Bakı, 7 yanvar, AZƏRTAC

Ötən il ərzində Azərbaycanın beynəlxalq arenada uğurlarına diqqət yetirsək, 2022-ci ilin dövlətimizin xarici siyasəti üçün daha çox imkanlar yaradacağını təxmin etmək olar. Təxminlərimizin nə qədər ehtimal olduğunu müəyyən etmək üçün 2021-ci ildə qazanılan uğurları analiz etmək vacibdir. Ölkəmizin beynəlxalq qurumlarla əməkdaşlığından danışdıqda qlobal və universal təşkilat olan BMT ilə qarşılıqlı əlaqəni xüsusi vurğulamaq lazımdır. Sözsüz ki, Azərbaycanın BMT kimi nüfuzlu təşkilata haqlı iradları mövcuddur. Həmin iradlar təşkilatın Azərbaycanın ərazi bütövlüyü lehinə 4 qətnamə qəbul etməsinə rəğmən, onların yerinə yetirilməsində fəaliyyətsiz olması ilə əlaqədardır. Bununla belə, BMT Təhlükəsizlik Şurasının Qarabağı Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıması münaqişə və postmünaqişə dövründə vacib əhəmiyyət kəsb edirdi. BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi səbəbindən münaqişə müddətində heç bir beynəlxalq qurum və ya xarici dövlət birmənalı olaraq Ermənistanın lehinə qərar qəbul edə bilmədi. İkinci Dünya müharibəsindən sonra beynəlxalq təhlükəsizliyə cavabdeh və məsul təşkilat kimi məhz BMT-nin seçilməsi bütün digər qurumları, dövlətləri öz qərarlarını bu təşkilatın qərarlarına uyğunlaşdırmasını zəruri etdi. Postmünaqişə dövründə də Azərbaycanın BMT ilə yüksəksəviyyəli münasibətlər qurması ölkəmizə fayda gətirməkdədir. 2020-ci ilin yekununda Ermənistan xalqı ilə onlayn mətbuat konfransı keçirən Nikol Paşinyan BMT Təhlükəsizlik Şurasının Qarabağı Azərbaycanın ərazisi kimi tanıdığını etiraf edib.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında siyasi ekspert Elşən Məcidov deyib.

Ekspert Azərbaycanın 2021-ci ildə BMT çərçivəsində ədalətsiz vaksin bölgüsünə qarşı qətnamə təşəbbüsü ilə çıxışından danışaraq deyib: “Azərbaycan Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi 2020-ci ilin mayın təşkilatın Zirvə Toplantısını keçirdi. Həmçinin BMT Baş Assambleyasının Xüsusi Sessiyasını təşkil etdi və “Bütün ölkələrin peyvəndlərə bərabər və universal çıxışının təmin edilməsi” adlı qətnaməni qəbul etdirdi. Son illərin aktual problemlərindən olan COVID-19 pandemiyası Azərbaycanla Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı arasında əməkdaşlığı inkişaf etdirdi. Bu əməkdaşlıq çərçivəsində Azərbaycan Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatına 10 milyon dollar yardım edib.

2021-ci ildə Azərbaycan, həmçinin bir çox beynəlxalq əhəmiyyətli görüşlərə və tədbirlərə ev sahibliyi edib. Belə tədbirlər içərisində VIII Qlobal Bakı Forumu xüsusi vurğulanmalıdır. “COVID-19-dan sonrakı dünya” mövzusunda təşkil olunan VIII Qlobal Bakı Forumu adından da göründüyü kimi, pandemiyadan sonra yeni dünya düzəninin cari və aktual problemlərinə həsr olunmuşdu. Azərbaycanın təşkil etdiyi VIII Qlobal Bakı Forumu bütün dünyaya sülh və əməkdaşlığın vacibliyi haqqında mesaj idi. Ölkəmiz beynəlxalq ictimaiyyətə müraciət edərək, dövlətləri öz aralarında olan ixtilafları və münaqişələri bir kənara qoyub, COVID-19 virusu timsalında vahid düşmənə qarşı birləşməyi, bir-birini məhv etməyə və bir-biri ilə rəqabət aparmağa yönələn xərcləri azaldıb, sosial və elmi sahələrə xərcləri çoxaltmağın vacibliyini bəyan etdi. VIII Qlobal Bakı Forumunu Azərbaycanın ədalətsiz vaksin bölüşdürülməsinə qarşı irəli sürdüyü növbəti təşəbbüs kimi də dəyərləndirə bilərik. Bu təşəbbüs pandemiyaya qalib gəlmək istiqamətində atılmalı olan praktiki addımların və qərarların müzakirəsinə həsr edilib. 40 ölkədən 300 nüfuzlu qonağın iştirakı bu foruma və Azərbaycana olan hörmətdən və gözlənilən əhəmiyyətli qərarlardan xəbər verir”.

