Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

CƏMİYYƏT

Azərbaycanda müalicəvi turizmin inkişafında tibb zəlisinin rolu

Azərbaycanda müalicəvi turizmin inkişafında tibb zəlisinin rolu

Bakı, 4 aprel, AZƏRTAC

Əlverişli təbii şəraitə malik olan dünya ölkələrində müalicə turizminin inkişafına böyük önəm verilir və buna küllü miqdarda vəsait ayrılır. Son illər dünyada müalicə turizmi sahəsinə təqribən 100 milyard dollar həcmində yatırım edilib.

Ölkəmizdə müalicə turizmin inkişafı üçün geniş imkanlar mövcuddur. Bu imkanlardan biri də tibbi zəlilərlə bağlıdır. Çünki bu növ müalicə ölkəmiz üçün gələcəkdə turizmin inkişafında xüsusi əhəmiyyət kəsb edə bilər.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bunu Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının akademik H.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutunun Turizm və rekreasiya coğrafiyası şöbəsinin aparıcı elmi işçisi, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Şahvələd Əliyev deyib.

“Tibbi zəlilərin insan orqanizmi üçün faydalı olan 3 forması müəyyən edilib: adi tibb zəlisi, aptek zəlisi, şərq tibb zəlisi. Aparılan müşahidələr onu deməyə əsas verir ki, şərq tibb zəlisi digər zəlilərdən fərqli olaraq daha fəal yırtıcı həyat tərzi keçirir. Belə ki, 2 qram çəkiyə malik olan orta ölçülü bu zəlilər öz çəkisindən 5-8 dəfə çox qan sormağa qadirdirlər. Tibbi zəlilər su bitkiləri ilə zəngin olan şirin su tutarlarında, əsasən göl və gölməçələrdə, nohurlarda, gölməçə tipli bataqlıqlarda, sakit axan dayaz çaylarda, bəzi bulaqlarda, bol qida mənbəyi olan sututarlarında mövcuddurlar. Onlar əsasən litofil onurğasız heyvanlardır.

Qədimdə insanlar zəlilərdən baş ağrısı, qan durulducu və təzyiqsalıcı vasitə kimi istifadə ediblər. Zəlidən müalicə vasitəsi kimi ilk dəfə Holofonada yaşayanı Nikandr bizim eradan 200 il əvvəl istifadə edib. Zəli ilə müalicə Yunanıstanda, Misirdə, Qərbi Avropada və digər ölkələrdə ilk əvvəllər asma-bronxit, ürək-damar, hipertoniya xəstəliklərinin müalicəsində istifadə ediblər. İbn Sina zəlini bir çox xəstəliklərin müalicəsində əvəzolunmaz bir vasitə hesab edib. Zəlinin xalq təbabətində istifadə kökləri çox qədim dövrlərə gedib çıxır. Hətta Misir piramidalarında zəlilərin təsvirləri mövcuddur. Zəlilər qədim insanlar üçün təbii “aspirin” rolu oynayırdı, onları universal həb hesab edirdilər.

Hazırda zəli ilə müalicə tibdə öz təsdiqini tapmış bir müalicə vasitəsi kimi tanınır və dünyanın bir çox ölkələrində, o cümlədən Çin, Yaponiya, Hindistan, ABŞ, Kanada, Rusiya, Qərbi Avropa ölkələrində geniş tətbiq olunur. Azərbaycanda da zəli ilə müalicə geniş vüsət alıb.

Tədqiqatlar göstərir ki, tibbi zəlinin bədəni əsl farmoseptik mini fabrikdir. Müəyyən edilib ki, zəlinin ağız suyundan ifraz olunan fermentlər insan bədəninə cürbəcür - mexaniki, bioloji, reflektor və immunoloji təsirlər göstərir. Tədqiqatçılar zəlinin ağız suyundan əvvəl elmə məlum olmayan 100-dən çox bioloji aktiv birləşmə aşkar ediblər.

Araşdırmaçılar elm və texnologiyanın inkişafına əsaslanaraq 2030-cu illərdə bəzi xəstəliklərin zəli ilə müalicəsində yüksək nailiyyətlər əldə olunacağını proqnozlaşdırırlar. Müəyyən olunub ki, zəlinin ağız suyundan ifraz olunan hirudin, destebilaza, orhelaza fermentləri insan orqanizmində immun sisteminin yüksəlməsinə, patogen mikrofloranın təmizlənməsinə, iltihabı prosesin aradan qaldırılmasına, damarların elastikliyinin artmasına, qanın durulmasına, qandan trompların əridilməsinə və damar tutulmasına təsir edir. Antistazin, dekorzin, kalin və s. fermentlər isə qanın və limfanın toxuma və hüceyrələrdə normal hərəkətinə səbəb olur”, - deyə Ş.Əliyev bildirib.

