Azərbaycan xalqının bütün tarixi ərzində yetirdiyi ən böyük siyasi və dövlət xadimi olan ümummilli liderimiz Heydər Əliyev özünün möhtəşəm fəaliyyəti ilə bir həqiqəti təsdiq etmişdir: tarixi şəxsiyyətlər yaradır. Bu sözlər aforizm deyil, ictimai gerçəkliyə, müstəqil dövlətimizin yaxın tarixinə praqmatik baxışın ortaya çıxardığı nəticədir. Əksər hallarda, zaman keçdikcə böyük şəxsiyyətlər tarixin fövqünə yüksəlir, layiq olduqları yeri tuturlar. Lakin bəzən şəxsiyyətin tarixdə yerini müəyyənləşdirmək üçün zamana ehtiyac qalmır. Belə fenomenal şəxsiyyətlər bütövlükdə bir xalqın, bir millətin adını özündə ehtiva edirlər. Müstəqil Azərbaycan dövlətinin memarı və qurucusu Heydər Əliyev məhz belə nadir, fenomenal şəxsiyyətlərdən biridir.

“Siz xoşbəxt xalqsınız ki, Heydər Əliyev kimi bir şəxsiyyət yetirmisiniz” kəlməsini dünyanın çağdaş düzümünü müəyyənləşdirən siyasətçilərin və dövlət xadimlərinin, politoloqların, ictimai xadimlərin dilindən dəfələrlə eşitmişik. Bu xoşbəxtliyi doya-doya yaşayaraq, “Heydər Əliyevsiz Azərbaycan, Azərbaycansız Heydər Əliyev yoxdur” həqiqətini çoxdan düşüncəmizə hakim etmişik. Bu, bənzətmə deyil, faktdır: dünyada Heydər Əliyev qədər xalqına yaxın, onun bütün milli xüsusiyyətlərini bilən, inkişafı üçün bütün səy və bacarığını sərf edən, öz xalqı ilə qürrələnən az siyasətçi tapmaq olar.

Azərbaycanın siyasi, ictimai, mədəni, sosial həyatının elə bir sahəsi yoxdur ki, orada Heydər Əliyev qüdrəti, Heydər Əliyev qayğısı, Heydər Əliyev yanğısı hiss edilməsin. Bəşər tarixində bu baxımdan böyük öndərimizlə müqayisə edilə biləcək dövlət xadimlərinin sayı olduqca azdır. Öz xalqını və dövlətini məhv olmaqdan xilas edən, tarixə Xilaskar və Qurucu kimi düşən dahilərin sayı isə daha azdır. Bəşəriyyətin çoxəsrlik tarixi ərzində yetişən bu dahi dövlət xadimləri içərisində ümummilli liderimiz Heydər Əliyev xüsusi yer tutur.

Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin deputatı Abutalıb Səmədovun müəllifi olduğu “Böyük Xilaskar” və “Azərbaycanın qurtuluş tarixi” kitabları böyük öndərimiz Heydər Əliyevin xilaskarlıq missiyasına həsr olunmuşdur. Bu gün təqdimat mərasiminə toplaşdığımız bu kitablarda ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində məhv olmaq, parçalanmaq həddinə gətirilmiş Azərbaycan dövlətini xilas etmək üçün ümummilli liderimizin üzləşdiyi təhlükələr, çəkdiyi əziyyətlər, göstərdiyi fədakarlıq və qəhrəmanlıq geniş əksini tapmışdır.

Təbiətin dəyişməz qanunları bizi 1993-cü ilin vahiməli günlərindən uzaqlaşdırdıqca, tariximizin bu dönüş məqamında, Azərbaycanın “olum ya ölüm” ayrıcında qaldığı çağlarda canlı şahidi olduğumuz vətəndaş hünərinin, siyasətçi qəhrəmanlığının qədir-qiymətini daha yaxşı anlayırıq. Ölkədə faktiki olaraq qardaş qırğını başlanmış, erməni işğalı, separatçılıq meyilləri dövlətin mövcudluğu üçün böyük təhlükə yaratmışdı. Azərbaycan bir dövlət kimi dünyanın siyasi xəritəsindən silinmək fəlakətinin bir addımlığında idi.

