın xoşbəxt günləri yenidən başlayacaq”, - deyə Əli Əliyev bildirir.

Prezident İlham Əliyevin Cəbrayılda bir sıra obyektlərin təməlini qoyması cəbrayıllıların sevincinə sevinc qatıb

Cəbrayıl şəhərinə çatırıq. Şəhər yerlə-yeksan edilib. Təkcə yaşayış evləri və sosial binalar deyil, qəbiristanlıqlar, digər tarixi, mədəniyyət və memarlıq abidələri, eləcə də qədim kəhrizlər də erməni vandalizminə məruz qalıb. Ermənilər 30 ilə yaxın Cəbrayılda ekoloji terror həyata keçirib, yaşıllıqlar, o cümlədən yaşı əsrlərlə ölçülən çinar ağacları məhv edilib. Lakin bütün xalqımız, o cümlədən cəbrayıllılar nikbindirlər. Çünki işğaldan azad olunmuş bütün şəhər və kəndlərimiz, o cümlədən Cəbrayıl bərpa ediləcək, yenidən qurulacaq. Prezident İlham Əliyev oktyabrın 4-də Cəbrayıla səfəri zamanı bu barədə deyib: “Biz bütün gücləri səfərbər etmişik və edəcəyik ki, qısa müddət ərzində Cəbrayılı və bütün başqa rayonlarımızı yenidən quraq, bərpa edək”.

“Dostluq” bulağından su içib, xarabalığa çevrilmiş Cəbrayıl şəhərinə daxil oluruq. Cəbrayıl şəhərinin acınacaqlı görkəmi ürək ağrıdır. Erməni hərbçiləri şəhəri tamamilə dağıdıblar. Bizimlə birlikdə gələn Cəbrayıl sakini Mehman Hüseynov bir tərəfdən doğma şəhərinin tamamilə dağıdılmış vəziyyətini görüb kədərləndiyini, digər tərəfdən 28 ildən sonra buraya ayaq basdığına və şəhərin yenidən qurulması işlərinə başlanılmasına görə böyük sevinc hissi keçirdiyini deyir: “Hər tərəfdə erməni vandalizmi görünür. Daş-daş üstə qalmayıb. Hətta ağacları da kəsib aparıblar. Əlbəttə, bütün bunlara görə kədərlənirik. Ancaq həm də sevinc içindəyik. Çünki doğma şəhərimiz azaddır və tezliklə yenidən qurulacaq. Prezident İlham Əliyevin oktyabrın 4-də Cəbrayıla səfəri zamanı bir sıra obyektlərin təməlini qoyması biz cəbrayıllıların sevincinə sevinc qatıb. Həmin gün tarixə Cəbrayılın inkişafının, tərəqqisinin təməlinin qoyulması günü kimi düşəcək. Tezliklə bütün kənd və şəhərlərimiz, o cümlədən Cəbrayılımız yenidən qurulacaq, gözəl binalar tikiləcək. Bu sevinci bizə yaşatdığına görə Prezidentimizə minnətdarlığımı bildirirəm”.

Azad olunmuş ərazilər elektrik enerjisi ilə təmin olunur

Böyük Qayıdışa aparan yolda qarşıda duran mühüm vəzifələrdən biri də işğaldan azad edilmiş torpaqlarımızda enerji infrastrukturunun qurulmasıdır. Azad edilmiş digər rayonlarda olduğu kimi, Cəbrayıl rayonunda da bu istiqamətdə mühüm işlər həyata keçirilir.

Cəbrayıl rayonuna Füzulidəki “Şükürbəyli” yarımstansiyasından uzunluğu 31 kilometr olan 110 kilovoltluq ikidövrəli 1-ci və 2-ci “Cəbrayıl” hava xətləri çəkilib. Bir vaxtlar qoşunların təmas xətti olduğundan tamamilə minalanmış yerlərdən keçən xəttin uzandığı ərazi partlamamış sursatlardan təmizlənib. Hava xəttinin ildırımdan mühafizəsi və yarımstansiyalararası siqnalların ötürülməsi üçün zəruri işlər görülüb. Yeni yarımstansiyada 110 kilovoltluq Açıq Paylayıcı Qurğu tikilib. O cümlədən 110/35/10 kilovoltluq “Qubadlı” və “Zəngilan” yarımstansiyalarının qidalandırılması məqsədilə Cəbrayıldan çəkilən ikidövrəli ötürmə xətlərinin qoşulması üçün texniki cəhətdən yarımstansiyada lazımi şərait yaradılıb. “Cəbrayıl” yarımstansiyası yeni avadanlıqlarla komplektləşdirilib, burada müasir rəqəmsal idarəetmə, mühafizə və avtomatika sistemləri quraşdırılıb. Yarımstansiyanın iş rejiminə real zamanda nəzarət olunması və göstəricilərin “Azərenerji” ASC-nin SCADA sisteminə ötürülməsi məqsədilə yerli mikro-Scada dispetçer idarəetmə sistemi qurulub və enerjisistemin mərkəzi SCADA sisteminə inteqrasiya olunaraq rəqəmsallaşdırılıb.

