Bakı, 7 iyul, AZƏRTAC

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun direktoru, akademik Teymur Kərimlinin İstanbulun Topqapı Saray Muzeyi ilə apardığı danışıqlar nəticəsində əldə edilən razılığa əsasən institutun əlyazmaların elmi ekspozisiyası və təqdimi şöbəsinin müdiri Nigar Babaxanlı İstanbulda elmi ezamiyyətdə olub, burada saxlanan eksponatlar üzərində araşdırma aparıb. Onun nəzərdən keçirdiyi eksponatları içərisində Fateh albomundakı miniatür sənəti və xəttatlıq nümunələri sənətkarlıq baxımından yüksək dəyəri ilə seçilir.

İnstitutdan AZƏRTAC-a bildiriblər ki, bu əsərlərin müəllifləri arasında Türkiyə, İran və Orta Asiya nümayəndələrinin adlarına rast gəlmək mümkündür. Bunlardan Sultan Əli Yəqubi, Əbdürrəhim Xarəzmi, Şeyx Mahmud Hərəvi, Ustaq Məhəmməd Siyahqələm və başqalarını göstərmək olar. Xəttatlar Şeyx Kəmaləddin İsfahani, Əbdürrəhman Cami və İmadəddin Nəsiminin şeirlərini yüksək sənətkarlıqla köçürüblər. Naməlum xəttat Nəsiminin şeirlərini gözəl nəstəliq xətti ilə yazıb. Qeyd etmək lazımdır ki, orta əsrlərdə Yaxın və Orta Şərqdə tərtib edilmiş albomlarda böyük Azərbaycan şairi İmadəddin Nəsiminin şeirlərinə indiyə qədər rast gəlinməyib. Bu səbəbdən də Fateh albomundakı tapıntı böyük maraq kəsb edir. Albomun səhifələrindən birinin sağ tərəfində iki dərvişin boyalı miniatür rəsmi çəkilib. Onlardan biri əlində əsa tutub. Dərvişlər öz aralarında söhbət edirlər. Bu rəsmin altında Nəsiminin iki şeiri köçürülüb. Onlardan 7 beytdən ibarət birincisi tam, 3 beytdən ibarət ikincisi natamamdır. Görünür səhifədə ikinci şeirə yer çatmadığından onu sonadək köçürmək mümkün olmayıb. Birinci qəzəl

“Ey xətün, rəngi üzarun çün bəqəm qatında nil, Ol cəmalun zikridir zikrüm, zehi zikri-cəmil” beyti ilə başlanır. Şairin əsərlərinin Bakı nəşrlərində bu beyt “Ey rüxün, rəngi-üzarın çün bəqəm qatında nil, Ol cəmalın vəsfidir fikrim, zehi-fikri-cəmil” kimi gedib. Cəmi üç beyti köçürülmüş ikinci qəzəl belə başlanır: “Susadum vəslünə, ey çeşmeyi-heyvan, bəri gil, Yaxma bəhrün daməni minca gil, ey can, bəri gil”.

Bakı nəşrlərində bu şeir 10 beytdən ibarətdir. Nəsiminin əsərlərinin Bakı nəşrləri ilə müqayisədə hər iki şeirdə bir sıra nüsxə fərqləri diqqəti cəlb edir.