Bakı, 30 noyabr, AZƏRTAC

AMEA İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunda Beynəlxalq İnformasiya Təhlükəsizliyi Gününə həsr olunmuş onlayn toplantı keçirilib.

Bu barədə AZƏRTAC-a institutdan məlumat verilib. Tədbirdə çıxış edən AMEA-nın vitse-prezidenti, institutun baş direktoru akademik Rasim Əliquliyev bildirib ki, müasir dövrdə informasiya texnologiyalarının sürətli inkişafı ilə bağlı meydana çıxan müxtəlif təhlükələr haqqında məlumatların paylanması onlara qarşı müəyyən tədbirlərin görülməsini zəruri edib. Bu, bir ölkənin imkanı və gücü xaricində olduğu üçün həmin təhlükələrə qarşı beynəlxalq səviyyədə mübarizə aparılması üçün müəyyən hüquqi, texnoloji və digər kompleks tədbirlərin görülməsi, bu istiqamətdə kadr hazırlığı, biznes şirkətlərinin, beynəlxalq təşkilatların diqqətinin mövcud problemlərə cəlb edilməsi, yeni baxışların ortaya qoyulması tələbi meydana çıxıb.

Alim son zamanlar texnoloji sistemlərin, kritik infrastrukturların, eləcə də cəmiyyətdə süni intellekt, Big Data texnologiyaları, kiberfiziki sistemlərin geniş tətbiq olunmasının yeni reallıqlar yaratdığını diqqətə çatdırıb. Bu səbəbdən sistemlərə olan bütün təhlükələrin lokal deyil, qlobal xarakter daşıdığını söyləyib.

Ölkəmizdə də informasiya təhlükəsizliyi problemləri və onların həllinə böyük həssaslıqla yanaşıldığını deyən akademik dövlət tərəfindən bu sahədə müəyyən addımların atıldığını, milli strategiya layihəsinin hazırlandığını qeyd edib, həmin prosesdə rəhbərlik etdiyi elmi müəssisənin fəal iştirak etdiyini vurğulayıb.

AMEA-nın vitse-prezidenti Azərbaycanın elmi-tədqiqat müəssisələri və ali məktəblərində informasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizliklə bağlı müxtəlif tədqiqatların aparıldığını, son zamanlar süni intellekt texnologiyalarının təhlükəsizliyi məsələsinin xüsusilə aktuallaşdığını bildirib. Qeyd edib ki, artıq ölkəmizdə bu məsələ ilə bağlı müəyyən qurumlar formalaşır, yeni baxışlar ortaya qoyulur. Süni intellekt texnologiyalarının cəmiyyətin bütün sferalarında geniş tətbiqi fonunda bu texnologiyalar insan cəmiyyətinə, müəyyən infrastrukturlara, texnoloji sistemlərə, müxtəlif sənaye obyektlərinə böyük təhlükələr yaradır.

İnformasiya Texnologiyaları İnstitutunun prioritet istiqamətləri arasında kibertəhlükəsizlik məsələsinin xüsusi yer tutduğunu vurğulayan baş direktor bildirilib ki, bu yaxınlarda NATO-nun dəstəyi ilə keçirilmiş beynəlxalq konfransda kibertəhlükəsizliyin ən aktual problemləri ilə bağlı aparılmış tədqiqatların nəticələri müzakirə olunub.

Akademik diqqətə çatdırıb ki, institutun əsas məqsədi təkcə kibertəhlükəsizlik sahəsində tədqiqatlar aparmaq və məqalə çap etdirmək deyil: “Biz, eyni zamanda, cəmiyyətə müntəzəm olaraq bu sahədə baş verən yeniliklər, əldə olunan nailiyyətlərlə bağlı məlumatlar verməliyik. İnstitutun əməkdaşları kütləvi informasiya vasitələrində, sosial şəbəkələrdə cəmiyyətin informasiya təhlükəsizliyi və kibertəhlükəsizliyi ilə bağlı çıxışlar etməli, biliklərin populyarlaşdırmalı, kibertəhlükəsizlik mədəniyyətinin formalaşması ilə bağlı maariflənmdirmə işlərini aparmalıdırlar”.

Alim son illər ərzində institutun kibertəhlükəsizlik sahəsində çox sayda yüksək keyfiyyətli elmi məqalələrinin tanınmış beynəlxalq jurnallarda çap olunduğunu, seminar və konfransların keçirildiyini, kadr hazırlığı məsələlərinin diqqət mərkəzində saxlanıldığını bildirib.

“İnformasiya Texnologiyaları İnstitutu kibertəhlükəsizliyin müxtəlif aspektləri ilə bağlı tədqiqatlar aparır, eləcə də ölkəmizdə kibertəhlükəsizlik sahəsində siyasətin formalaşması və bu siyasətdən irəli gələn vəzifələrin həyata keçirilməsində fəal iştirak edir”, - deyə akademik bildirib.

R.Əliquliyev toplantıda institutun kibertəhlükəsizliklə bağlı tədqiqatlar aparan alim və mütəxəssislərinin əldə etdikləri nailiyyətlər, müvafiq sahədə mövcud problemlər və perspektivdə görüləcək işlərə dair məruzələrlə çıxış edəcəklərini diqqətə çatdırıb.

Sonra tədbirdə “AzScienceNet” Şəbəkə İdaretmə Mərkəzinin rəhbəri texnika üzrə fəlsəfə doktoru Babək Nəbiyev “Industry 4.0 çağırışları kontekstində kiberinsidentlərin intellektual analizi problemləri və həlli perpektivləri”, baş elmi işçi texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Ramiz Şıxəliyev “Sənaye idarəetmə sistemlərinin təhlükəsizliyinin monitorinqi haqqında”, aparıcı elmi işçi texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Lyudmila Suxostat “Kiberfiziki sistemlərdə anomaliyaların aşkarlanması üçün iyerarxik gizli Markov modelinə əsaslanan yanaşma haqqında”, institutun əməkdaşı texnika üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Fərqanə Abdullayeva “Bulud xidmətlərinə olan kiberhücumların aşkarlanması üçün əlamətlərin ranklaşdırılması üsulu haqqında”, institutun magistrantı Rəşad İbrahimov “Pilotsuz uçuş aparatlarının audio və vizual əlamətlər əsasında aşkarlanması üsulları haqqında” mövzusunda məruzələrlə çıxış ediblər.