CƏMİYYƏT
Kuryerlər üçün təlim: Qidanın adı, dadı, təzəsi-boyatı və... doğru çatdırılmamasının fəsadı - REPORTAJ VİDEO
Bakı, 7 oktyabr, AZƏRTAC
Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu (AQTİ) ölkədə qida təhlükəsizliyi sahəsində fəaliyyət göstərən sahibkarlıq subyektlərinin əməkdaşları üçün növbəti təlim keçirib. Ötən ay 4 şirkətin 12, bu ay isə 6 şirkətin 34 əməkdaşı üçün keçirilən təlimlərdə qida məhsullarının daşınması və çatdırılması tələbləri barədə ətraflı məlumat verilib.
Təlimçi, AQTİ-nin təlim mərkəzi şöbəsinin böyük mütəxəssisi Vüsal Əmirxanov AZƏRTAC-ın müxbiri ilə söhbətində deyib: “Təlimlərdə iştirakçılara qida məhsullarının daşınması və çatdırılması qaydaları, eləcə də daşınma və çatdırılma zamanı istifadə olunan vasitələr, onların materialı və ləvazimatlara dair tələblər barədə ətraflı izahat verilib. Şirkət əməkdaşları qida məhsullarının çirklənmə növləri və mənbələri, şəxsi sağlamlıq, gigiyena, temperaturun idarə edilməsi, təmiz, izolyasiyalı çatdırılma çantalarının düzgün seçilməsi və istifadəsi, daşınma və çatdırılma zamanı yol verilən nöqsanlar, həmin nöqsanların aradan qaldırılması üsulları və onların üzərinə düşən vəzifələr barədə məlumatlandırılıb. Təlim iştirakçıları ilə qida məhsullarının xüsusiyyətindən asılı olaraq daşınma şərtləri və həmin proses zamanı soyuq və isti zəncir prinsipləri, bu sahədə olan qabaqcıl təcrübələrlə əlaqədar fikir mübadiləsi aparılıb. İnteraktiv təlim zamanı sahibkarlıq şirkətlərinin nümayəndələrinə daşınma şirkətlərinin üzləşdikləri problem və onların həlli yolları ilə əlaqədar məsləhət və tövsiyələr də çatdırılıb. Bu il yanvarın 1-dən qüvvəyə minən qida təhlükəsizliyi haqqında qanunda qida zəncirini əhatə edən bütün iştirakçılar üçün xüsusi tələblər qoyulub. Həmin tələblərin bir qismi məhsulla rəftar və qida emalı müəssisələrində ümumi qaydalarla əlaqədardır. Təcrübə göstərir ki, daşınma xidmətlərinin əməkdaşları çox vaxt tez xarab olan məhsulların çatdırılması ilə məşğul olurlar. Həmin məhsulların isə spesifik çatdırılma zənciri var və bu zaman xüsusi təhlükəsizlik qaydalarına əməl olunmalıdır. Daşınma xidmətini həyata keçirən əməkdaşlar xüsusi fərdi mühafizə vasitələrindən istifadə etməli və çatdırılma zamanı qıda məhsullarını mümkün qədər ətraf mühit amillərindən təcrid olunması qayğısına qalmalıdırlar”.
Vüsal Əmirxanov isti və soyuq qidaların çatdırılması özəlliklərindən bəhs edərək vurğulayıb: “İsti qidalar bişirildikdən sonra 2 saat müddətində 65 dərəcədən yuxarı temperaturda lazımi ünvana çatdırılmalıdır. Bunun üçün xüsusi çatdırılma ləvazimatları - termoboks adlanan xüsusi termal çantalardan istifadə olunması zəruridir. Soyuq zəncirlə hazırlanan qidalar - birinci növ salatlar, soyuq içkilər və kokteyllərin çatdırılması zamanı 0-+4 dərəcə temperaturun gözlənilməsi əsas şərtdir və temperatur rejimi bundan yüksək olmamalıdır. Burada bir məqam da qida məhsullarının mal qonşuluğu prinsipidir. Çox həssas qoxuya malik olan qida məhsulları çox qoxulu qidalardan təcrid olunmalıdır və daha yaxşı olar ki, ayrı-ayrı qablarda sifarişçiyə çatdırılsın. Buraya xüsusilə süd və süd məhsulları, qoxu və kənar iylərə çox həssas qidalar aiddir. Hisə verilmiş məhsulların çatdırılması zamanı xüsusi təcrid olunmuş baryerlərdə, dondurulmuş qida məhsulları isə xüsusi buzlu konteynerlərdə və yaxud soyuqluq mühiti yarada bilən ventilyasiya olan termal çantalarda daşınmalıdır. Nəzərə almaq lazımdır ki, həmin məhsullar -18 dərəcə temperaturdan yüksək olmayan şəraitdə ünvana çatdırılmalıdır. Termal çantaların üstünlüyü məhsulun xarici mühit amillərindən qorumasında və istehlakçıya yüksək səviyyədə çatdırılmasında mühüm rol oynayır”.
