CƏMİYYƏT
Mülki Prosessual Məcəlləyə dəyişikliklər nəyi ehtiva edir?
Bakı, 26 dekabr, AZƏRTAC
“Arbitraj haqqında” Qanunun qəbul edilməsi Mülki Prosessual Məcəlləyə də dəyişiklikləri zəruri edir. Milli Məclis Azərbaycan Respublikası Konstitusiyasının 94-cü maddəsinin I hissəsinin 6-cı bəndinə əsasən bununla bağlı qanun layihəsini təsdiqləyib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Mülki Prosessual Məcəlləyə dəyişikliklərlə bağlı qanun layihəsi parlamentin dekabrın 26-da keçirilən iclasının gündəliyinə daxil edilib.
Sənədə əsasən, arbitraj icraatının tərəfləri və ya arbitraj məhkəməsi ərizəni arbitrajın yeri üzrə kommersiya məhkəməsinə yerin müəyyənləşdirilmədiyi və ya xarici ölkədə olduğu təqdirdə yurisdiksiyası Bakı şəhərini əhatə edən müvafiq kommersiya məhkəməsinə də verə bilərlər.
Həmçinin arbitraja münasibətdə yardım və nəzarət funksiyalarının yerinə yetirilməsi, müvəqqəti təminat tədbirlərinin tətbiqi barədə arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının tanınması və icrası, arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının ləğv edilməsi, yerli arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının məcburi icrasının təmin edilməsi və xarici arbitraj məhkəmələrinin qərarlarının tanınması və icrası ilə bağlı ərizələr verildikdə məcəllənin 10.120-ci maddənin birinci cümləsindən “və ya iddiaya qarşı mübahisə etmiş” və “və ya dövlətin” sözləri çıxarılır.
Məhkəmə, eyni tərəflər arasında, eyni predmet barəsində və eyni əsaslar üzrə mübahisəyə dair arbitraj məhkəməsinin qərarının tanınmasından və ya məcburi icrasının təmin edilməsindən imtina etdiyi hallar istisna olmaqla, arbitraj məhkəməsinin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı olarsa, arbitraj icraatının başlanılmasına qədər və ya arbitraj icraatı zamanı müvəqqəti təminat tədbirinin tətbiqi haqqında ərizə verilən məhkəmə belə ərizəni vermiş arbitraj mübahisəsi tərəfindən uyğun təminatın verilməsini tələb edə bilər.
Təminat məhkəmənin mülahizəsinə əsasən bank qarantiyası formasında və ya təminat üçün müəyyən edilmiş pul məbləğinin notariusun depozit hesabına qoyulması yolu ilə təqdim edilə bilər. Belə təminatın təqdim olunmaması müvəqqəti təminat tədbirinin tətbiqi barədə ərizənin rədd edilməsi üçün əsasdır.
Sənədə əsasən, arbitraj mübahisəsi tərəfləri müvəqqəti təminat tədbirlərinin tətbiqi üçün əsas olmuş hallarda baş vermiş əhəmiyyətli dəyişikliklər, habelə arbitraj icraatının başa çatması və mübahisəni mahiyyəti üzrə həll edən yekun arbitraj qərarının çıxarılması barədə məhkəməyə dərhal məlumat verməlidirlər. Məhkəmə bu halları qiymətləndirdikdən sonra öz mülahizəsi əsasında müvəqqəti təminat tədbirinin bir növünün digəri ilə əvəz edilməsi barədə qərardad qəbul edə bilər.
Arbitraj qərarının ləğv edilməsi üçün müraciət edilən məhkəmənin arbitraj məhkəməsinə arbitraj icraatını yenidən başlamaq və ya arbitraj məhkəməsinin mövqeyinə əsasən, arbitraj qərarının ləğv edilməsinə əsas olan halları aradan qaldıracaq digər hərəkətləri etmək imkanı verməyi məqsədəuyğun hesab etdiyi hallarda eyni tərəflər arasında, eyni predmet barəsində və eyni əsaslar üzrə mübahisəyə dair məhkəmənin arbitraj məhkəməsinin qərarının tanınmasından və ya məcburi icrasının təmin edilməsindən imtina etdiyi hallar istisna olmaqla, arbitraj məhkəməsinin qanuni qüvvəyə minmiş qərarı olduğu təqdirdə, Məcəllənin 21. 47-ci fəslinin adında “və arbitrajların qətnamələrinin icrası və tanınması” sözləri “qətnamələrinin tanınması və icrası” sözləri ilə əvəz edilir.
Beləliklə, sənəddə arbitraja münasibətdə məhkəmənin yardım funksiyaları və ərizənin verilməsi, arbitraj məhkəməsinin qərarından məhkəməyə şikayət verilməsi, yerli arbitraj məhkəməsinin qərarının məcburi icrasının təmin edilməsi barədə məhkəməyə müraciət edilməsi, arbitraj məhkəmələrinin müvəqqəti təminat tədbirlərinin tətbiqi barədə qərarlarının tanınması və icrası barədə məhkəməyə müraciət edilməsi qaydaları müəyyənləşir.
Məcəlləyə dəyişikliklərdə, həmçinin arbitraj məhkəməsinin müvəqqəti təminat tədbirinin tətbiqi barədə qərarının tanınması və icrası nəticəsində vurulmuş zərərin ödənilməsi ilə bağlı tələblər öz əksini tapıb. Beləliklə, müvəqqəti təminat tədbirlərinin yönəldiyi arbitraj icraatının tərəfinin müvəqqəti təminat tədbirləri ilə müəyyən edilmiş qadağaları pozduğu hallarda dövlətin xeyrinə qiymətləndirilən iddialar üzrə - iddia qiymətinin 50 faizinədək miqdarda, qiymətləndirilməyən iddialar üzrə - iki yüz iyirmi manat məbləğində cərimələr tutulur.
Qanun layihəsi səsverməyə çıxarılaraq üçüncü oxunuşda təsdiq edilib.