CƏMİYYƏT
“Türkologiya” jurnalının nəzdində yaradılan seminarın ilk toplantısı olub
Bakı, 17 noyabr, AZƏRTAC
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə keçirilən Birinci Türkoloji Qurultayın 90 illik yubiley tədbirləri çərçivəsində ölkəmizdə səfərdə olan dünyanın nüfuzlu türkoloq alimlərinin iştirakı ilə AMEA Rəyasət Heyətinin orqanı olan “Türkologiya” jurnalının redaksiyasında jurnalın baş redaktoru, akademik Kamal Abdullanın təşəbbüsü əsasında yaradılan seminarın ilk toplantısı olub.
Toplantıda Qazi Universitetinin türk dili və ədəbiyyatı bölməsinin rəhbəri Əhməd Bican Ercilasun, İstanbul Universitetinin türk dili və ədəbiyyatı bölməsinin rəhbəri Osman Fikri Sərtqaya, professor Ayşəgül Sərtqaya, Qafqaz Universitetləri Birliyinin sədri Ramazan Qorxmaz, Türk Dünyası Araşdırmaları Mərkəzinin direktoru Fikrət Türkmən, türkoloq alimlər Nəsrin Bayraqdar, Dilək Eren, Binnur Eren, Mustafa Səməd Qumanlı, AMEA humanitar elmlər bölməsinin akademik katibi Teymur Kərimli, Akademiyanın Dilçilik İnstitutunun direktoru Möhsün Nağısoylu, Folklor İnstitutunun direktoru Muxtar İmanov, Dilçilik İnstitutunun türk dilləri şöbəsinin müdiri Aygül Hacıyeva, Bakı Dövlət Universitetinin professorları Ramiz Əsgər, Elbrus Əzizov və başqaları iştirak ediblər.
Seminara, həmçinin Bakı Dövlət Universiteti, Qafqaz Universiteti, Xəzər Universiteti və Odlar Yurdu Universitetinin “SABAH” qruplarının üzvləri olan tələbələr də qatılıb.
İlk seminar-məşğələ akademik Kamal Abdullanın moderatorluğu ilə baş tutub.
Kamal Abdulla qonaqların Bakıdakı gənc türkoloqlarla görüşünü təşkil etməsindən məmnunluq duyduğunu bildirərək deyib: “Türkiyə, Qazaxıstan, Özbəkistan, Tatarıstandan bizə qonaq gələn bütün alimləri salamlayıram. Düşünürəm ki, yeni nəsil daha şanslıdır. Bu gənclər çox xoşbəxtdirlər, çünki onların yaşında bizə öz ustadlarımızı, məşhur alimləri bir yerdə görmək nəsib olmadı, ancaq əsərlərini oxumağa çalışdıq. Tələbəlik illərimizdə önümüzdə dəmir hasar çəkilmişdi və o hasar imkan vermirdi ki, türk alimləri o zaman SSRİ adlanan bir ölkəyə gəlsinlər, yaxud buradan başqa ölkəyə gedib türkoloqlarla görüşsünlər. Yaşlı nəsil bunu yaxşı xatırlayar, əgər belə bir görüş baş versəydi də, bu son dərəcə nadir, son dərəcə fövqəladə hadisə hesab olunurdu.
“Türkologiya” jurnalının nəzdində yaradılan bu seminarın əsas məqsədi türkologiya elminin nailiyyətlərini və problemlərini görkəmli türkoloqların birgə iştirakı ilə müzakirə etmək, gənc türkoloqları bu elmin canlı əfsanələri ilə tanış etmək, türkologiya elminin inkişafına, onun digər elm sahələri ilə əlaqəsinin daha sıx qurulmasına və bu elm sahəsinin şaxələndirilməsinə kömək etməkdən ibarətdir.
Biz seminarı bu qüvvələrlə, sabah bunlara qoşulacaq başqa qüvvələrlə davam etdirməyi, sözügedən jurnalın konfrans, “dəyirmi masa” şəklində əlavələrini dərc etməyi də düşünürük. O əlavələri bizim seminarın üzvləri müəyyənləşdirəcəklər. Bu, hansısa türkoloji problemin araşdırılması, yaxud da türkologiyanın hansısa sahəsi ilə bağlı mövzunun öyrənilməsi ola bilər. Bu seminarın əhəmiyyəti həm də ondadır ki, burada elm və təhsilin qarşılıqlı vəhdəti öz əksini tapacaq. Bununla bağlı biz həm başqa ölkələrdən dostlarımızı dəvət edə biləcəyik, həm də Azərbaycan universitetlərinin alimləri ilə əməkdaşlığı davam etdirəcəyik. Çalışacağıq ki, bu seminarlar ancaq öyrənmə məqsədli olmaqla qalmasın, eyni zamanda, türkoloji sahədə yeni ideyaları ortaya atan və müdafiə edə bilən ciddi elmi qüvvəyə çevrilsin. Bunun üçün biz əlimizdən gələni etməyə hazırıq”.