O vaxt elə görünürdü ki, Azərbaycan hər tərəfdən onun üstünə ayaq açan təhlükələrin qarşısında duruş gətirə bilməyəcək, çətinliklə əldə etdiyi müstəqilliyi, əsrin əvvəllərindəki kimi, yenə də itirəcək, xalqımız kölə vəziyyətinə düşəcəkdir.

Lakin xoşbəxtlikdən belə olmadı, çünki Azərbaycan xalqının Heydər Əliyev kimi dahi övladı vardı. Dar ayaqda xalq öz övladını köməyə çağırdı, Heydər Əliyev isə canından artıq sevdiyi xalqının səsini eşidib, onun imdadına çatdı. “Xalq mənə ümid bəsləyir. Mən də bu ümidi doğrultmaq üçün həyatımın qalan hissəsini xalqa bağışlamışam və ona qurban veməyə hazıram” söyləyərək, özünü alovlara atdı.

Əslinə qalsa, Azərbaycanın faciələrinin əsası 1987-ci ilin oktyabr ayında Heydər Əliyev SSRİ rəhbərliyində tutduğu yüksək vəzifələrdən uzaqlaşdırıldıqdan sonra qoyulmuşdu. Məhz bu istefa Azərbaycana qarşı hazırlanmış məkrli planların həyata keçirilməsi yolunda ilk addım oldu. Təsadüfi deyildi ki, bu hadisədən heç bir ay keçməmiş “Dağlıq Qarabağ problemi” ortaya atıldı və bundan sonra Azərbaycan öz tarixinin ən dəhşətli faciələrini yaşadı. Həmin faciəli dövrdə bütün təhlükələrə baxmayaraq, Azərbaycana qayıdan Heydər Əliyevə Bakıda yaşamağa imkan vermədilər və o, Naxçıvana getmək məcburiyyətində qaldı. Bu tarixi qayıdışdan sonra qədim Naxçıvan torpağı müstəqillik uğrunda mübarizəmizin önünə çıxdı və xalqımızın müstəqilliyə qovuşmasında müstəsna rol oynadı.

Həmin dövrdə blokada şəraitində yaşamasına baxmayaraq, dayanmadan inkişaf edən Naxçıvandan fərqli olaraq, respublikanın digər yerlərində vəziyyət sürətlə pisləşirdi. 1993-cü ilin əvvəllərində respublikada hakimiyyət tam iflic vəziyyətinə düşmüşdü.

AXC-Müsavat rejiminin səriştəsizliyi və acizliyi üzündən hərc-mərcliyin dövlət həyatının bütün sahələrinə sirayət etməsindən, ölkədə hökm sürən başıpozuqluqdan, hakimiyyət uğrunda didişmədən, əslində, milli ordunun olmamasından istifadə edən təcavüzkar Ermənistan öz havadarlarının köməyinə arxalanaraq, torpaqlarımızı işğal edir, yüz minlərlə soydaşımızı yerindən-yurdundan didərgin salırdı. Sürətlə gedən dağılma prosesinin məntiqi nəticəsi kimi, 1993-cü ilin ortalarında Azərbaycan real vətəndaş müharibəsi, təhlükəli separatçılıq meyilləri ilə üz-üzə dayanmışdı.

Belə bir çıxılmaz şəraitdə Azərbaycan xalqı yeganə ümidini Heydər Əliyevə bağlamışdı, ölkənin düşdüyü ağır bəlalardan yalnız onun zəkası sayəsində xilas ediləcəyinə inanırdı.

