Bakı, 9 yanvar, AZƏRTAC

Azərbaycan qonaqpərvər ölkədir. Nə vaxt bura qonaq gəlsəniz, sizi səmimi və gülərüz qarşılayacaqlar. Ölkəmizdə elə bayramlar var ki, sanki Azərbaycan torpağının səxavətini və xalqının duz-çörəkli olmasını nümayiş etdirmək üçün yaranıb.

Əgər öz səfərinizi bu əlamətdar günlərlə üst-üstə salsanız, o zaman Azərbaycan mətbəxinin müxtəlifliyi ilə tanış olmaq imkanı qazanar, yola özünüzlə pay da götürə bilərsiniz.

Beynəlxalq plov festivalı

Azərbaycanda yaz mövsümü gözəl havası və təbiətin bol rənglərinin müxtəlifliyi ilə göz oxşayır. Məhz ilin bu fəslində Bakıda yerli və əcnəbi aşpazların iştirakı ilə plov festivalı keçirilir.

Azərbaycanda plovun 200-ə yaxın növü var və onların ən yaxşılarını müxtəlif bölgələrin kulinarları festivalın münsiflər heyətinə və tamaşaçıların mühakiməsinə təqdim etməyə çalışırlar. Burada sizə Azərbaycan mətbəxinin şah yeməyinin yumşaq quzu əti, göyərti, şabalıd, ərik, zoğal, kişmişlə ənənəvi olaraq iri boşqabda süfrəyə verilən 10-dan çox növünü dadmaq imkanınız olacaq.

Bu bayram yeməyinin adı onun orta əsrlərin şərq hökmdarlarının tacını xatırladan xarici görünüşündən götürülüb. Adi plovdan fərqli olaraq, şah plov süfrəyə, necə deyərlər, “möhürlənmiş” gəlir. Yəni düyü ilə xuruş dibi və divarları lavaşla örtülmüş qazanda bişirilir.

Beynəlxalq dolma festivalı

Hər ilin yayında paytaxtda və ya Azərbaycanın bölgələrinin birində artıq ənənə halını almış Beynəlxalq dolma festivalı keçirilir. Bu genişmiqyaslı və gözəl tədbir zamanı azərbaycanlı və əcnəbi aşpazlar peşəkar münsiflərə dolmanın yüzlərlə növünü təqdim edirlər.

Qeyd edək ki, Azərbaycanda dolma hazırlama və paylaşma ənənəsi UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına salınıb. Hər Azərbaycan ailəsində dolmanı sevir və hazırlaya bilirlər. Bu sadə və eyni zamanda, nəfis yemək həm gündəlik, həm də bayram süfrələrinin yaraşığıdır. Azərbaycanda daha çox yarpaq dolması, kələm dolması və badımcan dolması hazırlanır.

Festivala giriş sərbəstdir. İştirakçılar böyük məmnuniyyətlə tamaşaçılara dolma dadmağı təklif edirlər. Bununla da sizin qısa vaxt ərzində təkcə Azərbaycan dolmasının klassik növləri ilə deyil, həmçinin ekzotik növləri sayılan alma, kartof, soğan, xiyar dolması və s. ilə tanışlıq imkanınız olacaq. Festivalı incəsənət xadimlərinin və folklor kollektivlərinin iştirakı ilə maraqlı və rəngarəng konsert proqramı müşayiət edir.

Beynəlxalq mürəbbə festivalı

Bərəkətli Azərbaycan torpağında təravətli giləmeyvə, meyvə və tərəvəz yetişir. Bu nemətləri daha uzun müddətə saxlamaq istəyirsən. Bundan ötəri də bəşəriyyət mürəbbə kimi delikates fikirləşib. Azərbaycanın hər bölgəsində mürəbbənin yüzdən artıq növü hazırlanır. Lakin təkcə bir şəhər – Qəbələ 2017-ci ildə Beynəlxalq mürəbbə paytaxtı adına layiq görülüb. Qəbələ Rayon İcra Hakimiyyətinin başçısına müvafiq sertifikat Dünya Kulinariya Təşkilatının prezidenti Tomas Quqler tərəfindən təqdim olunub. Bu əlamətdar hadisə hər il Qəbələdə keçirilən beynəlxalq mürəbbə festivalında baş verib.

Dünyanın hər yerindən buraya gələn adlı-sanlı kulinarlar nəinki mürəbbənin Azərbaycan növləri ilə tanış olur, həmçinin özlərinin hazırladıqları bu ləziz təamın qeyri-adi növlərini nümayiş etdirir. Xüsusən ötənilki mürəbbə festivalında dünyanın 25 ölkəsindən, Azərbaycanın 45 şəhər və bölgəsindən 3500-dən çox mürəbbə növü təqdim olunub.

Çiyələk, ərik, gavalı, böyürtkən, heyva, albalı və digər geniş yayılan ənənəvi mürəbbələrlə yanaşı, təqdim olunan ekzotik mürəbbələrdən hətta dünyagörmüş kulinarlar ilk dəfə idi ki, dadırdılar. İstiot, zəncəfil, nanə, zəncirotu, balqabaq tumları, rozmarin, çuğundur, küknar qozası mürəbbəsi və digər qeyri-adi desertlərin hazırlanması üçün inqrediyentlər sizcə necədir? Əgər bunlardan dadmamısınızsa, Qəbələ sizi gözləyir!

