Bakı, 1 iyun, Nihad Budaqov, AZƏRTAC

Yola saldığımız həftə Bakı Sərgi Mərkəzi Xəzəryanı regionun energetika sektoru üzrə ən irimiqyaslı tədbir olan XXVI Beynəlxalq “Xəzər Neft və Qaz-2019” sərgisi üçün öz qapılarını ziyarətçilərə açdı. Builki sərgi Azərbaycanın neft-qaz sənayesinin tarixində əlamətdar hadisə - “Əsrin müqaviləsi”nin 25 illiyinə, o cümlədən də Neft daşlarının 70 illiyinə təsadüf edir. 1994-cü ildən keçirilən “Xəzər Neft və Qaz” sərgisi neft, qaz və energetika sahəsində aparıcı peşəkarların görüş yerinə çevrilib və burada gələcək əməkdaşlığa dair memorandum, saziş və müqavilələr imzalanır. “Xəzər Neft və Qaz” UFI tərəfindən təqdir olunur” nişanı isə sərgilərin bütün beynəlxalq standartlara uyğunluğunu təsdiqləyir.

Otuzdan çox ölkədən 300-dək şirkət öz məhsullarını Bakıda nümayiş etdirdi

Builki “Xəzər Neft və Qaz” sərgi və konfransının yüksəksəviyyəli qonaqları arasında ABŞ Dövlət Departamentinin enerji ehtiyatları bürosunda dövlət katibi köməkçisinin birinci müavini Kent Loqsdon, Qaz İxrac Edən Ölkələr Forumunun (GECF) Baş katibi Yuri Sentyurin, İranın Neft nazirinin beynəlxalq məsələlər üzrə müavini Əmirhüseyn Zamani, Yaponiyanın “JOGMEC” şirkətinin prezidenti Tomonobu Uçida və başqaları yer aldı. Sərgi iştirakçılarının siyahısına qlobal neft və energetika sektorunu təmsil edən aparıcı şirkətlər daxil idi.

Sərgidə 30-dan çox ölkədən 300 şirkət iştirak etdi və bunlar sırasında ABŞ, Almaniya, Böyük Britaniya, Fransa, İtaliya, MDB ölkələri, Türkiyə və digər ölkələr var idi. İştirakçı şirkətlər neft hasilatı və enerji resurslarının daşınması, neft-qaz saxlama sistemlərinin təmin edilməsi üzrə avadanlıq, xidmət və innovativ texnologiyaların geniş çeşidini, platforma və üzən qazma qurğularını, boruların çəkilməsi və boru kəmərlərinin təhlükəsizlik sistemlərinin təmin edilməsi, eləcə də servis xidmətlərini təqdim etdilər. İlk dəfə olaraq, sərgidə defektoskopiya və yerdən uzaq məsafədə işlərin görülməsi kimi sahələr işıqlandırıldı.

Bu il öz ekspozisiya sahələrini genişləndirmiş “Halliburton”, “Schlumberger” və “Worley Parsons” kimi şirkətlər sərgi qonaqlarına öz innovativ məhsul və xidmətlərini nümayiş etdirdilər. Almaniya, Belarus və Rusiyanın qabaqcıl şirkətləri milli stendlərdə ən son məhsullarını təqdim etdilər. Ardıcıl olaraq ikinci ildir ki, sərgidə iştirak edən Rusiya İxrac Mərkəzi Rusiyanın ən qabaqcıl şirkətlərinin nümayəndələrini öz stendində bir araya gətirdi. İştirakçıların ümumi sayının 24 faizini təşkil edən debütantlar arasında Azərbaycan, Çin, Qazaxıstan, Türkiyə, Monako, Niderland, Hindistan və digər ölkələr var idi. Şirkətlər neft və qaz avadanlığı, uniforma və digər məhsul və xidmətləri təqdim etdilər.

Açılışda Prezident İlham Əliyevin iştirakı sərginin yüksək statusunu bir daha təsdiq etdi

Mayın 29-da Prezident İlham Əliyev Bakı Sərgi Mərkəzində XXVI Beynəlxalq “Xəzər Neft və Qaz-2019” sərgi və konfransının, həmçinin IX Xəzər Beynəlxalq energetika və alternativ enerji sərgisinin açılışında iştirak etdi. Dövlətimizin başçısı açılış mərasimindəki nitqində “Xəzər Neft-Qaz Sərgisi”nin çox əlamətdar hadisə olduğunu, sərginin dünya miqyasında önəmli beynəlxalq tədbirlərdən biri kimi seçildiyini bildirdi. İyirmi altıncı dəfədir keçirilən sərgiyə marağın azalmadığını deyən ölkə başçısı bunun Azərbaycanın neft-qaz resurslarının bu gün və gələcəkdə xarici şirkətlər üçün böyük maraq kəsb edəcəyini göstərdiyini vurğuladı.

