Bakı, 2 iyun, AZƏRTAC

“Facebook” istifadəçilərinə sosial şəbəkə üzərindən rəqəmsal ticarətlə məşğul olmaq imkanı yaradan “Facebook Shop” xidmətini təqdim edib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, İqtisadi İslahatların Təhlili və Kommunikasiya Mərkəzinin “Azexport.az” portalının meneceri Ayxan Qədəşov təqdim olunan yeni xidmətin üstünlükləri və ölkəmizdə tətbiqinə dair sualları cavablandırıb.

- “Facebook” sosial şəbəkəsi daxilində məhsul satışı imkanının yaradılmasını necə qiymətləndirirsiniz?

- Koronavirus (COVID-19) pandemiyasının yayılmasının qarşısını almaq üçün görülən məhdudlaşdırıcı tədbirlərdən kiçik və orta bizneslər ciddi şəkildə zərər çəkdi. Buna başlıca səbəb bu sinifdən olan bizneslərin əksər hallarda “təhlükəsizlik yastığı”nın, yəni gələcəkdə mümkün böhranının idarə olunması üçün yetərli maliyyə vəsaitinin olmamasıdır. Müəyyən maliyyə vəsaiti olsa belə, bu əksər hallarda qısa müddət üçün nəzərdə tutulur. “Facebook”un yaratdığı yeni xidmət istehsalçıları əlavə xərc çəkmədən məhsul və xidmətlərin birbaşa rəqəmsal satış kanalı vasitəsilə müştərilərə təqdimetmə imkanı yaradır. Beləliklə “Facebook Shop” xidmətini maliyyə böhranından daha az zərərlə çıxmaq üçün kiçik bizneslərə böyük dəstək kimi də qiymətləndirə bilərik.

- “Facebook Shop” “Amazon”a rəqib ola bilərmi?

- Cavaba keçməzdən öncə bir neçə statistikaya nəzər yetirmək maraqlı olar. İlk olaraq qeyd edim ki, “Facebook” platformasının 2020-ci ilin təkcə mart ayında 2,6 milyard aktiv ziyarətçisi olub. Gün ərzində isə 1,7 milyard insan bu sosial şəbəkəni ziyarət edir. Bu ilin ilk rübündə sözügedən sosial şəbəkə 17,4 milyard ABŞ dolları dəyərində reklam gəliri əldə etdiyini açıqlayıb. “Amazona” gəldikdə isə, “Oberlo” tərəfindən təqdim olunan məlumatlara əsasən, 2019-cu ilin sentyabr ayında rekord sayda, yəni 150 milyon insan “Amazon”un mobil əlavəsindən istifadə edərək onlayn ticarət edib. “Statista.com” portalının məlumatına əsasən, ay ərzində “Amazon” platformasını 213 milyon insan ziyarət edir. Təqdim olunan son rəqəmlərdə şirkətin cari ilin ilk rübündə 75,5 milyard dollar dəyərində satışdan 2,5 milyard dollar xalis gəlir əldə etdiyi göstərilir. Həmçinin ABŞ-da yerləşən KOB-lar (kiçik və orta biznes) tərəfindən “Amazon”da dəqiqədə 4000-dən çox məhsul satıldığı məlumdur. Ümumilikdə isə, “Amazon” platformasında satılan məhsulların 67 faizi KOB-ların payına düşür. “Big commerce” tərəfindən aparılan sorğuya əsasən, respondentlərin 90 faizi rəqib platformalarda da mövcud olan məhsulu məhz “Amazon”dan almağa üstünlük verdiklərini bildiriblər.

