Bakı, 22 fevral (AZƏRTAC, Ceyhun Rüstəmov). Sürətli və dinamik inkişaf yolunda inamla irəliləyən Azərbaycan hazırda regionun qüdrətli dövlətinə çevrilmişdir. Beynəlxalq aləmdə reytinqi getdikcə artan ölkəmizin siyasi, sosial-iqtisadi sahələrdə əldə etdiyi uğurların təməlində ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulan xarici və daxili siyasət dayanır.

1993-cü il iyunun 15-də ulu öndər Heydər Əliyevin xalqın təkidli tələbi ilə hakimiyyətə qayıdışı bütün sahələrdə olduğu kimi, nəqliyyat-yol sektorunda da tənəzzülə son qoymuşdur. Ümummilli Lider bu sahənin ölkə iqtisadiyyatındakı rolunu düzgün dəyərləndirərək inkişafa yol açan islahatlar aparılmasını daim diqqətdə saxlayırdı. Məhz onun uzaqgörən siyasəti sayəsində sektorda əsaslı struktur dəyişiklikləri aparıldı. 1998-ci ildə avqustun 5-də Nəqliyyat Nazirliyi təsis edildi, 2003-cü il iyunun 23-də isə nazirliyin nəzdində “Yolnəqliyyatservis” Departamenti yaradıldı. Eyni zamanda, respublika və yerli əhəmiyyətli avtomobil yolları departamentin balansına götürüldü, onun tabeliyinə verilən yol istismar idarələrinin fəaliyyəti genişləndirildi. Beləliklə, nəqliyyat infrastrukturunun tərkib hissəsi olan yol təsərrüfatının inkişafında yeni mərhələ başlandı.

“Yol iqtisadiyyat, mədəniyyət, bir sözlə həyat deməkdir” - Ulu Öndərin bu fikirləri onun yol təsərrüfatının inkişafına nə qədər böyük önəm verdiyinin əyani sübutudur.

Ümummilli Liderin inkişaf strategiyasını uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə bütün sahələrlə yanaşı, nəqliyyat-yol kompleksində, eləcə də yol təsərrüfatında sistemli və davamlı tədbirlərin həyata keçirilməsi səciyyəvi xarakter almışdır. Ölkənin regionlarında, eləcə də paytaxt Bakıda vəziyyət kökündən dəyişmiş, dövlətimizin başçısının sərəncamları ilə ayrılan vəsaitlər nəqliyyat-yol infrastrukturunun dinamik inkişafına yol açmışdır. Bu istiqamətdə idarəetmənin təkmilləşdirilməsi məqsədilə Azərbaycan Prezidentinin 2007-ci il 22 fevral tarixli Sərəncamına əsasən, Nəqliyyat Nazirliyinin “Yolnəqliyyatservis” Departamenti Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin təşkilatı-hüquqi forması dəyişdirilərək Nəqliyyat Nazirliyinin tabeliyində “Azəryolservis” ASC yaradılmışdır. Beləliklə, atılan addımlar, son illərdə həyata keçirilən məqsədyönlü tədbirlər infrastrukturun müasirləşdirilməsinə gətirib çıxarmışdır. Təsadüfi deyildir ki, məhz həmin Sərəncamın imzalandığı gün ölkədə avtomobil yolu işçilərinin peşə bayramı kimi qeyd edilir.

Yol infrastrukturunun inkişafı istiqamətində həyata keçirilən məqsədyönlü və sistemli tədbirlərin nəticəsi olaraq, avtomobil yollarının tikintisi, yenidən qurulması, təmiri üzrə işlərin həcmi ildən-ilə artmışdır. Konkret faktlara müraciət etsək, müqayisələr aparsaq bunu aydın şəkildə görə bilərik. Ölkənin ümumi istifadədə olan avtomobil yollarının uzunluğu 2003-cü ildə 18754 kilometr təşkil edirdisə, 2013-cü ildə 19000 kilometrə çatdırılmışdır. Bunun da 17529 kilometri Nəqliyyat Nazirliyi “Azəryolservis” ASC-nin balansındadır.

Son 10 ildə avtomobil yollarının tikintisində və təmirində istifadə olunan 3014 müxtəlif təyinatlı nəqliyyat vasitəsi, yol tikinti maşınları, avadanlıq və qurğular alınmış, ümumi gücü saatda 2240 tondan çox olan 33 asfalt beton zavod işə salınmışdır. 2003-2013-cü illərdə respublikada yeni tikilən, yenidən qurulan, əsaslı təmir olunan yolların uzunluğu 8332 kilometrə çatmış, 222 yeni körpü və yol ötürücüsü tikilmişdir.

Dünya əhəmiyyətli İpək Yolu layihəsinin Azərbaycan ərazisi boyu Bakıdan Gürcüstan sərhədinədək 513 kilometrlik hissəsində tikinti və yenidənqurma işləri uğurla davam etdirilir. İndiyədək magistralın 312,5 kilometrlik 2-ci texniki dərəcəli və 209 kilometrlik 1-ci texniki dərəcəli hissələri yenidən qurularaq istifadəyə verilmişdir. Hazırda Hacıqabul-Kürdəmir, Kürdəmir-Ucar-Yevlax hissələrinin əlavə 2 hərəkət zolağı tikilməklə, yolun 1-ci texniki dərəcəyə çatdırılması istiqamətində işlər davam etdirilir.

Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizinin bir hissəsi olan Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi avtomobil yolu ölkənin nəqliyyat-yol sistemində mühüm yer tutur və hərəkətin intensivliyi ilə seçilir. Uzunluğu 208 kilometr olan magistralın 6-16 kilometrlik hissəsi asfalt-beton, 16-134 kilometrlik hissəsi sement-beton örtüklü olmaqla yenidən qurulmuş, eyni zamanda, Sumqayıt dairəvi, Gəndob-Quba hissələrinin, 11-ci və 16-cı kilometrlərində yol qovşaqlarının, Masazır dairəsində yol ötürücüsünün və Dəvəçi çayı üzərində körpünün tikintisi başa çatdırılmışdır. Yolun Gəndob-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi hissəsinin (59,6 kilometr) tikintisi isə davam etdirilir.

Digər strateji əhəmiyyətli arterial nəqliyyat dəhlizi olan Ələt-Astara-İran İslam Respublikası ilə dövlət sərhədi yolunun 41,6 kilometrlik hissəsi, Bakı-Şamaxı-Yevlax avtomobil yolunun Muğanlıyadək olan hissəsi, Hacıqabul-Bəhrəmtəpə-Mincivan avtomobil yolunun Hacıqabul-Bulaqlı hissələri istifadəyə verilmişdir.

Bundan əlavə, Bakı-Quba-Rusiya Federasiyası ilə dövlət sərhədi, Bakı-Ələt-Qazax-Gürcüstan sərhədi avtomobil yollarını əlaqələndirən və tranzit daşımaları üçün müstəsna əhəmiyyət kəsb edən H.Z.Tağıyev qəsəbəsi-Sahil avtomobil yolunun yenidən qurulması üzrə işlərin 80 faizi görülmüşdür. Uzunluğu 41,4 kilometr olan bu yol respublikanın cənub və qərb istiqamətindən gələn nəqliyyat vasitələrinin Bakı şəhərinə daxil olmadan Bakı-Rusiya Federasiyası dövlət sərhədi avtomobil yolunun 36-cı kilometrinə çıxışını təmin edəcək və hər iki istiqamətdə məsafəni 100 kilometrədək qısaldacaqdır.

Təsadüfi deyildir ki, regionların sosial-iqtisadi inkişafına dair dövlət proqramları təsdiq edilərkən qarşıya qoyulan başlıca hədəflər arasında yol təsərrüfatının bərpası, yenidən qurulması və müasir standartlara çatdırılması xüsusi yer tutmuşdur. Prezident İlham Əliyev regionların sosial-iqtisadi inkişafı proqramının uğurla yerinə yetirilməsində, ilk növbədə, müasir tələblərə cavab verən yolların mühüm əhəmiyyət kəsb etdiyini vurğulayaraq demişdir: “Müasir infrastruktur və yol olmadan iqtisadi inkişaf mümkün deyil”. Buna nail olmaq məqsədilə Azərbaycan Respublikası regionlarının 2004-2008 və 2009-2013-cü illərdə sosial-iqtisadi inkişafına dair Dövlət Proqramları çərçivəsində yol qurğularının, eləcə də ölkənin bütün regionlarını və yaşayış məntəqələrini birləşdirən avtomobil yollarının yenidən qurulması və tikintisi üzrə irimiqyaslı layihələr həyata keçirilmişdir.

Prezident İlham Əliyev bölgələrə demək olar ki, bütün səfərləri zamanı respublika və yerli əhəmiyyətli yolların yenidən qurulması, hətta ucqar dağ kəndlərinə yeni yolların çəkilməsi ilə bağlı konkret tapşırıqlar verir. Bunun nəticəsi olaraq Biləsuvar-İran sərhədi, Lənkəran-Lerik, Masallı-Yardımlı, Gəncə-Daşkəsən-Xoşbulaq, Quba-İspik-Xınalıq, Şamaxı-Pirqulu, Tovuz-Əlibəyli, Şəmkir-Gədəbəy, İsmayıllı-Qəbələ, Xaldan-Mingəçevir, Ağdaş-Ləki, Quba-Qəçrəş-Qımılqazma, Qusar-Əniğ-Ləzə, Qazaxbəyli-Aşağı Salahlı, Qəbələ-Ağdaş, Oğuz-Qəbələ, Quba-Qusar, Şəki-Qax, Ağstafa-Poylu-Gürcüstan sərhədi, Yevlax-Bərdə və digər avtomobil yolları yenidən qurulmuş, ölkədaxili yol infrastrukturu əhəmiyyətli dərəcədə inkişaf etmişdir.

