Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

ELM VƏ TƏHSİL

Flora XXI əsrdə

Flora XXI əsrdə

Bakı, 29 aprel, AZƏRTAC 

Minilliklər ərzində bitki aləmi Yer kürəsində həyatın mövcudluğunda, insanların qida, təsərrüfat-iqtisadi, dərman, estetik-mədəni ehtiyaclarının ödənməsində əvəzsiz rol oynayıb. Xüsusən çiçəkli bitkilərin müxtəlifliyi və gözəlliyi həmişə insanları heyran edib. Yer üzündə təxminən 320 min məlum çiçəkli bitkiyə əlavə olaraq, hər il elm üçün yüzlərlə yeni növ təsvir olunur. Təbiətin bu qiymətli sərvətinin güzgüsü olan floraya müəyyən coğrafi ərazidə bitən bütün bitkilər haqqında hərtərəfli bilgilər, növlərin təsviri, illüstrasiyalar, yayılma xəritələri və onların identifikasiyası üçün təyinedici açarlar daxil edilir. Məhz buna görə də flora bitki müxtəlifliyinin qiymətləndirilməsində, müvafiq biliklərin toplanmasında, sintezində və yayılmasında son dərəcədə vacib rol oynayır. Bundan əlavə, floralar yerli və qlobal kontekstdə bitki müxtəlifliyin mühafizəsi üçün əsas kimi xidmət edir.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a müsahibəsində AMEA Botanika İnstitutunun direktoru, akademik Validə Əlizadə söyləyib. O bildirib ki, bu gün biomüxtəlifliyin azalması bir neçə onilliklər əvvəlkinə nisbətən daha sürətlə baş verir. Hazırda hər gün 3-dən 130-a qədər növ birdəfəlik yox olur və Yer üzündə məlum olan bütün heyvan və bitkilərin təxminən 40 faizi nəsli kəsilmək təhlükəsi altındadır. Bunun səbəbləri sırasında yaşayış mühitinin dağılması, həddindən artıq istismar, vəhşi (yabanı) növlərin qeyri-leqal ticarəti, təbii və invaziv növlərin idxalı, iqlim dəyişmələrinin güclənməsi, ətraf mühitin çirklənməsi və s. göstərilə bilər.

Biomüxtəlifliyin mühafizəsi üzrə tədbirləri qanunvericiliklə müəyyən etməzdən əvvəl cari vəziyyəti monitorinq yolu ilə dəqiq öyrənmək, müşahidələr aparmaq və dəyişiklikləri sənədləşdirmək lazımdır. Belə ki, flora və yığılmış məlumatların geniş floristik paylanması qanunvericiliyə töhfə verərək, nəsli kəsilməkdə olan bitki növlərinin “Qırmızı siyahısı” üçün empirik baza yaradır. Bu gün cəmiyyətin floralara dair gözləntiləri son dərəcə yüksəkdir. Onlar elmi-texniki standartlara uyğun olmaqla siyasi, qanunvericilik, inzibati tədbirlər və təbiəti mühafizə sistemləri üçün informasiya təminatı rolunu oynamalıdır.

Dünyanın əksər ölkələri floristik tədqiqatları genişləndirməyə davam edir və botanika kataloqlarını qiymətli milli resurslar kimi dəyərləndirirlər. Flora haqqında materiallar təkcə ingilis dilində deyil, həm də milli dillərdə nəşr olunur. Müasir flora kollektiv əməyin məhsulu olmalıdır. Onun yazılması həmişə əlaqəli və birgə proses olub ki, burada orqanizmlərin yayılma arealları üzrə müxtəlif məlumat mənbələri toplanır, bitkilərin coğrafiyası, taksonomiyası, morfologiyası və digər xarakterik xüsusiyyətləri üzrə ekspertlərin qlobal ümumi bilikləri nəzərə alınır. İnformatika və kommunikasiya texnologiyalarının ən yeni nailiyyətlərinə paralel olaraq, bu proseslər son onilliklərdə optimallaşdırılıb və sürətlənib. Bununla bağlı mühüm addım məlumatların toplanmasından mətn formasında strukturlaşdırılmasına keçid olub ki, burada kəşflər, müşahidələr və bitki təsvirləri haqqında məlumatlar müvafiq emaldan sonra elektron bazaya daxil edilir və beləliklə, bütün imkanlardan istifadə edilərək şəbəkələrin təkmilləşməsi mümkün olur.