Bal yarmarkası

Hər il payız mövsümündə Azərbaycanda ənənəvi olaraq daha bir əlamətdar tədbir keçirilir. Bu, heç bir qurmanın laqeyd qala bilmədiyi bal yarmarkasıdır. Əlbəttə, festival olmasa da, burada bayram ab-havası hökm sürür. Çünki ölkənin müxtəlif bölgələrindən olan arıçıların öz məhsullarını satıcılara şəxsən təqdim etmək imkanı hər dəfə ələ düşmür.

Yarmarkanın formatı ölkənin müxtəlif bölgələrindən ən yaxşı arıçıları bir yerə yığmağa şərait yaradır. Belə ki, 2017-ci ildə yarmarkada 320 arıçı iştirak edib. Onlar özləri ilə 300 ton bal gətiriblər. Burada balın müxtəlif növlərini - çökə, çiçək, şabalıd, qarabaşaq, akasiya, yonca, meşə balı və s. görmək olardı. Baldan əlavə, burada arı südü, arı zəhəri, tozcuq, vərəmum və digər arı məhsulları əldə etmək olar.

Yarmarkanı gəzərkən siz burada təklif olunan hər bir məhsulun dadına baxıb, bəyəndiyinizi ala bilərsiniz. İştirakçıların ciddi seçimi və xüsusi laboratoriya aparılan yoxlamalar təqdim olunan məhsulun keyfiyyətinə zəmanət verir.

Alma bayramı

Azərbaycanda payız fəsli. Təbiət nemətlərinin həvəskarları üçün bundan cazibəli nə ola bilər?! Bu fəslin başlanğıcı ətirli almaların yetişməsi ilə əlamətdardır. Azərbaycanın Quba rayonu alma yetişdirilməsində rekordçudur. Burada almanın daha çox növü becərilir. Oktyabrın əvvəllərində, Alma bayramı keçirilən dövrdə ən yaxşı növlər nümayiş etdirilir.

Fermerlər və fermer təsərrüfatları bayrama tamaşa etməyə gələnlərə ən iri, ən ətirli, ən şirin almaları təqdim etməklə sanki bir-birini qabaqlamaq istəyirlər. Kulinarlar isə geniş yayılan və xeyirli olan almadan hazırlanmış böyük çeşiddə təamlar nümayiş etdirirlər. Alma cemi, mürəbbə, piroq, şirə, şirniyyat – bayram günlərində Qubaya gəlsəniz, bütün bunlardan dada bilərsiniz.

Folklor ansamblları, xalq yaradıcılığı kollektivləri, idman yarışmaları bu əlamətdar tədbirə daha çox pozitivlik verərək, tamaşaçılarda yüksək əhval-ruhiyyə yaradır.

Çörək festivalı

Oktyabrın 20-də - Beynəlxalq Kulinariya günlərinin birində Bakıda Beynəlxalq çörək festivalı keçirilib. Ümid edirik ki, bu maraqlı tədbir ənənəvi olacaq. Çörək hər bir xalqın qida mədəniyyətində mühüm yer tutur. Azərbaycan çörəyinin bir növü olan lavaş 2016-cı ildə UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs üzrə Reprezentativ Siyahısına daxil edilib. Azərbaycanın hər bölgəsində lavaşın ayrı-ayrı növləri hazırlanır: nazik və ya qalın, dairəvi və ya düzbucaqlı. Lakin mahiyyət dəyişmir – bu, hazırlanması sadə, çox dadlı və doyumlu çörək növüdür.

Festivalda Azərbaycan çörəyinin, çörək-bulka və un məhsullarının 500-dək növü təqdim olunub. Qonaqlara çörəyin ənənəvi tədarük və hazırlanması ilə tanış olmağa şərait yaradılıb, həmçinin ətirli çörəyi pendir, yağ, bal və çay ilə dadmaq təklif olunub.

Nar bayramı

Azərbaycanda narçılığın mərkəzi Göyçay rayonu sayılır. Göyçay narları dünyada şöhrət qazanıb və “əsl Azərbaycan narı”nın sinoniminə çevrilib. Bu narların möhtəşəm dadının sirri və sabit keyfiyyəti rayonun dünyanın heç bir yerində rast gəlinməyən nadir mikroiqlimi və torpağının tərkibindədir. Təəccüblü deyil ki, burada “cənnət meyvəsi”nin bütün məşhur növləri yetişdirilir.

Oktyabrın axırı - noyabrın əvvəllərində məhz Göyçay rayonunda Nar bayramı keçirilir. Bayrama çoxlu turist gəlir. Bağbanlar bayramın gedişində müxtəlif növ nar, nar şirəsi, mürəbbə, şirniyyat, piroq və s. nümayiş etdirirlər.

Şənliklər çərçivəsində kəndirbazların, idmançıların, rəqs qruplarının və xalq ifaçılarının çıxışları təqdim olunur. Qonaqların şərəfinə açılan süfrəyə nardan istifadə edilməklə hazırlanan milli təamlar düzülür.

Emil Eyyubov