REGİONLAR
Ulu Öndər Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə kənd təsərrüfatının inkişafına xüsusi önəm verib
![Ulu Öndər Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə kənd təsərrüfatının inkişafına xüsusi önəm verib](/files/2022/3/1200x630/16664279793460357196_1200x630.jpg)
Bakı, 22 oktyabr, AZƏRTAC
Son illər dünyada kənd təsərrüfatında əhəmiyyətli dərəcədə texnoloji yeniliklər tətbiq olunur. Bu baxımdan, ölkəmizdə qeyri-neft sektorunun inkişafında, eləcə də əhalinin məşğulluq səviyyəsinin yüksəldilməsində mühüm rol oynayan kənd təsərrüfatının dinamik və dayanıqlı inkişafında texnoloji dəyişiklikləri görməmək mümkün deyil. Artıq bəzi qabaqcıl kənd təsərrüfatı müəssisələri və şirkətlər tərəfindən tətbiq edilən dəqiq kənd təsərrüfatı metodları, xüsusilə dronlar, sensorlar, kompüter proqramları və bir çox digər yeniliklər rəqəmsal əsrə doğru irəliləməyə imkan yaradıb. Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, bu inkişafın təməli Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev tərəfindən qoyulub və dahi şəxsiyyət Azərbaycana rəhbərlik etdiyi bütün dövrlərdə kənd təsərrüfatının inkişafına xüsusi önəm verib. Ulu Öndərin istər 1969-1982-ci illərdə Azərbaycan Respublikasına rəhbərlik etdiyi dövrdə, istərsə də 1982-1987-ci illərdə SSRİ kimi super gücə malik nəhəng bir dövlətin rəhbərlərindən biri olduğu vaxtlarda bu istiqamətdə gördüyü işlərin hər biri mühüm hadisə kimi respublikamızın dövlətçilik tarixində silinməz izlər qoyub.
Bunu AZƏRTAC-a açıqlamasında Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun beynəlxalq əlaqələr üzrə baş mütəxəssisi Yaqub Quliyev bildirib.
Onun sözlərinə görə, Ulu Öndər özünəməxsus idarəçilik istedadı, tükənməz enerjisi və misilsiz işgüzarlığı ilə geridə qalmış Azərbaycan Respublikasının keçmiş ittifaqın ən qabaqcıl respublikası kimi tanınmasına nail olmuş, sovetlər ittifaqında ən çətin, mürəkkəb layihələr onun rəhbərliyi altında uğurla həyata keçirilmişdir. Prezident İlham Əliyevin "Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin 85 illik yubileyi haqqında" Sərəncamında da qeyd olunur ki, "1969-1982-ci illərdə həyatımızın bütün sahələrində baş vermiş köklü dəyişikliklər öz miqyasına görə Azərbaycanın quruculuq salnaməsində ən dolğun səhifələri təşkil edir. Ölkəmizin müstəqilliyinin və dünya iqtisadiyyatına inteqrasiya proseslərinin hazırkı möhkəm təməli Heydər Əliyev tərəfindən həmin illərdə yaradılmış potensiala əsaslanır". Ulu öndər Heydər Əliyevin yaratdığı və ölkəmizdə kənd təsərrüfatının dayanıqlı inkişafının təmin edilməsi istiqamətində möhkəm baza hesab edilən bu potensial və xalqına ərməğan etdiyi irs cəmiyyətin bütün təbəqələri üçün örnək olduğu kimi, aqrar sahədə işləyənlər üçün də əvəzolunmazdır və ölkəmizin hazırda bu sahədə əldə etdiyi nailiyyətlər Heydər Əliyev irsinin təzahürüdür.