Akademik qeyd edib ki, hələ 1980-ci illərdə Qərbdə floristik məlumatların elektronlaşdırılması əhəmiyyətli dərəcədə genişləndirilmişdi. Buna baxmayaraq, məlumatların toplanması, qeydiyyatı, informasiya axınlarının təmin edilməsi, flora siyahılarında dərc olunmaq üçün onların mərkəzi məlumat bazasına daxil edilməsi və işlənməsində ciddi irəliləyiş baş verməmişdi. Xüsusən mütəxəssislər tərəfindən yayılma xəritələrindən və bitki siyahılarından məlumatların davamlı nəzərdən keçirilməsi çox vaxt tələb edirdi, çünki o zaman məlumatların dinamik sintezi, təhlili və nəşri üçün texnologiyalar hələ mövcud deyildi və ya çox zəif idi.

Vəziyyət 1990-cı illərdə Ümumdünya Şəbəkəsinin qurulması və sürətlə genişlənməsi ilə xeyli dəyişdi. Həmin dövrdən etibarən müxtəlif dinamik bitki elektron məlumat bazalarının yaradılması və son istifadəçilər tərəfindən işlədilməsi mümkün oldu. Eyni zamanda, ekspertlər məlumatların nəzərdən keçirilməsi və əlavə olunması üçün müəyyən versiyanı istifadə etmək və yeniləmək imkanı qazandılar. Beləliklə, “e-flora” termini ilə adlandırılan yeni versiyalar kağız daşıyıcılarında olan ənənəvi floralara nisbətən daha geniş imkanlar yaratmağa başladı. Bir tərəfdən, dünya şəbəkəsi müəyyən meyarlara uyğun olaraq ümumi məlumatı (məsələn, fərdi bitki qruplarının yayılma xəritələri) əsas informasiya ilə (müşahidə və nümunə kolleksiyaları) əlaqədar təqdim etmək üçün ideal platforma təklif edir. Digər tərəfdən, “e-Flora” istifadəçiləri elektron poçt və ya birbaşa xüsusi sistem vasitəsilə floristik məlumatlara dair qeyd və ya təklifləri daxil edə bilir və deməli, keyfiyyətli, daim yenilənən informasiya bazası mövcud olur. Beləliklə, elektron floralar yalnız onların müvafiq çap olunmuş variantlarının rəqəmsallaşdırılmasından ibarət deyil, həm də güclü axtarış və naviqasiya imkanları olan interaktiv informasiya sistemləridir.

V.Əlizadə bildirib ki, davamlı iqlim dəyişiklikləri və insanın təbiətə intensiv təsiri nəticəsində bitkilərin yayılması daim sürətlə dəyişir. Belə ki, gələcəkdə bitki müxtəlifliyinin daim yenilənən həqiqi təsvirlərini yaratmaq üçün floristik rabitə və informasiya platformalarının inkişafı və optimallaşdırılması ön plana keçəcək.

Kitab formatında klassik flora qeyri-məhdud internet resurslarına malik peşəkar saxlanılan elektron məlumat bazalarına getdikcə daha çox uduzur. “e-flora”lar çap şəklində olanlardan fərqli olaraq interaktiv axtarış naviqasiya funksiyalarını təmin edir və çoxcəhətli məlumatların emalı üçün əlverişlidir. Floristik məlumatlarla bağlı yeniliklər real vaxtda hər hansı istifadəçi tərəfindən sistemə əlavə edilə bilər. Eyni zamanda, indidən aydındır ki, müxtəlif məzmunlu elmi tədqiqat prosesinin sürətləndirilməsi yüksəkixtisaslı ekspertlərin çatışmazlığı ilə müşayiət olunur. Aydındır ki, növbəti illərdə bu istiqamətdə uğur qazanılması üçün gənc tədqiqatçıların yüksəkixtisaslı botaniklər kimi yetişdirilməsi, bilik və bacarıqlarının müasir səviyyədə artırılması tələb olunur.

Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan florasının ali bitkilərinin hərtərəfli öyrənilməsi sahəsində akademik A.A.Qrossheymin rolu əvəzsizdir və əldə olunan nailiyyətlər “Azərbaycan florası”nın 3 cildində (1934-1936), “Qafqaz florası”nın 7 cildində (1939-1967), “Talış florası” (1926) əsərində əks olunub. 1930-1960-cı illərdə Azərbaycanın bitki örtüyünün öyrənilməsi A.A.Qrossheymlə yanaşı, İ.İ.Karyagin, R.Rzazadə, Y.İsayev, X.Qədirov, S.Ağacanov, R.Əsgərova, V.Hacıyev tərəfindən davam etdirilib. Azərbaycanda bitki sistematikası elminin tədqiqi sahəsində görkəmli rus alimi İ.İ.Karyaginin rəhbərliyi və elmi redaktorluğu ilə 1950-1961-ci illərdə Botanika İnstitutunun alimləri tərəfindən hazırlanmış və nəşr edilmiş “Flora Azerbaydjana” 8 cildliyi tamamlanmış fundamental əsərdir. Əsər bu gün də istifadə olunur və bütün botaniklər üçün əvəzolunmaz məlumat mənbəyidir. Daha sonrakı illərdə floranın və bitki örtüyünün öyrənilməsinə dair botaniki tədqiqatlar R.Əsgərova, V.Hacıyev, H.Axundov, L.Prilipko, A.Əsgərov və digər yerli alimlər, eləcə də xaricdən olan tədqiqatçılar tərəfindən davam etdirilib.

Müstəqillik illərində milli dildə işlənmiş və genişləndirilmiş Azərbaycan florasının yeni nəşrinin hazırlanması üçün botanik alimlərimiz bir sıra cəhdlər ediblər. Lakin uzun illər davam edən iş alimlərin dünya məlumat bazalarına çıxışının olmamasına və bir sıra taksonların adlarının nomenklatur dəyişikliklərə uğradığına görə uğursuzluqla nəticələnib. Bu bir daha onu sübut edir ki, sistematik və nomenklatur tədqiqatlar davam etdiyi üçün botaniki adlar və ranqlarda dəyişikliklər nəticəsində məlumatların yenidən toplanması və təftişi heç vaxt bitmir. Buna görə də bütün botaniki adların indeksləşdirilməsi və elektron sistemlərin yaradılması yolu ilə bu bitkilərin mövcud təsnifatının və nomenklaturasının asanlıqla yenilənməsini təmin etmək zərurəti yaranıb.

“BMT-nin Bioloji Müxtəliflik Konvensiyasının 2011-2020-ci illərə aid Bitki Mühafizəsi üzrə Qlobal Strategiyasının 1-ci hədəfinə görə, bitkilərin mühafizəsi üçün əsas tələblərdən biri geniş yayılmış bütün məlum bitki növlərini ehtiva edən floranın mövcud olmasıdır. Bunun üçün Strategiyanın həyata keçirilməsini təşviq etmək və 2020-ci ildən sonrakı digər hədəflərə çatmaq üçün bir sıra qlobal təşəbbüslər irəli sürülüb. 2012-ci ildən GSPC-1-in tapşırığına cavab olaraq, “Dünya florası” onlayn beynəlxalq layihəsi bütün bitki növlərinin mövcud biliklərə və müxtəlif nəşrlərə və onların yenidən işlənmiş variantlarına əsaslanan veb-məcmuələrinin yaradılmasını, həm də araşdırılmamış regionlarda az tanınan bitki və bitki qrupları haqqında yeni məlumatların toplanmasını tələb edir. 2014-cü ildən etibarən “Dünya Florası Onlayn Konsorsiumu”nun bərabərhüquqlu üzvü olan Botanika İnstitutu həmin vaxtdan Azərbaycanın “e-flora”sının hazırlanması istiqamətində məqsədyönlü işlər aparır. Bu məqsəd çərçivəsində Azərbaycan florasının inventarlaşdırılmasının ilkin əsası kimi, ABŞ-ın Missuri Botanika bağı ilə birgə tropicos.org veb-bazasında Azərbaycanın onlayn taksonomik resurslarının və onlayn florasının yeniləşdirilməsi mexanizminin işlənib-hazırlanmasına başlanılıb. Bu çərçivədə Azərbaycan florasının təbii, ksenofit və adventiv vaskulyar (damarlı) bitkilərinin mövcud müasir təsnifat və nomenklaturaya uyğun məlumat siyahısı tərtib olunub. Müvafiq bitki qruplarının son filogenetik və sistematik tədqiqatlarının nəticələrinə əsasən 28 taksonla bağlı nomenklatur dəyişikliklər aparılıb. COVID-19 pandemiyası ilə əlaqədar mövcud karantin şəraitində məlumat siyahısının “Azərbaycanın çiçəksiz ali bitkiləri” adlanan 1-ci cildinin yalnız elektron versiyası işıq üzü görüb. Bu cilddə ilk dəfə olaraq Azərbaycan florasının çiçəksiz ali bitkilərinə aid bütün ədəbiyyat məlumatları ümumiləşdirilib və təhlil edilib, onların öyrənilmə dərəcəsi dəqiqləşdirilib, molekulyar filogenetik tədqiqatlara və müasir nomenklaturaya əsasən taksonomik bölgüsü hazırlanıb, taksonların sinonimləri, həyat formaları, fenologiyası və botaniki-coğrafi rayonlar üzrə yayılması qeyd olunub. Müasir nomenklatur dəyişiklikləri nəzərə alan təftiş nəticəsində sporlu vaskulyar bitkilərin 17 fəsilə və 30 cinsinə aid 97 taksonunun, çılpaqtoxumluların isə 5 fəsilə və 20 cinsə aid 56 taksonunun siyahısı tərtib edilib. Həmçinin Azərbaycanın çiçəksiz damarlı bitkilərinin nadirliyi və endemik statusu haqqında məlumatlar təhlil edilib. Burada Botanika İnstitutunun herbari fondunda və virtual dünya herbarilərində saxlanılan nümunələrdən əldə edilən məlumatlar təhlil olunub", - deyə akademik Validə Əlizadə bildirib.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