Elşən Məcidov bildirib ki, Azərbaycanın beynəlxalq arenada uğurlarından danışarkən ATƏT və Minsk qrupunu diqqətdən kənarda saxlamaq düzgün olmaz. Sözsüz ki, Minsk qrupunun fəaliyyəti, daha dəqiq desək, fəaliyyətsizliyi Azərbaycanda dövlət və cəmiyyət səviyyəsində bu platformaya və onun sayəsində ATƏT-ə çox mənfi münasibət formalaşdırıb. Bununla belə, Azərbaycanın mövqeləri ATƏT çərçivəsində düşünülmüş dövlət siyasəti nəticəsində Ermənistandan güclü idi. Bunu isbatlamaq üçün yerli ekspertlər tərəfindən dəfələrlə təkrarlanmış və istifadə edilmiş, irəli sürülmüş arqumentlərə yox, Ermənistanın baş naziri N. Paşinyanın mətbuat konfransı zamanı söylədiklərinə müraciət etmək kifayətdir. N. Paşinyan xalqa müraciəti zamanı bildirmişdi ki, Minsk qrupu 2014-cü və 2015-ci illərdən Ermənistana Qarabağ üçün müvəqqəti statusdan imtina etməyi təklif etmişdi. Vurğulayaq ki, N. Paşinyana görə, müvəqqəti status məsələsi 2016-cı il aprel müharibəsindən sonra ümumiyyətlə Minsk qrupu çərçivəsində danışıqlar formatından çıxarılıb.

“Digər vacib qurumlar içərisində NATO və Aİ-ni qeyd etmək mümkündür. Hər iki təşkilatla qarşılıqlı əlaqələrə dair yüzlərlə səhifəni əhatə edən tədqiqatlar yazılıb. Bu qəbildən tədqiqat fokusunu 2021-ci ilin sonunda Brüsseldə hər iki təşkilatın rəhbərləri ilə Azərbaycan Prezidentinin görüşünə çəkmək məqsədəuyğundur. Birinci çıxış edən Yens Stoltenberq NATO-nun Azərbaycanla geniş spektr üzrə əməkdaşlıq etdiyi sahələri sadaladı. Bu sahələr üzrə strateji əhəmiyyət kəsb edən enerji təhlükəsizliyi, Əfqanıstanda Kabil hava limanının təxliyə işləri zamanı qorunması kimi məsələlər xüsusi vurğulandı. Bütün bunlar Azərbaycanın dünyada baş verən geosiyasi yerdəyişmələr və güclər konfiqurasiyasının dəyişikliyə uğraması şəraitində öz müdafiə siyasəti prioritetlərindən əl çəkmədiyinin sübutudur. NATO-nun Baş katibinin bunu bütün 30 müttəfiqin iştirakı ilə baş tutacaq iclasdan bir gün əvvəl mətbuat konfransında dilə gətirməsi vacib əhəmiyyət kəsb edir.

Azərbaycanın dövlət başçısının Brüsseldə Aİ-nın ali vəzifəli şəxslərindən olan Şarl Mişel ilə görüşməsi ölkənin strateji hədəfləri baxımından vacib əhəmiyyət daşıyırdı. Aİ Azərbaycanın ən böyük ticarət və ixrac tərəfdaşıdır. Azərbaycanın idxal tərəfdaşları arasında Avropa İttifaqı ikinci yerdə dayanır. Həmçinin unutmayaq ki, Avropa İttifaqı Azərbaycan iqtisadiyyatına ən böyük sərmayə yatıran qurum olmaqda davam edir. Bu səbəbdən Azərbaycanın Aİ-nin yüksək vəzifəli şəxsləri ilə istənilən formatda görüşü vacib strateji əhəmiyyətə malikdir. Dekabrın 14-də baş tutan son görüş də bu qəbildən istisna deyil. Görüşün əsas məqsədi postmünaqişə dövründə tərəflər arasında uzunmüddətli sülh istiqamətində vacib addımların atılması idi.

Müşahidə etdiyimiz kimi, 2021-ci ildə Azərbaycanın beynəlxalq arenada siyasi-diplomatik uğurları bir məqalə çərçivəsinə sığışdırılacaq sayda deyil. 2021-ci ilin yekunlarından çıxış etsək, 2022-ci ilin də Azərbaycan diplomatiyası üçün uğurlu olacağını artıq təxmin yox, əminliklə bildirmək olar”, - deyə ekspert deyib.