“Keçən əsrin 70-ci illərinə qədər Azərbaycanda kənd təsərrüfatının ümumi vəziyyəti yaşlı nəslin xatirəsində hələ də qalmaqdadır”, - deyən Yaqub Quliyev bildirib ki, ölkə istehsal səviyyəsinə görə SSRİ-də ən geridə qalan respublikalardan biri idi. İstər bitkiçilik, istərsə də heyvandarlıq sahəsində çox aşağı məhsuldarlıq, torpaqlardan səmərəsiz istifadə, pis idarəetmə nəticəsində torpaqların şoranlaşması, əksər kolxoz və sovxozların ziyanla işləməsi həmin dövrdə kənd təsərrüfatının inkişafı səviyyəsini xarakterizə edirdi. Kənd təsərrüfatına xidmət göstərən sahələrin, o cümlədən maşınqayırma və kimya sənayesinin inkişafı haqqında heç düşünən də yox idi. Primitiv sexlərdə istehsal edilən az miqdarda emal məhsulları istisna olmaqla, sənaye əsaslı emal müəssisələri demək olar ki, yox idi.
1969-1982-ci illərdəki fəaliyyəti dövründə Heydər Əliyevin təşəbbüsü, yüksək idarəçilik qabiliyyəti, tələbkarlığı, işgüzarlığı və əzmkarlığı sayəsində Azərbaycanda aqrar sənaye kompleksinin yaradılması kənd təsərrüfatının inkişafı istiqamətində atılmış ilk addım oldu. Baş mütəxəssis vurğulayıb ki, yaradılan aqrar sənaye kompleksi xammala böyük daxili tələbatın yaranmasına və beləliklə istehsalın artırılmasına və stimullaşmasına imkan yaratdı. Heydər Əliyev respublikanın əlverişli iqlim şəraiti və təbii resurslara görə mövcud olan potensial imkanların müvafiq proqramlar çərçivəsində reallaşması təklifini irəli sürdü və ittifaq hökumətinin bu məsələyə dair bir neçə qərar qəbul etməsinə nail oldu. Görülən bu kimi tədbirlər sayəsində qısa müddət ərzində respublikada kənd təsərrüfatının bütün sahələrində əsaslı dönüş yarandı, məhsul istehsalında dinamik artım müşahidə edildi. Bununla da Heydər Əliyev əməksevər Azərbaycan xalqının nəyə qadir olduğunu göstərdi və bu sahəyə yönəldilən sərmayənin qısa müddətdə bəhrə verdiyini ittifaqa sübut etdi. Vaxtilə inkişaf səviyyəsinə görə ittifaq respublikaları arasında geridə qalan Azərbaycan 1974-1975-ci illərdə istehsalının artım sürətinə görə SSRİ-də ön sıraya çıxdı və bu inkişaf dönməz xarakter aldı.
Yaqub Quliyev bildirib ki, sonrakı mərhələdə bitkiçilik və heyvandarlıq sahələrinin intensivləşdirilməsi, pambıqçılığın və üzümçülüyün prioritet sahə elan olunması məhsul istehsalında sənaye texnologiyasının tətbiqi və digər məsələlərin həll olunmasını əhatə edirdi: “Respublikamızda çoxsaylı quşçuluq fabriklərinin, heyvandarlıq komplekslərinin, yem sexlərinin, müasir texnika ilə təchiz edilmiş bitkiçilik müəssisələrinin yaradılması məhz həyata keçirilən bu tədbirlər nəticəsində baş verdi. Heydər Əliyevin rəhbərliyi dövründə kənd təsərrüfatı xidmət sahələrinin yaradılmasını və bu sahələrin kənd təsərrüfatının dayanıqlı inkişafındakı rolunu qeyd etməmək düzgün olmazdı. Həmin dövrdə yaradılan xidmət sahələrinə Bakıda və respublikamızın bir çox bölgələrində kənd təsərrüfatı maşınları və avadanlıqları istehsal edən, habelə traktor və digər kənd təsərrüfatı texnikasının təmiri ilə məşğul olan zavodların tikilib istifadəyə verilməsini misal göstərmək olar. Bundan əlavə, Sumqayıtda mineral gübrələr və aqrokimyəvi maddələr istehsalının təşkili kənd təsərrüfatı müəssisələrinin bu maddələrə günü-gündən artan tələbatını daha dolğun və vaxtında ödəməyə imkan verirdi”.