Osman Fikri Sərtqaya çıxışında görkəmli türkoloq alimlər Əhməd Cəfəroğlu və Məhərrəm Erginlə olan tanışlıq tarixçəsini, türkologiya sahəsinin böyük biliciləri ilə bağlı xatirələrini seminar iştirakçıları ilə bölüşüb. Alim türkoloji sahədə ən mühüm nəşrlərdən olan keçmiş “Sovetskaya türkologiya” jurnalının xələfi olan “Türkologiya” jurnalının nəşri tarixi, əhəmiyyəti və türkoloji düşüncənin formalaşmasına verdiyi töhfələrdən söz açıb. O, həmin jurnalın bütün saylarını ardıcıllıqla yığıb saxladığını diqqətə çatdıraraq deyib: “Əziz gənclər, bilirsinizmi bu xatirələri niyə danışdım? Mənim kimi olmağınızı, “Türkologiya” dərgisinin hər nömrəsini diqqətlə oxumağınızı, bu qiymətli irsə sahib çıxmağınızı arzulayıram. Yazın-pozun, dostlarınızı bu jurnalı oxumağa dəvət edib, həm özünüz, həm də yoldaşlarınız bu doğma ab-havanı hiss etsin”.
Teymur Kərimli bu günlərin çox önəmli olduğunu və Bakıda Birinci Türkoloji Qurultayın 90 illiyinə həsr olunan beynəlxalq konfransın yüksək səviyyədə təşkil edildiyini söyləyib.
Əhməd Bican Ercilasun seminarın önəmini belə ifadə edib: “Mən ilk dəfə burada bir dərginin seminar təşkil etdiyini gördüm. Dərginin seminar təşkil etmək ideyasının müəllifi yalnız Kamal Abdulla kimi bir alim ola bilərdi. Bu, dərgi üçün çox əhəmiyyətlidir. Yəni, dərgi öz ətrafında mədəniyyət çevrəsi yaradır. Bu seminarlara qatılmaq gənclər üçün fövqəladə önəmlidir. İnanıram ki, azərbaycanlı alimlərlə birgə “Türkologiya” jurnalının nəzdində yaradılan seminarda, bizim hamımızı bir araya yığan türkologiya kəlməsinin işığında bir cəmiyyət yaradaraq bu sahədəki bir çox mövzulara aydınlıq gətirəcəyik, bir çox problemləri həll etməyi bacaracağıq. Soy-kökümüzü mütləq öyrənməliyik, amma dünyaya, xüsusilə də dünya elminə açıq olmağımız əsas şərtdir”.
Türkoloq alim Ayşəgül Sərtqaya bu seminarın təşkilinə görə akademik Kamal Abdullaya təşəkkürünü ifadə edib. O, araşdırma mövzusu olan uyğur əlifbası, dili və ədəbiyyatı ilə bağlı fikirlərini bölüşüb.
9 Eylül Universitetinin müəllimi Gülmira Kuruoğlu çalışdığı psixolinqvistika və neyrolinqvistika sahəsi ilə bağlı mülahizələrini toplantı iştirakçılarının diqqətinə çatdırıb və bu sahədə türkologiya ilə bağlı məqalələrlə jurnalla əməkdaşlıq etməyə hazır olduğunu bildirib.
Professor Fikrət Türkmən türkologiya sahəsində toplanmış bilik və təcrübənin gələcək nəslə ötürülməsi baxımından seminarın təşkilini yüksək qiymətləndirib və bu işin uğurla davam edəcəyinə ümidvar olduğunu bildirib. Alim türkologiyanın əsas vəzifəsini türk düşüncə formasının dünyanı qəbul etmə şəkli kimi səciyyələndirib və türk dastanlarındakı folklor elementləri ilə bağlı məruzə edib.
Toplantıda növbəti seminarın mövzusu da müəyyənləşdirilib. Növbəti seminarın mövzusu Əhməd Bican Ercilasunun “Başlanğıcdan iyirminci əsrə - Türk dil tarixi” kitabının müzakirəsi olacaq.
Seminarın sonunda türkoloq alimlər tələbələri maraqlandıran sualları cavablandırıblar.