1994-cü ildə keçirilmiş ilk sərginin önəmini qeyd edən Prezident İlham Əliyev dedi ki, həmin sərgi Azərbaycanı dünyaya təqdim etdi, Azərbaycanın zəngin neft-qaz resursları haqqında dünyaya məlumat verdi: “Çünki o vaxt Azərbaycan haqqında məlumat çox məhdud idi, bizim ölkəmiz gənc müstəqil dövlət idi, müstəqilliyinin ilk illərini yaşayırdı. Əlbəttə, dünyada, xüsusilə neft-qaz aləmində Azərbaycanın potensialı haqqında məlumat demək olar ki, yox idi. Sərginin keçirilməsi, Azərbaycana diqqətin cəlb edilməsi gələcəkdə Azərbaycanın neft-qaz sektorunun inkişafı üçün çox önəmli rol oynadı. Mən bunu nəzərə alaraq sərginin iştirakçılarına bir daha minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Çünki onların bu qərarı, Bakıda bu sərginin keçirilməsi və ondan sonra uzun illər ərzində bizimlə əməkdaşlıq etmələri, əlbəttə ki, təqdirəlayiq bir haldır”.

1994-cü ildəki birinci sərgi keçirilən zaman ölkəmizdə vəziyyətin tam fərqli olduğunu bildirən dövlətimizin başçısı zəngin neft-qaz resurslarına malik olan ölkə üçün yeganə çıxış yolunun sabitliyin bərpası və neft resurslarından səmərəli istifadə edilməsi olduğunu dedi. Bu, sərmayə qoyuluşunu və ölkəmizin iqtisadi potensialını artırdı. 1994-cü ildən sərgidən yaranan mənfəət, o cümlədən siyasi mənfəət həm neft-qaz sektorunun, eyni zamanda, ümumiyyətlə ölkənin inkişafına imkan yaradır.

Müasir neft siyasətimizin ulu öndər Heydər Əliyevin adı ilə bağlı olduğunu deyən Prezident İlham Əliyev bildirdi: “Çünki məhz o, Azərbaycan rəhbərliyinə gələndən sonra ölkəmizdə vəziyyət sabitləşdi, Azərbaycan inkişaf yoluna qədəm qoydu və xarici investorlar bizə inandı. Çünki o vaxt bu inam əsas şərt idi. Bu inam olmasaydı, Azərbaycana heç kim böyük sərmayə qoymazdı. Çünki Azərbaycan o vaxt çox riskli bir ölkə kimi tanınırdı və investorları buraya cəlb etmək üçün böyük səylər göstərilmişdir. 1994-cü ilin sentyabr ayında “Azəri-Çıraq-Günəşli” neft yataqları üzrə imzalanmış kontrakt demək olar ki, bizim inkişafımıza çox böyük təkan verdi. Təsadüfi deyil ki, bu kontraktın miqyasına və əhəmiyyətinə görə ona “Ərsin kontraktı” adı verilmişdir. “Əsrin kontraktı”nın imzalanmasından sonra Azərbaycana böyük həcmdə sərmayə qoyuluşu başlamışdır və eyni zamanda, ondan sonra digər kontraktlar da imzalandı. “Əsrin kontraktı”nın çox böyük əhəmiyyəti var. Bu gün də bu əhəmiyyət kifayət qədər böyükdür. İki il bundan əvvəl kontraktın müddəti uzadıldı, 2050-ci ilə qədər bu kontrakt qüvvədə olacaq. Yəni, bu, o deməkdir ki, Azərbaycanın neft-qaz resursları, eləcə də “Azəri-Çıraq-Günəşli” yataqlarından çıxarılacaq neft-qaz bundan sonra da uzun illər ərzində Azərbaycan xalqına, dövlətinə xidmət göstərəcək”.