“Facebook”un açıqlamasına görə, yeni xidmət gəlir əldə etmək deyil, pandemiya dövründə KOB-lara dəstək məqsədilə yaradılıb. Bu səbəbdən ilkin olaraq xidmət istifadəçiləri ödənişlər zamanı yaranan kiçik bank komissiyalarının ödənilməsindən başqa xərclərə cəlb olunmurlar. “Amazon” platformasında isə satılan hər məhsulun dəyərindən 14-20 faiz komissiya və ya sabit aylıq abunə haqqı tutulur. Bu məqamları nəzərə alıb “Facebook”un başlanğıcda müəyyən uğur əldə edəcəyini demək mümkündür. Lakin onu da nəzərə almaq lazımdır ki, insanlar uzun illər ərzində müəyyən vərdişlərə yiyələnirlər. Bu vərdişlərdən biri də “Facebook”un məlumat mübadiləsi və ya hər hansısa bir mövzuda müzakirələrin aparılması üçün rəqəmsal məkan olaraq qəbul olunmasıdır. Düşünürəm ki, platformaların ziyarətçi sayı və xidmət haqqı komissiyaları arasında fərqlərin mövcud olmasına baxmayaraq, “Facebook” “Amazon”a qarşı daha ciddi üstünlüklər təklif etməsə rəqabətə davam gətirməsi elə də asan olmayacaq.

- Azərbaycan şirkətləri “Facebook”un yeni imkanlarından istifadəyə nə qədər maraqlı olacaq? Ümumiyyətlə yeni xidmətin ölkə ərazisində geniş yayılması gözlənilirmi?

- “Facebook” tərəfindən istifadəyə verilən xidmət hazırda sınaq mərhələsində olduğundan yalnız ABŞ üçün tam funksionaldır. Növbəti mərhələdə qərbi Avropa ölkələri üçün xidmətin bütün imkanlarının təqdim olunması nəzərdə tutulub. Burada söhbət sifariş olunacaq məhsulların ödənişinin onlayn olaraq “Facebook” üzərindən həyata keçirilməsi və məhsulların ünvana çatdırılması xidmətindən gedir. “Facebook Shop” digər ölkələrdə məhsulların nümayiş olunması üçün vitrin rolunu oynayır. Mövcud vəziyyətdə xidmətin populyarlıq qazanacağını və geniş istifadə olunacağını hesab etmirəm. Lakin Amerika bazarında sınaqdan uğurla keçərsə və digər dövlətlər üzrə də tam funksionallığ təmin olunarsa, ölkəmizdə də geniş istifadə olunacağını hesab edirəm.

- “Azexport.az” internet portalının “Facebook Shop”a inteqrasiya olunması gündəmdədirmi?

- Hazırda “Azexport.az” internet portalı “Made in Azerbaijan” brendli məhsulların xarici bazarlarda rəqəmsal ticarət platformaları vasitəsilə təşviqinin aparılması üçün “Amazon.com”, “Alibaba.com”, “Agroserver.ru”, “All.biz”, “Go4worldbusiness.com” kimi geniş auditoriyaya malik olan portallara inteqrasiya olunub. İnteqrasiya proseslərinin müsbət nəticəsi olaraq 2017-ci ilin yanvar ayından bu il aprelin 30-na kimi (40 ay ərzində) 141 ölkədən “Azexport.az” internet portalına 1,8 milyard dollar dəyərində ixrac sifarişi daxil olub. Portalın uğurlu fəaliyyəti nəticəsində ixrac coğrafiyası genişlənib. Belə ki, əvvəllər qida və dərman məhsullarının ixracı imkansız olan əksər Ərəb, Okeaniya və Amerika qitəsi ölkələrinə məhsul ixracı artıb. Portalın idarə olunması zamanı resursların səmərəli istifadə edilərək minimum xərclə maksimum effektivliyə nail olunması prinsipi əsas götürülür. Bu baxımdan “Facebook Shop” ABŞ-da sınaq mərhələsini bitirib və xidmətlərini tam funksional təqdim etdikdən sonra müəyyən təhlillər aparılacaq. Təhlillərin nəticəsinə əsasən, portalın gələcəkdə bu xidmətlərə inteqrasiya olunması barədə qərar qəbul ediləcək.