Onun sözlərinə görə, zəlinin kompleks müalicə effekti var: “Adətən zəli ilə müalicə xəstəliklərin tuğyan etdiyi dövrdə, yəni yaz və payız aylarında aparılır. Lakin apardığımız müşahidələrə əsasən demək olar ki, xəstəlik xroniki xarakter daşıyarsa, fəsildən asılı olmayaraq hər bir ayda zəli müalicəsi qəbul etmək faydalı ola bilər. Hətta sağlam insanlar profilaktik məqsədlə ildə bir neçə prosedur zəli müalicəsi qəbul etsələr, həmişə sağlam olarlar. Xəstəliyin xarakterindən asılı olaraq 3-5, 8-10 seans zəli proseduru qəbul etməklə xəstəliyin simptomlarının aradan qaldırılmasında müsbət nəticələrə nail olmaq mümkündür. Bir kurs müalicə üçün 60-80 ədəd zəli kifayət edir. Hər bir zəlidən 1 dəfə istifadə edilə bilər, onların təkrar istifadəsi təhlükəlidir.

Apardığımız müşahidələr göstərir ki, göz təzyiqi insanda qlaukoma xəstəliyinə səbəb olur. Lakin 5-6 seans zəli müalicəsi qəbul etməklə xəstə normal vəziyyətə düşə bilər. Digər araşdırmalar zamanı məlum olub ki, illərlə miqren xəstəliyindən əziyyət çəkən xəstələr bir neçə prosedur zəli müalicəsi qəbul etməklə ondan xilas ola biliblər. Ölkəmizdə fəaliyyət göstərən apteklərin əksəriyyətində zəli satılır. Lakin bəzi apteklərdə zəlilər qablarda düzgün saxlanılmır. Məsələn, 3 litr şüşə qablarda 50-60 zəli yerləşdirilməli olduğu halda 300-400 zəli saxlanılır. Zəlilər üzərində aparılmış müşahidələr göstərir ki, zəlilər dərilərini 1-2 gündən bir dəyişirlər. Ağ şəffaf rəngli qabıqlar qabın dibinə çökərək bakteriya mənbəyinə çevrilir və zəlilərin bakteriyaya yoluxmasına səbəb olur. Odur ki, qablarda saxlanılan zəlilərin suyu hər gün dəyişdirilməlidir. Təbiətdən ovlanmış zəlilər ən azı 6-7 gün təmiz xlorsuz sağlam su ilə hər gün yuyulduqdan sonra istifadəyə yararlı ola bilər.

Azərbaycanda müalicə turizmi inkişaf etdirilməsi siyasi və iqtisadi əhəmiyyət kəsb edir. Bu cəhətdən yaradılacaq zəli biofabriklərinə, hirudoterapiya, yəni zəli ilə müalicə pansionatlarına turistlərin səfər etməsi, onların ölkəmizdəki bioloji zənginliklərlə tanışlıq onun siyasi və iqtisadi qüdrətinə səmərəli təsir edə bilər. Ölkəmizdə tibbi zəli yetişdirilməsi üzrə biofabrikin təşkili və tərkibində hirudoterapiya müalicə kompleksinin yaradılması ilk növbədə bu sahənin inkişafına, ölkə daxilində zəlilərə olan tələbatın tam ödənilməsinə, əhalinin steril zəli ilə müalicəsinin həyata keçirilməsi baxımından faydalı ola bilər. İşin səmərəli və təhlükəsiz qurulması üçün yerli mütəxəssislərin Rusiya və digər xarici ölkələrin təcrübəsindən istifadə edilməsi ilə faydalanmaq olar.

Ölkəmizdə hirudoterapiya istiqamətində müalicə sağlamlıq turizmini brend kimi formalaşdırmaqla beynəlxalq səviyyədə tanınmaq üçün reklamını təşkil etməklə bu sahədə cəlbedici turizm ölkəsinə çevrilə bilərik. Tibbi zəlilərin akvarium şəraitində saxlamaqla da zəlilərin aktiv həyat tərzi ilə əyani olaraq tanışlıq, yerli və xarici turistlərin marağına səbəb ola bilər. O cümlədən, bu istiqamətdə səmərəli kommersiya fəaliyyəti də təşkil oluna bilər”.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Türkiyə Prezidentinin Asiya ölkələrinə səfəri başlayıb

Bundesliqa: Son iki sırada qərarlaşan komandaların görüşündə qalib müəyyənləşməyib

Azərbaycan güləşçiləri reytinq turnirinin son günündə 5 medal qazanıblar

Ukrayna ordusunda “Dron xətti” yaradılır

“Qış nağılı” Beynəlxalq Musiqi Festivalının səhnəsində “Eyforiya” ansamblının virtuoz musiqiçiləri çıxış ediblər

