Bakı, 16 fevral, AZƏRTAC

Prezident İlham Əliyevin “Dahi Azərbaycan şairi Məhəmməd Füzulinin 530 illiyinin qeyd edilməsi haqqında” 2024-cü il 25 yanvar tarixli Sərəncamından irəli gələrək AMEA Məhəmməd Füzuli adına Əlyazmalar İnstitutunun Əlyazmaların elmi ekspozisiyası və təqdimi şöbəsi “Məhəmməd Füzuli əsərlərinin Bakı nüsxələri” adlı sərgi hazırlayıb.

İnstitutdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, şöbə müdiri dosent Nigar Babaxanova və həmin şöbənin baş mütəxəssisləri – Nəzrin Rzayeva və Əsmər Hümbətli tərəfindən hazırlanan sərgidə ümumilikdə 62 eksponat nümayiş olunub. Onlardan 40-ı Füzuli əsərlərinin müxtəlif illərdə üzü köçürülən əlyazma nüsxələri, 10-u Əməkdar mədəniyyət işçisi Fəxrəddin Əlinin dahi şairin əsərlərinə çəkdiyi illüstrasiyalar, 1-i sənətkarın anadan olmasının 500 illik yubileyi münasibətilə toxunulmuş xalça, 1-i həmin ildə hazırlanan vaza, 4-ü Əməkdar mədəniyyət işçisi Seyfəddin Məmmədvəliyevin ədibin portreti və əsərlərini özündə ehtiva edən taxta üzərində oyma işi, 1-i Əməkdar rəssam Mahmud Tağıyevin müəllifi olduğu kətan üzərində yağlı boya ilə işlənmiş Füzuli portretidir.

Bundan əlavə, sərgidə Özbəkistan Prezidenti Şavkat Mirziyoyevin Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə hədiyyə etdiyi Məhəmməd Füzulinin əsərlərinin XIX əsrdə Orta Asiyada üzü köçürülən nəfis əlyazma nüsxəsi, Əlyazmalar İnstitutunun şəxsi arxiv fondunda mühafizə olunan Azərbaycan karikatura sənətinin banisi, Xalq rəssamı Əzim Əzimzadənin müəllifi olduğu 1916-cı ildə qrafika üsulu ilə çəkilən Füzuli portreti yer alıb. Sərgidə şairin UNESCO-nun “Dünya yaddaşı” beynəlxalq reyestrinə daxil edilmiş anadilli “Divan”ının ən qədim nüsxəsi, sənətkarın vəfatından cəmi bir neçə il sonra üzü köçürülən əsərlərinin görkəmli mətnşünas, şairin əsərlərinin elmi-tənqidi mətnini hazırlayan Mail Əliyevin şəxsi arxivində mühafizə edilən nadir nüsxəsi elmi ictimaiyyətə ilk dəfə təqdim olunub.

Sərgidə Məhəmməd Füzulinin Əlyazmalar İnstitutunun fondunda mühafizə olunan 140 əlyazma nüsxəsindən daha nəfis, köçürülmə tarixi etibarilə daha qədim və məzmun mündəricəsi etibarilə daha mükəmməl olan 38 əlyazma nüsxəsi də nümayiş olunur. Həmin əlyazmaların köçürülmə coğrafiyası demək olar ki, bütün müsəlman Şərqini əhatə edir. Sərgidə nümayiş olunan əlyazmalar onu söyləməyə imkan verir ki, Füzulinin əsərləri XVII-XIX əsrlərdə şimallı-cənublu Azərbaycanın bütün regionlarında Dərbənddən Zəncana qədər ziyalıların kitabxanasının bəzəyi olub. Şairin Əlyazmalar İnstitutunda qorunan əsərlərinin əlyazma nüsxələrindən bəzilərini tanınmış ziyalılar öz əlləri ilə köçürüblər. Məsələn, bu nüsxələrin katibləri sırasında Əmiraslan bəy İxva Gilani, Əbdülxaliq Molla Cəlal Xalxali, Abbas bin Əli Məhəmməd Lahıci, Məhəmməd bin Hacı Əbdürrəhman Nemətabadi Nuxəvi və başqa məşhurların adlarını görə bilərik.

Sərgilənən əlyazma nümunələrindən bəziləri bədii tərtibat baxımından xüsusi diqqət çəkir. Əlyazma nüsxələrindən bir neçəsini nəfis miniatürlər bəzəyir. Əlyazmalardan 3-də ümumilikdə 10 miniatür var. Miniatürlər şairin əsasən “Leyli və Məcnun” poemasına çəkilmiş illüstrasiyalardan ibarətdir.