“Cəbrayıl” yarımstansiyası, ilk növbədə, bu rayonda yerləşən hərbi obyektləri, yeni yaradılan sosial-iqtisadi infrastruktur layihələrini, eləcə də rayonun ümumi şəhərsalma konsepsiyasına əsasən, Cəbrayıl şəhərini və bütövlükdə rayonun bütün kənd-qəsəbələrini elektrik enerjisi ilə təmin edəcək.

Cəbrayıl rayonunda iqtisadiyyatın, yerli istehsalın inkişafına böyük təkan verəcək, əhalinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəlməsinə əlavə imkanlar yaradacaq layihələr də icra olunacaq. Belə layihələrdən biri “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkıdır. Prezident İlham Əliyevin oktyabrın 4-də təməlini qoyduğu “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkının ərazi kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı, sənaye, sosial və texniki zonalara bölünəcək. Burada logistika və ticarət mərkəzi, anbar kompleksləri, topdan və pərakəndə satış obyektləri, TIR parkı, gömrük, yanacaqdoldurma, avtomobil və digər texnikaların təmiri məntəqələrinin yaradılması planlaşdırılır. Sənaye Parkında tikinti üçün üzlük və izolyasiya materialları, müxtəlif qatqı maddələri, metal konstruksiya istehsalı müəssisələrinin təşkili nəzərdə tutulur. Parkın ərazisində, həmçinin kənd təsərrüfatı məhsullarının qablaşdırılması, meyvə-tərəvəz konservləri, süd və ət məhsulları istehsalı və emalı, şərab, yem, gübrə istehsalı, ipəkçilik müəssisələrinin, soyuducu kameraların qurulması, kiçik istehsal və xidmət sahələri yaradılacaq.

Cəbrayıl ziyalısı Zamiq Qurbanov “Araz Vadisi İqtisadi Zonası” Sənaye Parkının Cəbrayıl rayonu, eləcə də region üçün əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirir. “Sənaye parkının mühüm avtomobil və dəmir yollarının üzərində yerləşməsi burada istehsal olunan məhsulların həm daxili, həm də xarici bazarlara çıxışını təmin edəcək. Bu layihə bölgənin potensialının ölkə iqtisadiyyatına reinteqrasiyasına, yerli istehsalın inkişafına səbəb olacaq, məşğulluq səviyyəsinin yüksəlməsinə əlavə imkanlar yaradacaq. Sənaye parkının yaradılması nəinki Cəbrayıl rayonunun, bütövlükdə Şərqi Zəngəzur regionunun sosial-iqtisadi inkişafına töhfə verəcək”, - deyə o bildirir.

Artıq Qarabağın, Şərqi Zəngəzurun yeni - bərpa, yenidənqurma, inkişaf, çiçəklənmə dövrü başlayıb. İllərdir düşmənin yağmaladığı, dağıdaraq viran qoyduğu yurd yerlərimizə indi yeni nəfəs gəlib. Çox keçməyəcək ki, azad edilmiş torpaqlarımıza ayaq basanda işğalın ağır nəticələri, ağrı-acıları ilə deyil, gözəlliklərlə, doğma yurdlarına dönmüş insanların çöhrəsindəki xoş təbəssümlə qarşılaşacağıq.

Bu il oktyabrın 4-də Cəbrayılda ictimaiyyət nümayəndələri ilə görüşündə cəbrayıllılara “Xoş gəlmisiniz” deyən Prezidentimizi bir neçə ildən sonra rayon sakinləri doğma yurd yerində “Xoş gəlmisiniz, cənab Prezident” deyərək alqışlayacaqlar. O gün isə elə də uzaqda deyil...