Etna vulkanı yenidən aktivləşib

Qəbələdə kamera musiqisi həvəskarlarına növbəti konsert proqramı təqdim olunub

Türkiyənin dəniz limanlarında yük dövriyyəsinin həcmi rekord səviyyəyə çatıb

Azərbaycanın karateçiləri Avropa çempionatından 3 medalla dönürlər

“Qalatasaray”ın oyunu mübahisəli penalti qərarına görə yarımçıq dayandırılıb

Türkiyə Superliqası: “Fənərbağça” səfərdə qalib gəlib

Misli Premyer Liqası: “Sabah” “Turan Tovuz”u məğlub edib

Zelenski: Müharibənin bu il başa çatması mümkündür

Ukrayna ordusu ayda 200 min dronla təmin olunur

Azərbaycanın çimərlik voleybolçuları Latviyada gümüş medal qazanıblar

Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsinə həsr olunan anım mərasimi keçirilib

İrakli Kobaxidze: Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası yalnız sülh yolu ilə mümkündür

Şalva Papuaşvili: Hər bir radikal QHT-nin arxasında radikal donor dayanır

Yeniyetmə boksçular arasında ölkə birinciliyi başa çatıb

Misli Premyer Liqası: “Şamaxı” doğma meydanda “Sumqayıt”a qalib gəlib

Almaniya Kansleri Olaf Şolts və Birlik partiyalarının namizədi Fridrix Merts canlı teledebatda iştirak edəcəklər

Kreml Putin və Tramp arasında danışığın baş tutmasını nə təsdiq, nə də təkzib etdi

Türkiyə xarici tələbələrin sayını 500 minə çatdırmağı planlaşdırır

Elçin Xələfov: Hakimliyə 207 namizəd yazılı imtahanda iştirak edib

Yol-nəqliyyat hadisəsi Bakı-Sumqayıt şosesində sıxlığa səbəb olub

Egey bölgəsindəki seysmik aktivlik Türkiyəyə təsir edə bilər

Milyarder Klaus-Mixael Kühne Hamburqda opera binasının inşası üçün 330 milyon avro ayırıb

Qərbi Azərbaycan İcması: Bu, Azərbaycan xalqının dini və mədəni heysiyyətinə toxunan açıq provokasiyadır

Hakimliyə namizədlər üçün yazılı imtahan keçirilib

FHN: Xırdalanda çoxmərtəbəli yaşayış binasındakı yanğın söndürülüb

Sabah qar yağacaq, külək əsəcək - Proqnoz VİDEO

Maliyyə Nazirliyi: Türkiyədə inflyasiya səviyyəsi birrəqəmli göstəriciyə kimi enəcək

“Azərbaycan Atabəyləri” filmi Laçında nümayiş olunub

Texniki nasaz avtomobilin yolda qalması nəqliyyat sıxlığına səbəb olub

Astarada qəza baş verib, motosiklet sürücüsü ölüb

Azərbaycan boksçularından Serbiyada 6 medal

Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalı təqdim edib VİDEO

Dahi özbək şairi Əlişir Nəvainin abidəsi ziyarət edilib

Naxçıvanın muxtariyyəti - tarixi zərurət, tarixi nailiyyət

FHN: Yasamalda yaşayış binasında yanğın olub, 9 nəfər bina sakini təxliyə edilib

Rektor Aqil Şirinov: Din haqqında dindarın da öyrənməyə ehtiyacı var, ateistin də MÜSAHİBƏ

Azərbaycan millisinin üzvü Polina Rəhimova Braziliya Kubokunun qalibi olub

“Qış nağılı” Beynəlxalq Musiqi Festivalında möhtəşəm kamera musiqisi axşamı keçirilib

Ölkə ərazisində yağıntılı və küləkli hava şəraiti müşahidə olunub - FAKTİKİ HAVA

FHN: Bakıda evdə yanğın olub, 2 nəfər xilas edilib

Misli Premyer Liqası: “Sumqayıt” “Şamaxı”, “Turan Tovuz” “Sabah” səfərində

Meksikada yol qəzasında 40 nəfər həlak olub

Karib regionunda sunami xəbərdarlığı ləğv edilib

25 illik tədqiqat başağrısı pozğunluqları ilə intihar riski arasındakı əlaqəni ortaya çıxarıb

Qərbi Afrika Ölkələri İqtisadi Birliyi 135 əməkdaşını işdən azad edib

“Total” şirkətinin mənfəəti azalıb

Yuxu həblərinin beyinə gözlənilməz təsiri müəyyən edilib - TƏDQİQAT

Rəssam: Təbiət kodlaşdırılmış sistemdir

Parisdə Azərbaycan bəstəkarlarının musiqisindən ibarət konsert olub VİDEO

ABŞ-ın ticarət kəsiri ciddi şəkildə artıb

“Real” - “Atletiko Madrid” görüşü heç-heçə ilə başa çatıb

KİV: Donald Trampın vergi islahatları Britaniyaya 18 milyard funt sterlinqə başa gələ bilər

