Bakı, 14 fevral, Əziz Məmmədov, AZƏRTAC

Son illər Elmi-Tədqiqat Travmatologiya və Ortopediya İnstitutunda (ETTOİ) yeni texnologiyalardan geniş istifadə olunur. Belə ki, ətrafların sınıqlarında bloklayıcı ştiftlərdən, plastinlərdən, diz oynaqları üçün fiksəedici bandajların müxtəlif növlərindən, biləyin borulu şəkilli sümüklərinin rezeksiyasından sonrakı defektlərində biokompozit materiallardan geniş istifadə olunur. Bundan əlavə, institut bu sahədə Bakıda və regionlarda praktiki yardım göstərən qabaqcıl elmi-tədqiqat müəssisəsidir. ETTOİ-də ətraflarda, onurğada və çanaq sümüklərində mürəkkəb əməliyyatlar aparılır. İnstitut SSRİ-də sümük patologiyası şöbəsinin, toxumaların konservasiyası laboratoriyasının, eksperimental və neyrofizioloji laboratoriyaların və s. ilk açıldığı müəssisələrdən biridir.

Bu barədə AZƏRTAC-a məxsusi müsahibəsində Səhiyyə Nazirliyinin baş travmatoloqu, ETTOİ-nin direktoru, tibb elmləri doktoru, professor Vaqif Verdiyev danışıb.

V.Verdiyev vurğulayıb ki, ETTOİ çox böyük işlər görüb və Azərbaycanda ortopediya və travmatologiyanın inkişafına və bütövlükdə dünya elminə sanballı töhfə verib. O deyib: “İnstitut SSRİ-də sümük patologiyası şöbəsinin, toxumaların konservasiyası, eksperimental və neyrofizioloji laboratoriyaların açıldığı ilk tibb ocaqlarından biridir. ETTOİ-də sümüklərin ostesintezinin yeni metodları tətbiq edilir, dayaq-hərəkət sisteminin anadangəlmə və qazanılmış deformasiyaları müalicə olunur, poliomielitin, onurğa sütununun, aşağı və yuxarı ətrafların deformasiyaları ilə bağlı tədqiqatlar aparılır. 2016-cı ildə institutda təqribən 9 min xəstəyə yardım göstərilib, 7 mindən çox adam ambulator, 1900 adam stasionar müalicə alıb. Ötən il institutda təqribən 1500 cərrahiyyə əməliyyatı aparılıb. İnstitutun klinikasında 200 çarpayı, 7 əməliyyat otağı var. Bundan əlavə, 2009-cu ildən institutda endoprotezləmə əməliyyatları aparılır. Bu günə qədər təqribən yüz xəstə üzərində dövlət hesabına belə əməliyyat aparılıb. İnstitutda 417 əməkdaş, o cümlədən 51 elmi əməkdaş, 1 Əməkdar Elm Xadimi, 1 Əməkdar Həkim, 3 professor, 7 elmlər doktoru, 16 tibb üzrə fəlsəfə doktoru çalışır.

Xatırladaq ki, bu yaxınlarda 70 illiyini qeyd etmiş institut Böyük Vətən müharibəsi əlillərinə ixtisaslı travmatoloji, ortopedik yardım göstərilməsi məqsədi ilə hərbi hospitalın bazasında yaradılıb. V.Verdiyev vurğulayıb ki, ötən əsrin 50-ci illərində institutun direktoru böyük ictimai və elm xadimi, professor Əziz Əliyev olub. O deyib: “Əziz Əliyev çox böyük işlər görüb, Azərbaycanda ortopediya və travmatologiyanın inkişafına sanballı töhfə verib. O illərdə institutda yeni şöbə və laboratoriyalar açılıb, müasir müalicə metodları tətbiq edilib, istedadlı mütəxəssislər cəlb olunub. Bundan əlavə, ETTOİ-də 300 çarpayı yeri olan bərpa cərrahlığı, travmatologiya, ortopediya və çənə-üz cərrahiyyəsi şöbələri açılıb, klinik-diaqnostik, biokimyəvi, bakterioloji və histoloji laboratoriyalar, rentgen, qanköçürmə, müalicəvi bədən tərbiyəsi və fizioterapiya kabinetləri yaradılıb. 1952-ci ildə tam təchiz edilmiş fizioloji laboratoriya təşkil edilib. Kadrların hazırlanması professor Ə.Əliyev üçün prioritet məsələ olub. Onun instituta rəhbərlik etdiyi dövrdə onlarca elmi əməkdaş namizədlik və doktorluq dissertasiyaları müdafiə edib, özü də onların arasında milli kadrlar üstünlük təşkil edib”.

Səhiyyə Nazirliyinin baş travmatoloqu ETTOİ-nin beynəlxalq əlaqələrindən danışaraq deyib: “Azərbaycan Travmatologiya və Ortopediya İnstitutu dünyanın tanınmış tibb mərkəzləri ilə birlikdə müntəzəm olaraq Bakıda elmi-praktiki konfranslar keçirir. Məsələn, 2012-ci ilin noyabrında Türkiyənin Egey Universitetinin tibb fakültəsinin ortopediya və travmatologiya kafedrası, 2013-cü ilin sentyabrında ABŞ-ın Rotman İnstitutu və Türkiyənin Hacıtəpə Universiteti ilə əməkdaşlıq şəraitində belə konfranslar təşkil edilib. Bundan əlavə, 2016-cı ilin noyabrında ETTOİ-nin 70 illiyi münasibətilə keçirilən beynəlxalq elmi-praktik konfransda ölkəmizin Gəncə, Sumqayıt, Naxçıvan və digər regionlarında çalışan 300-dən çox travmatoloq və ortoped, habelə Türkiyə, Ukrayna, Qazaxıstan, Özbəkistan, Rusiya, Almaniya və Qırğızıstandan 30-dan çox mütəxəssis iştirak edib”.

Vətəndaşların müraciətləri və zərərçəkənlərin müalicəsi sahəsində hazırda müşahidə olunan vəziyyət barədə də məlumat verən V.Verdiyev deyib: “Bəzi vətəndaşların sınıqçılara müraciəti ənənəvi xarakter daşıyır. Amma fəsadlar olanda peşəkarlara müraciət etməyə üstünlük verirlər. Hazırda yol-nəqliyyat hadisələrində zərərçəkənlərin müalicəsi sahəsində mürəkkəb vəziyyət müşahidə olunur. Qəzalar nəticəsində kəllə-beyin travmaları, döş qəfəsində ciddi zədələr müşahidə olunur. Bundan əlavə, çoxseqmentli sınıqlara görə müraciətlərin sayı artıb. Belə ki, ETTOİ-yə anadangəlmə travmaları olan pasiyentlər və alətlərlə düzgün rəftar edilməməsi nəticəsində əllərini zədələmiş insanlar müraciət edirlər. Bundan əlavə, instituta skoliozun ağır formasından əziyyət çəkən pasiyentlər daxil olur. Məlum olduğu kimi, yaşı 18-i keçən adamlarda skoliozu müalicə etmək çox çətin və təhlükəlidir. Bəzən sonralar ağır fəsadlara gətirib çıxaran qeyri-peşəkar cərrahi müdaxilə halları ilə üzləşirik. Buna görə də xəstələr müvafiq profilli ixtisaslaşmış həkimlərə müraciət etməlidirlər”.