Bakı, 22 oktyabr, AZƏRTAC

2003-cü il oktyabrın 15-i Azərbaycan Prezidenti seçilən İlham Əliyevin 20 il ərzində Silahlı Qüvvələrimizin maddi-texniki bazasının gücləndirilməsi məqsədilə imzaladığı sərəncamlar, verdiyi tapşırıqlar bəhrəsini verdi. 2020-ci il sentyabrın 27-də başlanan və 44 gün davam edən Vətən müharibəsində Qarabağın işğal edilən ərazilərinin böyük əksəriyyəti düşmən tapdağından azad olundu. Bu il sentyabrın 19-20-da aparılan lokal antiterror tədbirləri zamanı isə Qarabağdakı qeyri-qanuni erməni hərbi birləşmələrin tərksilah edilməsi məsələsi həllini tapdı. Qarabağda yaşamış ermənilərə təklif olundu ki, Azərbaycan vətəndaşlığını qəbul etsinlər. İlham Əliyevin dövlət başçısı seçilməsinin iyirminci ildönümü günündə Xankəndi, Xocalı şəhərlərinə, Xocalı rayonunun Əsgəran və Kərkicahan qəsəbələrinə, həmçinin Ağdərə rayonunun ərazisindəki “Sərsəng” Su Anbarına Azərbaycanın ay-ulduzlu bayrağı sancıldı. Beləliklə də, düşmən tapdağındakı ərazilərimiz separatçılardan tam xilas olundu.

“Xocalı Soyqırımını Tanıtma” İctimai Birliyinin həmtəsisçisi, müharibə veteranı, jurnalist Şamil Sabiroğlu Xocalı şəhərinin azadlığa qovuşması ilə bağlı AZƏRTAC-ın müxbirinə fikirlərini bölüşüb.

Bayrağımızın Xocalıda ucaltması bütün xocalıları qürurlandırıb

Şamil Sabiroğlunun sözlərinə görə, Prezident İlham Əliyevin oktyabrın 15-də Xocalı şəhərində, Xocalı rayonunun Əsgəran qəsəbəsində, Əsgəran qalasında Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaltması bütün xocalıları xüsusilə qürurlandırıb. Rəhbərlik etdiyi təşkilatın fəalları məlum soyqırımın tanıdılması məqsədilə müxtəlif tədbirlər keçirir. Onunla ünsiyyətlə olan insanlar Xocalı şəhərlərinin azad olunmasına görə sevindiklərini bildirirlər. Eləcə də Ermənistan ordusu üzərində tarixi qələbənin qazanılmasında və işğal olunan ərazilərin düşmənlərdən təmizlənməsində müstəsna xidmətləri olan Prezident İlham Əliyevə mətbuat vasitəsilə Xocalı rayon sakinləri adından xüsusi minnətdarlıqlarını çatdırılmasını xahiş edirlər. Onların arasında Azərbaycanın Milli qəhrəmanlarının yaxınları, övladları, həmçinin şəhidlərin həyat yoldaşları və övladları, Xocalı soyqırımı zamanı doğmalarını itirmişlər və başqaları var.

O, xatırladıb ki, erməni silahlı birləşmələri Xocalı şəhərini 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə işğal edib. Erməni işğalçıları Xocalıda Azərbaycan xalqına qarşı tarixin ən qanlı soyqırımlarından birini törədib. Şəhərə hücum edərək dinc əhaliyə vəhşicəsinə divan tutublar. Erməni silahlıları Xocalı şəhərini yerlə yeksan ediblər. Erməni təcavüzkarlarının Azərbaycan xalqına qarşı törətdiyi növbəti kütləvi qırğın nəticəsində 613 dinc sakin, o cümlədən 63 uşaq, 106 qadın xüsusi amansızlıqla qətlə yetirilib, 1275 nəfər əsir və girov götürülərək işgəncələrə məruz qalıb. Xocalının 5379 sakini şəhərdən zorakılıqla qovulub, 8 ailə tamamilə məhv edilib, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq isə valideynlərindən birini itirib. Ümumiyyətlə erməni silahlı dəstələrinin Xocalıya hücumunu şəhərin coğrafi mövqeyi şərtləndirirdi. Yeddi min əhalisi olan Xocalı şəhəri Xankəndindən 10 kilometr cənub-şərqdə, Qarabağ dağ silsiləsində və Ağdam-Şuşa, Əskəran -Xankəndi yollarının üstündə yerləşir. Qarabağdakı yeganə hava limanı da Xocalıda olub.