Serbiya prezidentinin avtomobili qəza şəraiti ilə üzləşib

AQTA: Qoyun əti quzu əti ilə müqayisədə istehlak üçün daha faydalıdır

Donald Tramp Şahzadə Harrini deport etməyəcəyini açıqlayıb

Bundesliqa: “Borussiya Dortmund” evdə məğlub olub, “Bayer Leverkuzen” isə səfərdə xal itirib

Britaniyanın səhiyyə naziri vəzifəsindən azad edilib

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 5 fevral 2025-ci il tarixli 32 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

Azərbaycan güləşçiləri reytinq turnirində daha 2 medal qazanıblar

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 7 fevral 2025-ci il tarixli 39 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 6 fevral 2025-ci il tarixli 38 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

Mərkəzi Seçki Komissiyasının 2025-ci il 6 fevral tarixli iclas protokolunun  təsdiq edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

Türkiyə Superliqası: "Beşiktaş" Sivasdan qələbə ilə qayıdır

Şahmat üzrə Azərbaycan çempionatında ilk yarımfinalçılar bəlli olub

Qəbələ festivalında Bakı Xoreoqrafiya Akademiyasının konsert proqramı maraqla qarşılanıb

Azərbaycan parataekvondoçusu Türkiyədə bürünc medal qazanıb

Donald Tramp Baydenin məxfi informasiyaya girişini məhdudlaşdırmaq istəyir

Fransada təxribat: Atatürkün bu ölkədəki tək büstü oğurlanıb

Heydər Əliyev Fondu nüfuzlu beynəlxalq mükafata layiq görülüb

Dövlət Uşaq Filarmoniyası “Qırmızı Papaq” tamaşası ilə çıxış edib

Almaniyada radikal sağa qarşı etirazlar davam edir

“Min bir gecə” baleti yeni quruluşda Omanda təqdim edilib

Hacıqabulda zəlzələ baş verib

Astana ilə Aktau arasında: Gecikən jurnalistin qeydləri

FIFA azərbaycanlı futbolçunun şikayətini təmin edib, Türkiyə klubu təzminat ödəyəcək

Etibar İbrahimov: Şah dili brendinin formalaşmasına və məşhurlaşmasına nail olmuşuq

“Qarabağ Universitetinin Klinikası” azad edilmiş torpaqlarda yüksək keyfiyyətli tibbi xidmətlərin göstərilməsində mühüm rol oynayacaq – RƏY

Mərkəzi Seçki Komissiyasının iclası keçirilib VİDEO

"Neftçi" İngiltərə çempionunu transfer edib

BƏƏ Dünya Hökumətlər Sammitinə ev sahibliyinə hazırlaşır

Dmitri Sitkovetski: Azərbaycanda özümü evimdəki kimi hiss edirəm

Romada fermerlər traktorlarla etiraz aksiyası keçiriblər

Yeni texnologiya elektrik enerjisinin idarə olunmasında mühüm bir dövrün başlanğıcı ola bilər - TƏDQİQAT

Bu gündən Mingəçevir-Şuşa və əks istiqamətdə avtobus reysi fəaliyyətə başlayıb

Yeniyetmə voleybolçuların Azərbaycan birinciliyi keçirilir

Çexiyalı siyasətçi: Aİ tənqidi mövqeləri boğur, fərqli baxışları nifrətlə mübarizə adı altında məhdudlaşdırır

Abşeron Milli Parkına dəniz akvatoriyalı xüsusi mühafizə olunan təbiət ərazisi statusu verilməsi planlaşdırılır

Fərhad Bədəlbəyli: Bu soyuq qış günlərində musiqisevərlərə isti, xoş ovqat bəxş edəcəyik

Şuşa-Ağdərə-Kəlbəcər rayonlarının ərazisini əhatə edən yeni milli park yaradılacaq

Çexiyanın keçmiş Baş naziri: Avropa İttifaqı intihara bərabər siyasət yürüdür

ABŞ İsrailə 7,41 milyard dollar dəyərində hərbi məhsulların satışına icazə verib

“Ordu” İdman Klubu Basketbol Liqasında növbəti qələbəsini qazanıb

Fransanın dörd qeyri-şəffaf həbsxanasında 9 mindən çox miqrant qanunsuz saxlanılıb

USAID: Qlobal inkişaf aləti, yoxsa geosiyasi təsir vasitəsi? TƏHLİL

Abşeron Milli Parkının yaradılmasının 20 ili tamam olur