REGİONLAR
Şuşa şəhərinin tarixi küçələri
Şuşa, 13 sentyabr, Tahir Ağaməmmədov, AZƏRTAC
Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhəri özünəməxsus arxitekturası, memarlıq üslubu ilə seçilir. Qədim Şuşada 3 qala qapısı, 3 meydan, 3 küçə, 17 məhəllə olub.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət İdarəçilik Akademiyasının professoru, siyasi elmlər doktoru Elçin Əhmədov AZƏRTAC-ın bölgə müxbirinə açıqlamasında Şuşanın tarixi küçələri barədə məlumat verib.
E.Əhmədov bildirib ki, “Rasta bazar” adlanan küçə Şuşa şəhərinin mərkəzində yerləşməklə yanaşı, “Bazarbaşı” və “Meydan”ı birləşdirən, XIX əsrin II yarısından etibarən isə həm də əsas ticarət mərkəzi rolunu oynayan tarixi küçədir. “Aşağı bazar” küçəsindən fərqli olaraq, “Rasta bazar” küçəsi Şuşa şəhərinin tarixi qeyd edilməmiş baş planında dəqiq və yaxşı planlaşdırılmaya malik deyil. Buna görə də, XIX əsrin yarısına kimi gələcəkdə şəhərin əsas ticarət magistralı olacaq “Rasta bazar" küçəsi yalnız köməkçi küçə rolunu oynamışdır. Həmin dövrdə şəhərin əsas ticarət magistralı isə “Aşağı bazar” küçəsi idi. Şuşanın 1837-ci, 1844-cü və 1847-ci illərə aid baş planlarında 300 metrə qədər uzanan və təxminən 15 metr enə malik olan “Rasta bazar” küçəsinin hər iki tərəfində birmərtəbəli eyni tipli ticarət sıraları uzanırdı.
“Şeytan bazar” adlanan küçə Şuşa şəhərinin mərkəzində yerləşməklə “Meydan”dan başlayan və “Rasta bazar” küçəsinin davamı olan tarixi küçədir. Qarabağ xanının vəziri və şair Molla Pənah Vaqifin malikanəsi bu küçədə yerləşmişdi.
“Aşağı bazar” adlanan küçə isə Şuşanın mərkəzində yerləşən üç əsas magistral küçədən biridir. Aşağı və Rasta bazar küçələrinin kəsişməsi nəticəsində şəhərin əsas ticarət və ictimai mərkəzi olan “Meydan” formalaşır. Şəhərin ən qədim və mühüm ticarət küçəsi olan “Aşağı bazar” küçəsi “Aşağı meydan” və “Meydan”ı birləşdirir.
XIX əsrin I yarısına kimi Şuşanın əsas planlaşdırma strukturunun mərkəzində məhz “Aşağı bazar” küçəsi dayanırdı. Şuşa şəhərinin tarixi qeyd edilməmiş baş planına görə, XIX əsrin əvvəllərində bu küçə şəhərdə yeganə dəqiq planlaşdırılmış ticarət magistralı olmaqla, hər iki tərəfində qırmızı xətt boyunca ticarət sıraları yerləşirdi. Əsas ticarət küçəsi olmaqla yanaşı, həmin dövrdə “Aşağı bazar” küçəsi həm də uzun mərkəz rolunu oynayırdı. Qarabağ tarixçisi Baharlının verdiyi məlumata görə, həmin dövrdə “Aşağı bazar” küçəsində ticarət sıraları ilə yanaşı, karvansara və hamamlar, o cümlədən Uğurlu bəy hamamı yerləşirdi.