Onun sözlərinə görə, kənd təsərrüfatı emal müəssisələrinin yaradılması da ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi dövrünə təsadüf edir. Kənd təsərrüfatı istehsalında davamlı artım məhsul emalının müasir tələblər səviyyəsində təşkilini zərurətə çevirdi. Heydər Əliyev ittifaq hökumətindən Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının emalı sənayesinin geniş vüsət almasını təmin edən qərarların qəbul olunmasını tələb etdi və buna nail oldu. Ulu Öndərin həmin qərarların icrasına bilavasitə rəhbərliyi və nəzarəti sayəsində bu sahədə inanılmaz nailiyyət əldə edildi. Bölgələrin istehsal potensialına uyğun olaraq respublikamızda yeni tərəvəz və meyvə emalı zavodları, çay fabrikləri, ət və süd kombinatları tikilib istifadəyə verildi, bütün iri üzümçülük təsərrüfatlarında emal zavodları fəaliyyətə başladı. Yaradılan yeni müəssisələr həmin ərazilərin simasını dəyişdi. Bununla da 1969-1982-ci illərdə Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında Azərbaycan geridə qalan bir diyardan formalaşmış aqrar sənaye kompleksi olan qabaqcıl respublikaya çevrildi.
Əkinçilik Elmi-Tədqiqat İnstitutunun əməkdaşı bildirib ki, 1993-cü ildə Azərbaycanda yaranmış çox ağır, ictimai və siyasi şəraitdə xalqın təkidli tələbi ilə ikinci dəfə hakimiyyətə gələn Heydər Əliyev daha ağır iqtisadi durumla üzləşdı. Heydər Əliyevin rəhbərliyi və tapşırığı əsasında vəziyyət təhlil edildi, xarici ölkələrin təcrübəsi öyrənildi və milli maraqların qorunması əsas götürülərək təhlillər aparıldı. Aparılan təhlillərin nəticəsinə əsaslanaraq aqrar bölməni üzləşdiyi ağır böhrandan çıxarmaq üçün islahatların aparılmasına dair razılıq əldə edildi. Bununla əlaqədar hələ 1994-cü ilin sentyabr ayında keçirdiyi müşavirədə ulu öndər Heydər Əliyev demişdir: "Kənd təsərrüfatı sahəsində gələcək inkişafımız yalnız və yalnız iqtisadi islahatların həyata keçirilməsi ilə bağlıdır. Gecikmək olmaz. Bu, mənim üçün əsas prinsipdir. Mən bu prinsipdən geri çəkilməyəcəyəm. Kim müqavimət göstərmək, yaxud mühafizəkarlıq etmək istəyirsə, biz onlara yol verməyəcəyik". Belə bir vaxtda ulu öndər Heydər Əliyev iqtisadi islahatlara, ilk növbədə, aqrar bölmədən başlamağın zəruri olduğunu göstərərək onun hüquqi bazasının yaradılması haqqında göstərişlər verdi. Heydər Əliyevin bilavasitə rəhbərliyi və iştirakı ilə hazırlanan, geniş və hərtərəfli müzakirə edilən "Aqrar islahatın əsasları haqqında" və "Sovxoz və kolxozların islahatı haqqında" qanun layihələri 1995-ci ildə, "Torpaq islahatı haqqında" qanun layihəsi isə 1996-cı ildə qəbul edildi. Bununla da 1996-cı ildən başlayaraq ölkədə MDB məkanında analoqu olmayan aqrar islahatlar başlandı. Beləliklə, kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalında 1991-ci ildən davam edən tənəzzülə 1996-cı ildən başlayaraq son qoyuldu və dinamik artım əldə edildi. Bu nailiyyətlər ümummilli lider Heydər Əliyevin uzaqgörən aqrar islahatlar siyasətinin uğurla həyata keçirilməsi və onun Prezident İlham Əliyev tərəfindən böyük əzmkarlıqla davam etdirilməsi sayəsində mümkün oldu.