Bakı, 3 dekabr, AZƏRTAC

Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun 70 illik yubileyi münasibətilə “Azərbaycan əlyazmaları dünya kitabxanalarında” mövzusunda V beynəlxalq onlayn elmi-nəzəri konfrans keçirilib.

Bu barədə AZƏRTAC-a institutdan məlumat verilib. Bildirilib ki, tədbirdə institutun direktoru, akademik Teymur Kərimli 2020-ci ilin elmi müəssisənin 70 illik yubileyi ilə əlamətdar olduğunu ifadə edib. O, ümummilli lider Heydər Əliyevin Əlyazmalar İnstitutunu milli sərvətimiz adlandırdığını və burada qorunub saxlanılan nadir kitabları Azərbaycanın qiymətli tarixi abidələri kimi dəyərləndirdiyini xatırladıb.

Nəsillər arasında informasiya mübadiləsində mühüm mənbə olan əlyazmaların vahid məkanda toplanmasının əhəmiyyətini vurğulayan akademik Teymur Kərimli bildirib ki, bu, onların qorunmasının peşəkarlara həvalə edilməsini təmin etməklə yanaşı, tarixi əhəmiyyətli qaynaqların öyrənilmə prosesini, tərcümə, transliterasiya işini də vahid mərkəzdən idarəetmə imkanı yaradır. O, kağız üzərində həkk olunan yazılı abidələrin həssaslığından söz açaraq Əlyazmalar İnstitutunun laboratoriyalarında bərpaçı mütəxəssislərin köməyilə yenidən istifadəyə təqdim edilən əlyazmaların elektronlaşdırılmasının dövrün tələbi olduğunu vurğulayıb. Akademik respublikamızda əlyazmaların toplanması və mühafizəsi sahəsində illərin sınağından uğurla çıxan elmi müəssisənin üzərinə Azərbaycan mədəniyyətinin dünyada təbliği kimi məsuliyyətli vəzifənin düşdüyünü bildirib. Qeyd edib ki, burada qorunub saxlanılan dünya şöhrətli əlyazmalar UNESCO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil edilib. Alim 70 yaşını qeyd edən elm ocağında işğaldan azad olunmuş torpaqlarımızla bağlı tədqiqatların aparılacağını da vurğulayıb.

AMEA Naxçıvan Bölməsi Əlyazmalar Fondunun direktoru, filologiya elmləri doktoru Fərman Xəlilov çıxışında Əlyazmalar İnstitutu ilə həyata keçirilən birgə layihələrdən, əldə olunan elmi nailiyyətlərdən bəhs edib. Rəhbərlik etdiyi fondda türkdilli qədim əlyazma və daşbasma üsulu ilə çap olunan kitablarla yanaşı, XIX əsrin sonlarından etibarən elektrik mətbəəsində çapdan çıxan kitabların da mühafizə olunduğunu qeyd edib. Həmin əlyazmalar haqqında geniş məlumat verən F.Xəlilov bildirib ki, sözügedən kitabların Azərbaycan oxucusunun bədii zövqünün formalaşmasında, dünya mədəniyyəti ilə tanış olmasında, həmçinin ölkəmizdə tərcümə sənətinin və məktəb tarixinin öyrənilməsində əhəmiyyəti böyükdür.

Akademiyanın Gəncə Bölməsinin sədri, akademik Fuad Əliyev çıxışında Əlyazmalar İnstitutunun fəaliyyətini yüksək qiymətləndirərək bu elmi müəssisə ilə uzun illərdən bəri davam edən əməkdaşlıq əlaqələri sayəsində uğurlu nəticələr əldə olunduğunu vurğulayıb.

Daşkənd Dövlət Şərqşünaslıq İnstitutunun nəzdində fəaliyyət göstərən Konfutsi adına Özbək-Çin İnstitutunun direktoru, dosent Saodat Nasirova Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutu ilə cari ilin iyununda elmi-mədəni əməkdaşlıq sahəsində qarşılıqlı anlaşma və əməkdaşlıq memorandumunun imzalandığını xatırladıb. Nadir kitab abidələrinin, o cümlədən qədim əlyazma və əski çap kitablarının tədqiqi və tərcüməsi sahəsində qarşılıqlı əlaqələrin daha da inkişaf etdirildiyini vurğulayıb. Qeyd edib ki, hazırda Özbək-Çin İnstitutunun mütəxəssisləri ilə yarım əsrdən artıq dövrü uğurla başa vuran zəngin xəzinəyə malik Əlyazmalar İnstitutu elmi-mədəni təcrübə mübadiləsi aparır. İki xalqın böyük şair, filosof və digər nümayəndələrinin əlyazmalarının elmi müəssisələrdə uzun illər ərzində qorunub saxlanılması dostluq münasibətlərinin bariz nümunəsidir. İki qurum arasında əməkdaşlıq əlaqələrinin bundan sonra da möhkəmləndirilməsi xalqlarımızın mədəni irsinin gələcək nəsillərə ötürülməsi baxımından olduqca əhəmiyyətlidir.

Konfransda institutun beynəlxalq əməkdaşlıq əlaqələri haqqında da məlumat verilib. Beynəlxalq əlaqələr şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Nigar Babaxanova qeyd edib ki, vaxtilə dünyanın müxtəlif kitabxana, muzey və arxivlərinə daşınmış milli sərvətimizin surətini əldə etmək elmi müəssisənin əsas hədəflərindəndir. Bu baxımdan Türkiyə, İran, Ərəbistan, ABŞ, Almaniya, Rusiya, İngiltərə və digər ölkələrlə beynəlxalq əməkdaşlıq əlaqələrinin genişləndirilməsi, dünyanın müxtəlif kitab xəzinələrində saxlanılan Azərbaycan əlyazmaları haqqında informasiyanın toplanması, institutun əlyazma ekspozisiyasının təşkili, yenilənməsi, qorunub saxlanılması və təbliği işi uğurla həyata keçirilir.

Çap kitablarının tədqiqi şöbəsinin müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Cavid Cəfərov çıxışında Əlyazmalar İnstitutunun fondlarında saxlanılan materialların sistemli şəkildə tədqiqi, elmmetrik təhlili və elmi təsviri, nəşrə hazırlanan çap məhsulu, nəşrlərin nüfuzlu elmi indeksləşdirmə bazalarında və akademik sosial şəbəkələrdə qeydiyyatı, həmçinin reytinqinin yüksəldilməsi istiqamətində görülən işlər haqqında məlumat verib.

Onlayn bölmə iclaslarında təqdim edilən filologiya üzrə elmlər doktoru Aybəniz Əliyeva-Kəngərlinin “Dünya kitabxanalarında saxlanılan “Koroğlu” eposu əlyazmalarının müqayisəli təhlili”, filologiya üzrə elmlər doktoru Paşa Kərimovun “Bəsiri əsərlərinin əlyazma nüsxələri barədə”, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Əzizağa Nəcəfzadənin “Nizami Gəncəvinin “Xeyir və Şər” hekayəsinin ana qaynağı haqqında” və digər alimlərin müxtəlif mövzularda məruzələri maraqla qarşılanıb.

Tədbirdə perspektivlər ətrafında rəy və təkliflər səsləndirilib, konfransın bilik və təcrübə mübadiləsi baxımından əhəmiyyəti vurğulanıb.