Tokio, 15 dekabr, AZƏRTAC

Xəbər verdiyimiz kimi, dekabrın 15-də Rusiya Prezidenti Vladimir Putinin Yaponiyaya rəsmi səfəri başlanıb. Rəsmi Tokio bu səfərin tarixi əhəmiyyət daşıması və mühüm nəticələr verməsi üçün çox çalışır. Mütəxəssislərin qənaətinə görə, Yaponiya hökumətinin müxtəlif istiqamətlərə yönələn bu cəhdləri rəsmi Moskvanın soyuq münasibəti ilə qarşılaşır. Çox güman ki, məsələ yalnız Kuril adaları ilə bağlı deyil. Rusiyanın belə münasibətinin kökündə, eyni zamanda, bu Gündoğar ölkənin asılı siyasəti dayanır.

Rusiya Prezidentinin səfəri ərəfəsində Yaponiyada bununla bağlı proseslərin fəallaşması aydın olan səbəblərə görə başadüşüləndir. Yaponiya kütləvi informasiya vasitələrinin xüsusilə vurğuladığı kimi, V.Putinin səfərinə Tokionun həddindən artıq isti münasibət göstərməsi və rəsmi Vaşinqtonun etirazını nəzərə almaması məhz bu qəbildəndir.

Mütəxəssislərin böyük əksəriyyətinin qənaətinə görə, Yaponiya məhdud suverenliyə malik, müstəqil qərar vermək üçün kifayətedici imkanlara malik olmayan ölkədir. Digər tərəfdən, ABŞ administrasiyanın dəyişilməsi, yeni xarici siyasət xəttinin əvvəlkini əvəz etməsi Yaponiyaya müstəqil manevr imkanları açıb. Belə ki, yaranmış şərait formal olaraq hakimiyyətdə qalan Barak Obamanın artıq səlahiyyətlərinin çoxunu itirmiş administrasiyasının arzusunu nəzərə almamağa və Ağ Evdə hələlik möhkəmlənməmiş Donald Trampın təsir imkanlarının məhdudluğuna uyğun olaraq addımlar atmağa imkan yaradır.

Lakin bu şəraitin yaratdığı vəziyyət daxilində atılan addımlar heç də güman edilən arzuların reallaşmasına tam imkan vermir. Məlum olduğu kimi, V.Putinin Yaponiyaya əvvəl nəzərdə tutulan səfərinin tarixi məhz ABŞ-ın tələbinə əsasən təxirə salınmışdı. Buna baxmayaraq, Tokio mövcud şəraitdən maksimum bəhrələnməyə çalışır.

Bunun səbəbləri kifayət qədər aydındır. Yaponiyanın Baş naziri üçün Yaponiya-Rusiya münasibətlərində mühüm sıçrayış böyük uğur hesab edilə bilər. Böyük uğur dedikdə, sülh müqaviləsinin imzalanması və ərazi mübahisəsinin həlli nəzərdə tutulur.

Son vaxtlar rəsmi Tokio tərəfindən atılan müxtəlif istiqamətli addımlar əsasən Kremlin, o cümlədən Rusiya ictimai fikrinin yumşaldılmasına və Kuril adaları məsələsində irəliləyişə hesablanıb. Belə ki, Yaponiya XİN Rusiya ilə viza rejiminin tezliklə sadələşdiriləcəyini elan edib. Yerli kütləvi informasiya vasitələrinin məlumatlarında isə hökumətin Rusiyaya qarşı sanksiyaları yumşaldılacağı barədə xəbərlər yayılıb.

Eyni zamanda, Yaponiyanın Rusiya üçün xüsusi maraq kəsb edən səhiyyə və rabitə sahələrində əməkdaşlığa meyilli olması barədə xəbərlər də yayılmaqdadır. İkitərəfli əməkdaşlıq çərçivəsində balıqçılığın, turizmin inkişafı, bununla yanaşı, dörd mübahisəli adada birgə fəaliyyət barədə mövzular da müzakirələrdə xüsusi yerə malikdir.

Ümumiyyətlə, Yaponiya öz qonaqpərvərliyini və əməkdaşlıq üçün hazır olduğunu göstərmək üçün bütün mümkün imkanlardan istifadə etməyə çalışır.

Bununla yanaşı, bütün bu cəhdlər bir əsas məsələnin - ərazi mübahisəsinin üzərində cəmlənir və burada vəziyyət Yaponiya üçün heç də ürəkaçan deyil.

Bir tərəfdən Tokio uzun illər davam edən və dörd adanın qaytarılmasını nəzərdə tutan rəsmi təbliğatın əsirinə çevrilib. Xatırladaq ki, 1956-cı il bəyannaməsi yalnız iki adanın qaytarılması barədə razılığı əks etdirir. Həqiqət naminə qeyd edək ki, son zamanlar ictimai rəyin məhz bu istiqamətə yönəldilməsi üçün müəyyən işlər görülüb.

Digər tərəfdən, bu məsələdə son aylar Rusiya ən yüksək səviyyədə çox kəskin mövqe nümayiş etdirir. Nəticədə V.Putinin səfəri ərəfəsində Tokio üçün heç də əlverişli olmayan vəziyyət yaranıb və Tokionun Kuril adaları məsələsində Moskvanın mövqeyini yumşaltmaq cəhdləri sanki sərt qaya ilə qarşılaşıb.

Bu məsələdə Rusiya Prezidentinə akita-inu cinsindən olan ikinci itin bağışlanması təklifinə rəsmi Moskvanın etirazı növbəti uğursuz məqam kimi diqqəti cəlb edir. Bunu dövlət başçısının səfəri ərəfəsində Kremlin soyuq mövqe nümayiş etdirmək niyyəti kimi qiymətləndirmək daha düzgün olar.

Bütün deyilənləri yekunlaşdırsaq, məlum olur ki, Rusiya Prezidentinin səfəri rəsmi Tokio üçün çox da asan olmayacaq və bu səfər dumanlı gələcəkdən başqa yaxşı heç nə vəd etmir.

Vüqar Ağayev

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tokio