AZƏRTAC təlimdə iştirak edən daşıyıcı şirkətlərin nümayəndələrinin də fikirlərini də öyrənməyə çalışıb. Daşıma şirkətlərindən birinin əməkdaşı Elvin Həsənov çalışdığı müəssisənin daşımalar zamanı qaydalara əməl etdiyini deyib: “Qablaşdırma zamanı qida və qeyri-qida məhsullarının ayrı-ayrılıqda olmasına həmişə xüsusi diqqət yetirmişik. Fərqli məhsulların bir-biri ilə təmasına, qida məhsulunun çirklənməsinə və orqanoleptik xüsusiyyətlərinin dəyişməsinə səbəb olan şəraitin yaranmasına yol verilməməlidir. Eyni zamanda, qida məhsullarının daşınması üçün istifadə olunan qablar müvafiq temperatur, rütubət və digər zəruri mikroiqlim şəraitində daşınma ilə yanaşı, həmçinin temperatur və rütubətin izlənilməsinə də imkan verməlidir. Tez xarab olan məhsulların çatdırılması yalnız xüsusi izolyasiya edilmiş qablar və xüsusi temperatur şəraiti olan avadanlıqlar vasitəsilə təmin edilməlidir”.
Digər şirkətin əməkdaşı Əfsanə Həsənova isə bunları bildirib: “Sifariş edilmiş qida məhsulu şəxsi gigiyena qaydalarına ciddi əməl olunmaqla müştərilərə çatdırılmalıdır. Şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etmək qida mənşəli, eləcə də yoluxucu xəstəliklərin qarşısının alınmasının ən effektiv üsullarından biridir. Belə ki, qidanın səbəb olduğu xəstəliklər çox vaxt çirklənmiş əllər vasitəsilə yaranır. Ona görə də bu fəaliyyət sahəsi ilə məşğul olanların saçlarını qapalı saxlayan baş örtüklərindən və əlcəklərdən istifadə etməsi vacib şərtdir. İstifadə zamanı çirklənən və ya zədələnən əlcəklər yenisi ilə əvəz olunmalıdır. Əllərin gigiyenası zamanı dırnaqların təmizliyinə də diqqət yetirilməlidir. Dırnaqlarda çirk və mikroblar infeksiyanın yayılmasına səbəb olduğuna görə də onu qısa və təmiz saxlamaq tələb olunur. Daşıma şirkətinin əməkdaşlarının ətriyyatdan istifadə etməsi də yolverilməzdir, çünki həmin qoxu qida məhsullarına hopa, sifarişçini narazı sala bilər”.
Daşıma şirkətinin kuryeri Cəfər Əmiraslanov isə bunları deyib: “Bu fəaliyyət sahəsi ilə məşğul olduğum dörd ildir. Əvvəllər aptekdən dərman məhsullarının çatdırılması ilə məşğul olurdum. Şəkərli diabet xəstələri üçün insulin preparatının çatdırılması soyuq paketlərdə və temperatur rejimi gözlənilməklə aparılmalıdır, əks halda onun keyfiyyəti itə bilər. Ona görə bunu xüsusi diqqətdə saxlayırdım. Bizim şirkətdə təmizliyə əməl olunması hər bir daşıyıcının fəaliyyətində əsas məsələdir. Hər sifariş yerinə yetirdikdən sonra nəqliyyat vasitəsi ciddi şəkildə təmizlənir və ona daim nəzarət olunur”.
Digər daşıma şirkətinin əməkdaşı Vüsal Əliyev qida ilə qeyri-qida məhsulunun eyni qabda daşınması məsələsinə toxunub: “Bəzi hallarda maddi tərəfini üstün tutan şirkətlər müxtəlif tərkibli qidaların ayrı-ayrı qablarda daşınması qayğısına qalmırlar. Əlbəttə ki, bu, sifarişçidə haqlı narazılığa səbəb olur. Ona görə də bu məsələyə xüsusi diqqət yetirmək lazım gəlir”.
Şirkət əməkdaşı Samuray Mustafayevin mövqeyi isə belə oldu: “Məhsulların çatdırılması prosesində istehsalçı şirkətin də üzərinə xeyli məsuliyyət düşür. Bəzən məhsulun paketlənməsi zamanı qaydalara tam riayət olunmur, üst-üstə yığılan paketlərdə bir məhsulun digərinin üzərinə hopma halları baş verir. Son vaxtlar bu sahədə bir sıra məsələlər yoluna qoyulsa da, bunun tam qaydaya salındığını da demək olmaz”.
O, dezinfeksiyaedici vasitələrdən düzgün istifadə qaydalarından bəhs edib: “Müntəzəm təmizlik-dezinfeksiya tədbirləri nəqliyyatın səthindəki patogenləri məhv edir ki, bu da qidanın, yeməklərin çirklənməsi ehtimalını aradan qaldırır. Həm də bu zaman yalnız qida sahəsində istifadə üçün təsdiq edilmiş dezinfeksiyaedicilərdən istifadə olunmalıdır. Bu tip məhlullar mikroorqanizmləri effektli şəkildə məhv edir, eyni zamanda, qidanın tərkibində və keyfiyyətində hər hansı dəyişikliyə səbəb olmur. Dezinfeksiya işlərindən sonra nəqliyyat vasitəsinin içərisi mütləq havalandırılmalıdır. Qida ilə təmasda olan səthlərin dezinfeksiyasından sonra su ilə durulanması da mütləqdir. Şirkətimiz daşınma ilə məşğul olan motosiklet və mopedləri spirt, əlcək və maskalarla təmin edib, hər sifariş yerinə yetirildikdən sonra nəqliyyat vasitəsinin təmizliyi yoxlanılır. Buna əməl etməyənlərə xəbərdarlıq edilir, töhmət verilir və daha ağır şəkildə cəzalandırılır”.