1993-cü ilin iyununda, Azərbaycan millətinin və dövlətçiliyinin müqəddəratının həll edildiyi bir məqamda xalq öz qeyrətli oğlunu haraya çağırdı, Heydər Əliyevin adı ilə bağlı olan Yeni Azərbaycan Partiyasının ətrafında sıx birləşdi. Möhtərəm Heydər Əliyev bütün xalqın arzu və təkidi ilə yenidən hakimiyyətə gəldikdən sonra dövlətimizin əsil müstəqillik tarixi başlandı.

Həqiqi lider olan nəhəng şəxsiyyətlərin tarixi qayıdışı nadir hadisədir, onun şahidi olmaq heç də hər nəslin qismətinə düşmür. Bu mənada biz özümüzü xoşbəxt insanlar saya bilərik, ona görə ki, zəmanəmizin böyük siyasi möcüzələrindən birinin – Heydər Əliyevin tarixi qayıdışının şahidləriyik.

Sözün həqiqi mənasında, dünya siyasətçisi olan Heydər Əliyevin həmin faciəli günlərdə həyata keçirdiklərini başqa cür deyil, yalnız siyasi qəhrəmanlıq, vətəndaş hünəri adlandırmaq olar. Bu gün tam inamla söyləmək olar ki, əgər o vaxt ölkədə baş verən hadisələrə Heydər Əliyevin şəxsi müdaxiləsi olmasaydı, Azərbaycan adlı dövlətin varlığına çoxdan son qoyulmuşdu.

Tamamilə təbiidir ki, sonralar ölkənin qanunvericilik orqanı xalqın ən müxtəlif təbəqələrinin arzu və istəklərini nəzərə alaraq, möhtərəm Heydər Əliyevin hakimiyyətə qayıtdığı 15 iyun gününü “Milli qurtuluş günü” kimi dəyərləndirmişdir. Milli Məclisin həmin tarixi qərarında deyilir: “Azərbaycan xalqının azadlığının, müstəqil dövlətçiliyinin müqəddəratının həll edildiyi ən ağır günlərdə Heydər Əliyevin öz xalqının iradəsinə tabe olaraq, ölkə rəhbərliyinə qayıtması, əslində, onun müstəqil Azərbaycan Respublikasını, Azərbaycan xalqını, milli azadlıq hərəkatında qazanılmış tarixi nailiyyətləri məhv olmaqdan xilas etmək kimi çox çətin və şərəfli missiyanı könüllü olaraq öz üzərinə götürməsi idi. Bu, sözün əsil mənasında, “ömrümün qalan hissəsini də xalqıma qurban verirəm” deyib meydana atılan böyük ürəkli vətən oğlunun öz xalqı, öz Vətəni qarşısında misilsiz fədakarlığı idi”.

Azərbaycan dövlətinin xilaskarı, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Vətənimiz naminə apardığı qəhrəmanlıq mübarizəsinə həsr olunmuş “Böyük Xilaskar” və “Azərbaycanın qurtuluş tarixi” kitabları son dərəcə dəyərli əsərlərdir. Milli Məclisin deputatı Abutalıb Səmədovun ciddi axtarışlarının və böyük zəhmətinin nəticəsi olan bu kitablar tariximizin ən şərəfli səhifələrini öyrənməkdə gələcək nəsillərə yardımçı olacaqdır. Eyni zamanda inanıram ki, arxiv materialları və rəsmi sənədlərə əsasən yazılmış bu kitablar yaxın tariximizi saxtalaşdırmağa, təhrif etməyə çalışanlara qarşı mübarizədə də mühüm rol oynayacaqdır.

Hörmətli mərasim iştirakçıları!

İcazə verin, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin Azərbaycan dövləti və xalqı naminə müqəddəs mübarizəsinə həsr olunmuş “Böyük Xilaskar” və “Azərbaycanın qurtuluş tarixi” kitablarının təqdimat mərasimini açıq elan edim.

X X X

Çıxış üçün Prezident Administrasiyasının rəhbəri Ramiz Mehdiyevə söz verilidi.