Getdikcə müasirləşən, dünyanın ən gözəl şəhərlərindən birinə çevrilən Bakıda nəqliyyatın intensivliyinin artması küçə və yollarda kəskin tıxacların yaranmasına gətirib çıxarırdı. Təbii ki, bu ciddi problem də Prezident İlham Əliyevin diqqətindən yayınmadı. Dövlətimizin başçısı nəqliyyat tıxaclarının ən çox yarandığı yerlərdə vəziyyətlə tanış olduqdan sonra bu sahədə kompleks tədbirlərin həyata keçirilməsini təmin etmək məqsədi ilə geniş proqram hazırlanması barədə tapşırıq verdi. Beləliklə, Prezidentin Bakı şəhərində nəqliyyat sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı 2006-2007-ci və 2008-2013-cü illər üzrə Tədbirlər Planının təsdiq edilməsi haqqında sərəncamları qısa müddətdə paytaxtda irimiqyaslı layihələrin həyata keçirilməsinə yol açdı.

Ötən illər ərzində paytaxtda 60-dan artıq yol ötürücüsünün, tunelin tikilməsi nəqliyyat sistemində gərginliyi xeyli azaltmaqla yanaşı, paytaxtın simasına da əlavə yaraşıq qatmışdır. Milli memarlıq ənənələri və müasir texnologiyalar əsasında inşa olunan, cəlbedici görkəmə malik bu qurğular nəqliyyat sahəsindəki məqsədyönlü siyasətin real nəticələridir.

Dövlətimizin başçısının Bakı şəhərində nəqliyyat sisteminin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı müvafiq sərəncamlarına əsasən yeraltı və yerüstü piyada keçidlərinin tikintisi də geniş vüsət almışdır. Son bir neçə ildə Bakı şəhərindəki mövcud 10 piyada keçidi əsaslı təmir olunmuş, 60-a yaxın yeni yeraltı və yerüstü piyada keçidi inşa edilmişdir. Xüsusi zövqlə və dizaynla inşa edilən keçidlər piyadaların təhlükəsizliyini təmin etməklə yanaşı, memarlıq tərtibatı baxımından da maraq doğurur.

Bu istiqamətdə görülən işlər paytaxtın mərkəzi hissəsi ilə yanaşı, Bakının ətraf qəsəbələrini də əhatə edir. Bakı şəhərinin və onun qəsəbələrinin nəqliyyat sisteminin təkmilləşdirilməsi üzrə tədbirlər planının, müvafiq dövlət proqramlarının icrası nəticəsində paytaxtın yol infrastrukturundakı problemlərin böyük hissəsi öz həllini tapmışdır. Bu istiqamətdə tədbirlər hazırda da davam etdirilir.

Nəqliyyat Nazirliyi “Azəryolservis” ASC tərəfindən Bakı şəhərində xidmət göstərilən yolların, prospekt və küçələrin ümumi uzunluğu 1525 kilometrdir. 2008-2013-cü illərdə paytaxtda yeni tikilmiş, yenidən qurulmuş və ya təmir olunmuş yolların uzunluğu 703,3 kilometr təşkil edir. Onların sırasında Zabrat-Balaxanı-Mehdiabad-Binəqədi-Xırdalan, Zığ dairəsi-Hava limanı, Böyükşor dairəsi-Hava limanı, Azadlıq meydanı-Zığ dairəsi, Bakı dairəvi-1, şəhər şossesinin Sabunçu qovşağından Zabrat dairəsinədək olan hissələri, Zabrat-Maştağa-Buzovna, Zığ dairəsi-Hava limanı avtomobil yolundan Qala qəsəbəsinə gedən yol, həmçinin bir sıra prospekt və küçələr vardır.

2015-ci ildə Bakıda keçiriləcək Birinci Avropa Oyunları yol infrastrukturunda da yeni layihələr həyata keçirilməsi zərurətini yaratmışdır. Bununla bağlı Nəqliyyat Nazirliyi tərəfindən nəqliyyat-yol kompleksi üzrə tədbirlər planı təsdiq edilmişdir. Belə ki, yol təsərrüfatı işçilərini qarşıda çox vacib və gərgin vəzifələr – yeni avtomobil yollarının inşası, yol qovşaqlarının, piyada keçidlərinin tikilməsi, bir sıra yolların əsaslı təmir olunması kimi mühüm işlər gözləyir.

Bir sözlə, bütün bunlar göstərir ki, zəngin potensiala malik Azərbaycanda yol infrastrukturunun inkişafı mühüm prioritetlər sırasındadır. Azərbaycanda ən müasir nəqliyyat-yol infrastrukturunun yaradılmasını qarşıya əsas hədəf kimi qoyan Prezident İlham Əliyev avtomobil yollarının, yol qurğularının açılış mərasimlərində şəxsən iştirak edir, habelə işlərin gedişi ilə tanış olaraq öz dəyərli tapşırıq və tövsiyələrini verir. Bu diqqət və qayğıya cavab olaraq yol təsərrüfatı işçiləri üzərlərinə düşən məsul vəzifələri uğurla yerinə yetirmək, qarşıya qoyulan hədəfə nail olmaq əzmindədirlər.