Xocalı şəhərində Azərbaycan Bayrağının dalğalanması faciə qurbanlarının qanının yerdə qalmadığını göstərir

Xocalı rayonunun Əsgəran qəsəbəsi isə 1992-ci ildə Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunub. XVIII əsrdə Qarabağ xanı Pənahəli xanın göstərişi ilə tikilən Əsgəran qalası Azərbaycan memarlığının parlaq nümunələrindəndir. Qala Şuşadan 24, Xocalıdan isə 5 kilometr məsafədədir. Lakin şəhər 31 il sonra 2023-cü il sentyabrın 19-20-də Azərbaycan Ordusunun Qarabağda keçirdiyi lokal xarakterli antiterror tədbirləri nəticəsində separatçılardan təmizlənib. Bu şəhərdə Azərbaycan Bayrağının dalğalanması Xocalı faciəsi qurbanlarının qanının yerdə qalmadığını bir daha nümayiş etdirir.

Xocalı Soyqırımını Tanıtma” İctimai Birliyinin həmtəsisçisi qeyd edib ki, Xocalı əhalinin tarixən məskunlaşdığı yerdir və qədim tarixi abidələr indiyədək qalmaqdadır. Xocalının yaxınlığında bizim eradan əvvəl XIV-VII əsrlərə aid edilən Xocalı-Gədəbəy mədəniyyətinin abidələri yerləşir. Burada son bürünc və ilkin dəmir dövrlərinə aid edilən dəfn abidələri - daş qutular, kurqanlar və nekropollar tapılıb. Həmçinin burada memarlıq abidələri - dairəvi qəbir (1356-1357-ci illər) və mavzoley (XIV əsr) vardır. Arxeoloji qazıntılar zamanı müxtəlif növ daş, bürünc, sümük bəzək əşyaları, gildən ev əşyaları və sair tapılıb. Tapılmış muncuq dənələrindən birində Assuriya şahı Adadnerarinin (bizim eradan əvvəl 807-788-ci illər) adı yazılıb. Əhali əsasən üzümçülük, heyvandarlıq, arıçılıq və əkinçiliklə məşğul olub. Şəhərdə toxuculuq fabriki, iki orta məktəb və iki natamam orta məktəb vardı. Son illərdə baş vermiş hadisələrlə əlaqədar Fərqanədən (Özbəkistan) qaçqın düşmüş 54 Məhsəti-türkü ailəsi, həmçinin Ermənistandan və Xankəndindən qovulmuş azərbaycanlıların bəziləri bu şəhərdə məskunlaşmışdı.

Xocalı soyqırımı gözlərim önündə baş verib

“Xocalı soyqırımı mənim gözlərim önündə baş verib. O zaman Bakıda nəşr edilən “Səhər” gündəlik informasiya qəzetinin Qarabağ bölgəsi üzrə müxbiri idim. 1991-ci il noyabrın 1-dən etibarən indiki Əsgəran qəsəbəsində beton plitələrlə magistral yolu bağlayan erməni terrorçuları Xocalı və Şuşa istiqamətində yola nəzarəti tam ələ keçirmişdilər. Qəzetlərdə dəfələrlə qeyd etmişdim ki, Ağdam-Əsgəran-Xocalı-Şuşa yolu açılmasa vəziyyət çox gərgin olacaq. Təəssüflər olsun ki, o zamankı Rusiya rəhbərləri erməni terrorçularını müdafiə edirdilər. Soyqırımı baş verən gecə biz Ağdamdaydıq. Gecə saat 11-11:30 radələrində Ağdam rayonunun Şelli kəndi - Qaraqaya istiqamətindən gələn xocalıları qarşıladıq. Dəhşətli mənzərə idi: qarlı-şaxtalı havada insanların çoxu başıaçıq, ayaqyalın idi. Biz, ertəsi gün daha irəli hərəkət etdik, meşələrdə inləyən yaralıları xilas etdik, həmçinin meyitlərin Ağdam məscidinə gətirilməsinə yardımçı olduq. Dəfələrlə söyləmişəm: Biz, Ağdamda olan könüllü döyüşçülərə, rayon əhalisinə, həmçinin cəsur komandir Allahverdi Bağırovun rəhbərlik etdiyi taborun şəxsi heyətinə minnətdar olmalıyıq.