Dövlətimizin başçısı sərginin “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağı üzrə imzalanmış Sazişə də çox böyük dəstəyi olduğunu bildirdi. Qeyd etdi ki, həmin Saziş məhz 1996-cı ildə keçirilmiş sərgi zamanı imzalanıb. “Şahdəniz” yatağı üzrə imzalanmış kontraktın ölkəmiz üçün çox böyük faydası olub və bu gün Azərbaycan bunun xeyrini görür. Hazırda “Şahdəniz”dən çıxarılan qaz həm daxili bazara göndərilir, eyni zamanda, ölkənin ixrac potensialını artırır. “Şahdəniz” Cənub Qaz Dəhlizinin resurs bazasıdır. Məhz “Şahdəniz” yatağının mövcudluğuna, yatağın işlənilməsinə görə bu gün nəhəng Cənub Qaz Dəhlizi layihəsi icra edilir.

Ölkə başçısı “Azəri-Çıraq-Günəşli” və “Şahdəniz” yataqları üzrə imzalanmış kontraktların tarixi əhəmiyyət daşıdığını, dörd hissədən ibarət olan Cənub Qaz Dəhlizinin üzrə üç layihənin artıq reallaşdığını, dördüncü layihənin də uğurla icra edildiyini dedi. Bildirdi ki, keçən il TANAP-ın istifadəyə verilməsindən sonra Azərbaycan öz qaz resurslarını xarici bazarlara daha böyük həcmdə ixrac etməyə başlayıb.

BP-nin Azərbaycanın strateji tərəfdaşı və strateji investor olduğunu deyən Prezident İlham Əliyev şirkətlə 25 illik əməkdaşlığın önəmini qeyd etdi. Dedi ki, “Azəri-Çıraq-Günəşli” yatağı üzrə işlər ən azı 2050-ci ilə qədər, “Şahdəniz” qaz-kondensat yatağının işlənilməsi isə bundan sonra onilliklər ərzində aparılacaq.

Cənub Qaz Dəhlizi layihəsinin həyata keçirilməsi üçün Avropa İttifaqı ilə əməkdaşlıq aparıldığını deyən ölkə başçısı Azərbaycanın təşəbbüsü ilə hər il Bakıda Cənub Qaz Dəhlizinin Məşvərət Şurası keçirildiyini qeyd etdi. Əmin olduğunu bildirki ki, Azərbaycan bu nəhəng layihənin uğurla icra edilməsinə nail olacaq. Çünki bu gün həm beynəlxalq əməkdaşlıq baxımından, həm də maliyyə resursları baxımından bu layihənin reallaşması üçün heç bir problem qalmır.

Enerji təhlükəsizliyi məsələlərinin ölkələrin milli təhlükəsizliyi məsələləri olduğunu deyən Prezident İlham Əliyev bildirdi: “Bu baxımdan Azərbaycan tərəfindən reallaşan və bizim təşəbbüsümüzlə həyata keçirilən layihələr həm ölkəmizin, həm də bir çox ölkələrin enerji təhlükəsizliyini təmin edir. Bu gün Azərbaycan nefti və qazı dünya bazarlarına müxtəlif yollarla ixrac edilir. Enerji təhlükəsizliyi və enerji resurslarının şaxələndirilməsi məsələləri bu gün çox böyük əhəmiyyət daşıyan məsələlərdir. Ölkəmizin bu sahədəki rolu qiymətləndirilir. Azərbaycan bu məsələlərlə bağlı ardıcıl və uğurlu siyasət aparır”.

ABŞ-dan “Xəzər Neft və Qaz-2019” sərgisinə ən ali səviyyədə dəstək

ABŞ Prezidenti Donald Tramp “Xəzər Neft və Qaz Sərgisi”nin iştirakçılarına ünvanladığı məktubda sərginin keçirilməsinin 26-cı ildönümü ilə bağlı ən xoş arzularını çatdırıb. Bildirib ki, Azərbaycan özünün tarixində bugünkü qədər firavan və qlobal iqtisadiyyata bağlı olmayıb. Cənub Qaz Dəhlizi daxil olmaqla, Azərbaycanda hasil olunan neft və qaz dünya enerji bazarlarında sabitliyi artırmaqda davam edir.

D.Tramp qeyd edib ki, Türkmənistan və Şərqi Aralıq dənizi hövzəsi ölkələri kimi digər potensial təchizatçılarla tərəfdaşlıq quraraq Azərbaycan daha böyük liderlik rolu oynaya bilər. Ölkənizin uğurlarını genişləndirməyin əsl vaxtıdır.

