Bakı, 28 fevral (AZƏRTAC). Artıq iqtisadiyyatları formalaşdıran bir şeyi alıb satmaq deyildir. Yaşadığımız son dövrdə bilgi istehsalında çox sürətli dəyişiklik, rəqabət ünsürlərindəki radikal qərarlar, virtual əməkdaşlığın stimullaşdırdığı yüksək texnologiyalar və s. dəyişiklik prosesi ölkə iqtisadiyyatlarını formalaşdıran əsas ünsür olmuşdur.

Bunu Türkiyənin Yalova Universitetinin əməkdaşı Yəhya Özdəmir AZƏRTAC-a bildirmişdir.

Onun sözlərinə görə, artıq hər bir ölkənin milli innovasiya siyasəti vardır. Milli innovasiya sisteminin qurulması çox mühüm məsələdir. İndiki zamanda bilgi artıq mütəhərrikdir, internet üzərindən hər şey transfer edilir. Bu mənada texnoloji transferlər də internet üzərindən bütün iqtisadiyyatlara tətbiq edilir. Arxadan gələn ölkələrin inkişaf etmiş dövlətlərə çata bilməsi üçün mütləq milli innovasiya sistemləri qurulmalıdır.

Y.Özdəmir demişdir: “İnkişaf etmiş ölkələr gələcək üçün hesablamalar aparmışlar. Texnologiyalar çox sürətlə inkişaf edir və bunu təqib etmək mümkün deyil. İnkişaf etmiş ölkələr 20-30 ildən sonrakı texnologiyalarını belə hesablamışlar. Ölkələrin iqtisadiyyatının inkişafında innovasiya getdikcə mühüm yer almaqdadır ”.

Y.Özdəmir hesab edir ki, qloballaşan dünyada bazara təqdim edilən qabaqcıl məhsullar yerli istehsalçıları da təşviq edəcəkdir. İnkişaf etmiş ölkələrdə yaşlı nəsil daha çoxdur. Amma Türkiyə, Azərbaycan və digər ölkələrdə gənc nəslin üstünlük təşkil etməsi çox müsbət və mühüm məsələdir.

Yalova Universitetinin əməkdaşının fikrincə, dünya iqtisadiyyatında texnoparklar innovasiyalı iqtisadiyyatın əsas hərəkətverici qüvvəsi hesab edilir. Milli iqtisadiyyatın yeni sahələrinin formalaşmasında və rəqabətqabiliyyətli olmasında texnoparkların böyük rolu vardır. Bütün texnoparkların inkişaf etdirilməsinin məqsədi xalqın rifahını yüksəltməkdir və Türkiyə bu baxımdan Azərbaycana dəstək verir.

Texnoparkların tərəqqisinin əsas amillərindən biri firmaların texnoloji qabiliyyətlərinin inkişafı və idarə etməsidir. Bir firmanın böyük gəliri olsa da bu bir şey ifadə etməz. Əsas məsələ bu gəlirin səmərəli istifadəsidir. Firmalar daim innovasiyaya bağlı olmalıdır.

Diqqətə çatdırılmışdır ki, bu sahənin inkişafında universitetlərin böyük rolu vardır. Orta Doğu Texniki Universitetinin texnoparkının əsası 1990-cı ildə qoyulmuşdur. Bu texnoparkda 3 min yüksək səviyyəli mühəndis çalışır. Texnoparkda istehsal edilən bir sıra texnologiyalar xarici ölkələrə satılır. Hazırda Türkiyədə 30 texnopark vardır.

Mütəxəssis hesab edir ki, texnoparkların əsas xüsusiyyəti bir yerdə birləşmək, cəmlənməkdir. Kaliforniyanın şimal hissəsində “Silikon (silisium) Vadisi” adlanan ərazi var. Dünyada ən müasir kompyuter və informasiya texnologiyaları şirkətlərinin əsas mərkəzi və ya çıxış yeri bu vadidə yerləşir. Həmin şirkətlərə “Apple”, “Microsoft”, “Oracle”, “Mozilla” “Google” və başqaları aiddir.

Onun fikrincə, nəqliyyatın sıx olmadığı yerlərdə texnoparkların yaradılması daha məqsədəuyğundur.