Çünki onlar sağ qalan xocalıların xilas edilməsinə çalışdılar. Fevralın 26-sı axşam Ağdam Rayon Rabitə Qovşağı vasitəsilə redaksiya rəhbərliyi ilə əlaqə saxladım. Baş verən faciə barədə məlumat verdim. Ertəsi gün “Səhər”in sərlövhəsində Xocalı şəhərinin işğal olunması barədə məlumat dərc edildi. O zamankı Azərbaycan hakimiyyəti bizi qınadı. Çünki rəsmi xəbərdə cəmi iki nəfərin öldüyü, Xocalının işğal edilmədiyi bildirilmişdi. Mən Əsgəran istiqamətində və Ağdamda lentə alınan bəzi fotoları Bakıya göndərdim. Qısa müddətdə Azərbaycan ictimaiyyəti həqiqətən də Xocalının işğal edilməsi barədə məlumat aldı”, - deyə müharibə veteranı vurğulayıb.

Xocalı qətliamı qurbanlarının qisası alındı

Jurnalist Şamil Sabiroğlu deyib ki, tariximizin ən qanlı faciələrindən biri olan Xocalı soyqırımının ildönümündə - hər il fevralın 26-da Bakının Xətai rayonundakı Xocalı soyqırımı abidəsinin önündə böyük izdiham yaşanır. Minlərlə insan, o cümlədən Qarabağ müharibəsi veteranları, hər yaşda olan insanlar, Xocalı sakinləri, məktəblilər abidənin önündən keçərək faciə qurbanlarının xatirəsini sonsuz kədər hissi ilə anırlar. Məqsəd beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini bu dəhşətli faciəyə, bəşəri cinayətə yönəltməkdir. Dünyanın gözü qarşısında baş vermiş bu qətliam beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən soyqırımı kimi tanınmalıdır. Uzun illərdir ki, Azərbaycan dövləti Xocalı faciəsi ilə bağlı həqiqətlərin beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırılması, onun soyqırımı kimi tanıdılması istiqamətində sistemli iş aparır. Bu dəhşətli soyqırımının əsl mahiyyəti yalnız Ümummilli Lider Heydər Əliyev 1993-cü ildə siyasi hakimiyyətə qayıtdıqdan sonra açıqlanıb, 1994-cü ilin fevralında Milli Məclis Xocalı soyqırımına siyasi-hüquqi qiymət verib.

Prezident İlham Əliyev Xocalı soyqırımını törədənlərin ifşasını və beynəlxalq ictimaiyyətin geniş məlumatlandırılmasını Azərbaycanın xarici siyasətinin prioritet istiqamətlərindən biri kimi müəyyənləşdirib. Eləcə də Xocalı həqiqətlərininbeynəlxalq aləmdə yayılması, bu soyqırımına obyektiv qiymət verilməsi məqsədilə davamlı addımlar atılır. Birinci vitse-prezident, Heydər Əliyev Fondunun prezidenti Mehriban Əliyevanın təşəbbüsü ilə Heydər Əliyev Fondu bəşəriyyətin ən böyük faciələrindən olan Xocalı soyqırımı haqqında faktların dünyaya çatdırılması istiqamətində ardıcıl fəaliyyət göstərir. 2008-ci ildə Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə başlanmış “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq kampaniyası bu istiqamətdə təbliğat işini daha da fəallaşdırıb.

Hazırda kədərlə yanaşı, qürur hissləri də yaşanır. Rəşadətli Ordumuz üç il əvvəl Qarabağı düşməndən azad edib. Ölkəmizin ərazi bütövlüyü bərpa olunub, şəhidlərimizin, eləcə də Xocalı qətliamı qurbanlarının qisası alındı.