“ABŞ xarici sərmayələrin cəlb edilməsi və innovasiyaların təşviqinə xidmət edəcək iqtisadi islahatların davam etdirilməsində səylərinizi dəstəkləyir. Azərbaycanın iqtisadi uğuru bütün regiona sabitliyin gətirilməsinə yardım edəcək. Mən birgə səylərimizlə Cənubi Qafqazın daha da dinc, demokratik və firavan olması üçün əməkdaşlığımızın davamlı olmasını arzulayıram”, – deyə ABŞ Prezidenti vurğulayıb.

Xüsusi qeyd etmək yerinə düşər ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp 28 May - Respublika Günü münasibətilə Prezident İlham Əliyevə ünvanladığı təbrik məktubda da Azərbaycanın beynəlxalq təhlükəsizliyə verdiyi töhfələri və Cənub Qaz Dəhlizi təşəbbüsünü irəli sürməklə Avropanın enerji təhlükəsizliyinin gücləndirilməsində Azərbaycan Prezidentinin liderliyini dəyərləndirdiyini vurğulayıb.

ABŞ-ın Dövlət katibi Mayk Pompeo da Respublika Günü ilə bağlı Prezident İlham Əliyevə ünvanladığı məktubda Birləşmiş Ştatların Azərbaycanın beynəlxalq təhlükəsizliyə verdiyi mühüm töhfələri və Cənub Qaz Dəhlizi kimi enerji şaxələndirilməsi layihələrindəki liderliyini alqışladığını qeyd edib.

Neft-qaz sənayesi Böyük Britaniya-Azərbaycan əlaqələrində təməl daşı olaraq qalır

Böyük Britaniyanın beynəlxalq ticarət üzrə dövlət katibi Liam Foks isə sərgi iştirakçılarına videomüraciətində bildirib ki, 1994-cü ildə imzalanmış “Əsrin müqaviləsi”nin 25-ci ildönümünü qeyd etdiyimiz bir vaxtda bu sərgi ölkələrimiz üçün xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu, həmçinin Böyük Britaniyanın Azərbaycana ilk investisiya yatırmasının təcəssümüdür. Bu investisiya ölkənin öz enerji müstəqilliyini təmin edən müasir və mütərəqqi dövlətə çevrilməsinə kömək edib. Neft və qaz sənayesi Böyük Britaniyanın Azərbaycanla ticarət əlaqələrində təməl daşı olaraq qalır: “Əsrin müqaviləsi” imzalanandan indiyədək biz birlikdə böyük mənfəət əldə etmişik. Onun müddətinin 2050-ci ilədək uzadılması bizim paylaşdığımız etimadın və BP-nin rəhbərlik etdiyi konsorsiumla Azərbaycan hökuməti arasında qarşılıqlı faydalı əməkdaşlığın sübutudur. Əməkdaşlığımızın dərinləşməsi hər iki ölkəyə yalnız əlavə iqtisadi mənfəət gətirə bilər. Biz birlikdə uğurlu tərəfdaşlıq və gələcək üçün möhkəm təməl yaratmışıq. Böyük Britaniyanın Azərbaycana investisiya yatırması təkcə dollar gəlirləri demək deyil, həm də Azərbaycanın yerli neft və qaz ehtiyatlarının, bacarıqların və dünya standartlarına cavab verən infrastrukturun inkişafına investisiya yatırılması deməkdir. Bu, müstəqil respublikanın dünyada öz yolu ilə getməsi üçün ehtiyatları təmin etməsi deməkdir”.

“Mən, həmçinin Azərbaycanın Avropa enerji təhlükəsizliyinə verdiyi əhəmiyyətli töhfəni vurğulamaq istərdim. Ötən ilin mayında uğurlu açılışı olmuş Cənub Qaz Dəhlizi tezliklə Azərbaycan qazını Avropa bazarlarına çatdıraraq təbii qaz üçün təhlükəsiz ixrac marşrutu yaradacaq və regionun digər ölkələri üçün mükəmməl nümunə olacaq. Əlbəttə ki, xüsusilə Azərbaycanın iqtisadiyyatın şaxələndirilməsi siyasətini yürütdüyü bir zamanda bizim güclü və məhsuldar əlaqələrimiz enerji sahəsinin hüdudlarını aşaraq bir çox sahələri əhatə edir. Böyük Britaniya mümkün olduğu qədər Azərbaycana şaxələndirmə ilə bağlı kömək etmək üçün öz təcrübəsini paylaşmağa hazırdır”, - deyə o vurğulayıb.