Tehran, 18 fevral, AZƏRTAC

Azərbaycan beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin kəsişdiyi ölkəyə çevrilir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Azərbaycan Prezidentinin qeyri-neft sektorunun inkişafı istiqamətində həyata keçirdiyi islahatlardan biri də ölkəmizin “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə cəlb edilməsidir. Məhz Prezident İlham Əliyevin Azərbaycan ilə İranın dəmir yolları sistemlərinin birləşdirmək təklifi ölkəmizin beynəlxalq nəqliyyat yollarının kəsişməsi məntəqəsinə çevirib. Bu gün “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin əsas komponenti olan Qəzvin-Rəşt-Astara(İran)-Astara(Azərbaycan) dəmir yolu xəttinin Rəşt-Astara hissəsində isə işlər davam edir. İran Astarası ilə Azərbaycan Astarası arasında 8,5 kilometrlik dəmir yolu istifadəyə verilib və fəaliyyətini davam etdirir.

Azərbaycan ərazisindən daşınan tranzit yüklərin həcmi artacaq

Rusiyanın xarici siyasət tədqiqatları institutunun direktoru Veronika Kraşennikova deyib ki, Rusiya ilə İranın qarşılıqlı iqtisadi əlaqələrində milli valyutadan istifadə edilməsi ticarət dövriyyəsinin daha da artmasına səbəb olacaq. 2017-ci ildə iki ölkə arasındakı ticarət dövriyyəsinin həcmi 1 milyard 707 milyon dollar olub. Lakin 2018-ci ildə bu rəqəm 1 milyard 740 milyon dollaradək artıb.

Ticarət dövriyyəsinin artımı idxal-ixrac əməliyyatlarının həcminin artması ilə müşahidə edilir. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Rusiya ilə İran arasındakı idxal-ixrac əməliyyatları Azərbaycan üzərindən həyata keçirilir. Bu isə Azərbaycanın tranzit gəlirlərinin artması deməkdir.

V.Kraşennikovanın qeyd etdiyi kimi, Rusiya ilə İran arasındakı ticarət dövriyyəsinin 2018-ci ildə artması təsadüfi deyil. Bu artım məhz Astara(Azərbaycan)-Astara(İran) şəhərlərini birləşdirən dəmir yolu xətti istifadəyə verildikdən sonra müşahidə edilib. Qəzvin-Rəşt-Astara yolunun Rəşt-Astara hissəsi istifadəyə verildikdən sonra isə hər 3 ölkənin dəmir yolları sistemləri birləşəcək və bu Rusiyaya körfəz sahillərinə çıxmaq imkanı yaradacaq. Təbii ki, bu fakt idxal-ixrac əməliyyatlarının artmasına, Azərbaycan ərazisindən tranzit yüklərin daşınması həcminin də artmasına təsir göstərəcək.

Lakin Rusiya “Şimal-Cənub” dəhlizi vasitəsilə həyata keçirdiyi idxal-ixrac əməliyyatlarını yalnız İran ilə məhdudlaşdırmaq fikrində deyil. Ötən ilin noyabr ayında Sankt-Peterburqda keçirilən Rusiya-Hindistan biznes forumunda çıxış edən Rusiyanın iqtisadi inkişaf naziri Maksim Oreşkin bildirib ki, 2025-ci ilə kimi Rusiya ilə Hindistan arasındakı ticarət dövriyyəsinin həcmi 30 milyard dollara çatdırılacaq. Bunun üçün hər iki ölkənin böyük potensialı var. Lakin nəqliyyat problemlərinin mövcudluğu ucbatından 2017-ci ildə Hindistan ilə ticarət dövriyyəsi 9,7 milyard dollar olub. Nazirin sözləri heç də təsadüf deyil. Çünki 2025-ci ilə kimi Qəzvin-Rəşt-Astara(Azərbaycan)-Astara(İran) dəmir yolu tam olaraq istismara buraxılacaq. Bununla yanaşı, İranın körfəz sahilindəki Bəndər-Abbas və sakit Okean sahilindəki Çabahar limanlarındakı yenidənqurma işləri başa çatacaq.

Onu da nəzərə çatdırmaq lazımdır ki, Hindistan da Çabahar limanına böyük maraq göstərir. Təsadüfi deyil ki, limanın yenidən qurulması və müasir avadanlıqlarla təchiz olunması üçün 2 milyard dollar məbləğində kredit ayırıb və bunun müqabilində İran limanın bir hissəsini Hindistan şirkətinin idarəçiliyinə verib.

Bütün bunlarla yanaşı, “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizi yalnız Rusiya-İran, Hindistan-Rusiya arasında deyil, bütün Cənub-Şərqi Asiya və körfəzi ölkələri ilə Avropa arasında yükdaşıma funksiyasını yerinə yetirəcək. Körfəz ölkələri Bəndər-Abbas, Cənub-Şərqi Asiya ölkələri isə Çabahar limanı vasitəsi ilə yüklərini İrana çatdıracaq və buradan da Qəzvin-Rəşt-Astara(İran)-Astara(Azərbaycan) dəmir yolu ilə yüklər Rusiya və Avropa daşınacaq. Azərbaycana çatan yüklər Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu ilə Avropaya daşına bilər.

Azərbaycan Prezidentinin səyi ilə ölkəmizin tranzit məntəqəyə çevrilməsi üçün lazım olan infrastruktur layihələr çoxdandır ki, həyata keçirilib. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu ilə yanaşı, Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı, Ələt-Astara avtomobil yolu və başqa layihələri sadalamaq olar.

Yuxarıda deyilənləri təhlil edərək belə qərara gəlmək olar ki, neft erasının başa çatması Azərbaycan üçün heç bir çətinlik yaratmayacaq. “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizinin Azərbaycandan keçməsi ölkəmizə iqtisadi dividendlərlə yanaşı, siyasi zəmanət də qazandıracaq.

Rabil Kətanov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tehran