Bakı, 13 noyabr, AZƏRTAC

Görkəmli numizmat alim, professor Əli Rəcəbli vəfat edib.

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasından (AMEA) AZƏRTAC-a bildirilib ki, AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Numizmatika və Epiqrafika elmi fond şöbəsinin müdiri, tarix üzrə elmlər doktoru, professor Əli Rəcəbli 95 yaşında dünyasını dəyişib.

Əli Rəcəbli 1927-ci il avqustun 2-də Zaqatala rayonunda anadan olmuşdur. O, 1951-ci ildə Azərbaycan Dövlət Universitetinin (indiki BDU) şərqşünaslıq fakültəsini fərqlənmə diplomu ilə bitirmiş, Yevgeni Paxomovun məsləhəti və Azərbaycan Dövlət Muzeyinin (hazırda Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyi) direktoru, məşhur arxeoloq S.Qazıyevin təklifi ilə “numizmatika” ixtisası üzrə respublikada ilk aspirant olaraq Muzeyin aspiranturasına daxil olmuşdu.

Həmin illərdə Muzeyin Numizmatika fondunun mühafizi vəzifəsini (ictimai əsaslarla) icra edən Əli Rəcəbli həm tədqiqat mövzusunu araşdırmağa, həm də numizmatik təcrübə əldə etməyə nail olmuşdu.

1953-cü ildən muzeydə kiçik elmi işçi olaraq fəaliyyət göstərən Əli Rəcəbli 1963-cü ildə 07.00.06 – “Arxeologiya” ixtisası üzrə “Səfəvilər dövlətində məskukat işi – XVI-XVIII əsrlər” (rus dilində) mövzusunda namizədlik dissertasiyasını müdafiə etmişdir.

1968-ci ildən Muzeyin Numizmatika və epiqrafika elmi fond şöbəsinin müdiri vəzifəsində işləyən alim həm də bir neçə ali təhsil ocağında pedaqoji fəaliyyət göstərmiş, müxtəlif fənlər üzrə mühazirələr demiş, bir sıra metodik tövsiyələrin, dərs proqramlarının müəllifi olmuşdu.

Azərbaycan Tarixi Muzeyinin elmi ekspozisiyasının yaradıcılarından olan, muzeyin mövzu-ekspozisiya planlarının tərtibində, təşkilində və reekspozisiya işlərində, habelə respublikanın bir sıra diyarşünaslıq muzeylərinin mövzu-ekspozisiya planlarının tərtibi, ekspozisiyalarının montajı, eksponatların təyin və tədqiqi işində bilavasitə iştirak edən Əli Rəcəbli 1970-ci ildə “Fədakar əməyə görə” medalı ilə təltif edilmişdi.

Onun müəllifi olduğu 1997-ci ildə çap edilmiş “Azərbaycan numizmatikası” (rus dilində) dərsliyi bu sahəni təmsil edən ilk dəyərli və təcrübi əhəmiyyətli əsərlərdəndir.

2000-ci ildə “Arxeologiya” və “Vətən tarixi” ixtisasları üzrə “Azərbaycan numizmatikası” (rus dilində) mövzusunda doktorluq dissertasiyasını müdafiə edən Əli Rəcəbli Azərbaycanın numizmatik abidələrinə həsr edilən 100-dən artıq elmi məqalənin müəllifi idi.

Bir sıra aspirant və dissertantın işlərinə rəhbərlik edən, doktorluq və namizədlik dissertasiyalarına opponentlik edən, AMEA-nın Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin Elmi Şurasının, Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Müdafiə Şurasının üzvü olan alim həm də Azərbaycan Respublikası Prezidenti yanında AAK-nın eksperti olaraq fəaliyyət göstərmişdir.

2006-cı ildə AAK-ın qərarı ilə professor elmi adına layiq görülən Əli Rəcəbli 2010-cu ildə “Tərəqqi” medalı ilə təltif edilib.

Professorun çoxillik elmi axtarışları və numizmatika fondunda toplanmış faktik materiallar əsasında yazdığı “Azərbaycanın qədim və ortacağ sikkələri”, “Azərbaycan sikkələri” (Azərb. rus və ing. dillərində), “Sikkə və dövlətçilik” (Azərb. və rus dillərində), “Azərbaycan Səfəvilər dövlətinin məskukat (sikkə) işi” (rus dilində), “Şirvanşahlar dövlətində sikkə zərbi – VIII – XVI əsrlər” (Azərb. rus və ing. dillərində), “Qafqaz pulları” (Azərb., rus və ing. dillərində), “Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu sikkələri” (Azərb. və rus dillərində), “Sikkə dəfinələrinin izi ilə” kitablarında Azərbaycan numizmatikasının ən unikal faktları təmsil edilib.

Professor Əli Rəcəbli əldə etdiyi nailiyyətlərə görə AMEA Rəyasət Heyətinin qərarı ilə 2017-ci ildə A.A.Bakıxanov adına mükafatın laureatı adına layiq görülmüş, növbəti ildə isə V Filekspo sərgisi münasibətilə Qızıl medalla təltif olunub.