İran İslam Respublikasının Prezidenti Zati-aliləri cənab Məsud Pezeşkiana

“PAŞA Holdinq”: Şirkətlərdə düzgün mükafatlandırma və cəzalandırma sistemləri qurmalıyıq

Milli Kitabxanada “Əməkdar elm xadimi Əziz Mirəhmədov – 105” adlı sərgi açılıb

XİN: Ermənistanı sülhə nail olmaq perspektivlərini sarsıdan bəyanat və hərəkətlərdən imtina etməyə çağırırıq

İslamabadda Pakistan və Türkiyə arasında terrorla mübarizə məsləhətləşmələri keçirilib

Vəkillər Kollegiyasının rəhbərliyi vətəndaş qəbulu keçirib

Naxçıvanda fevral ayının pensiyaları artımlarla birgə verilib

ABŞ və Çin geoloqları Yerin nüvəsinin səthi ilə bağlı kəşfə imza atıblar

Ötən il qanunvericiliyin tələblərinin pozulduğu 2 mindən çox protokol ləğv edilib

Azərbaycan güləş yığmaları Avropa çempionatına ölkə xaricində hazırlaşırlar

Çempionlar Liqası: Bu gün "Mançester Siti" - "Real Madrid" oyunu keçiriləcək

Ötən ay Azərbaycanın aqrar məhsul ixracı 10 faizdən çox artıb

“Araz-Naxçıvan” ölkə çempionatlarında 100-cü oyununu keçirib

“Turan Tovuz”la ev oyunu “Sabah” üçün ikiqat yubileylə əlamətdar olub

“Neftçi” Azərbaycan çempionatları tarixində 650-ci səfər qolunu vurub

Baş Prokurorluq: Kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracından əldə olunan 33 milyon dollar vəsait qaytarılıb

AZAL İsrail aviaşirkəti ilə kod-şer razılaşması imzalayıb

Dünya birjalarında neft bahalaşıb

Misli Premyer Liqası: Tura “Qarabağ”ın oyunu ilə yekun vurulacaq

Baş direktor: Molekulyar Biologiya və Biotexnologiyalar İnstitutunda elmi işçilərdən 70 nəfəri qadındır

İrandan gətirilən kartof istehlaka yararsız olduğundan məhv edilib

Göyçay və Kürdəmirdə fermerlərə 52 min manat həcmində sığorta ödənişləri edilib

Qəbələdə “Qış nağılı” Beynəlxalq Musiqi Festivalının yekun konserti olub

AQTA müasir heyvan kəsimi məntəqələrinin yaradılması ilə bağlı sahibkarlara çağırış edib

Azərbaycan nefti bahalaşıb

DİN: Ötən gün 60 cinayətin üstü açılıb

Arvadını qətlə yetirərək Gürcüstana qaçan şəxs saxlanılıb

ABŞ-ın Dövlət katibi Misirin xarici işlər naziri ilə Qəzzadakı vəziyyəti müzakirə edib

Bu gün “Qadınlar və qızlar elmdə” Beynəlxalq Günüdür

Çin Yer kürəsini asteroid təhlükəsindən qorumaq üçün mütəxəssis qrupu yaradıb

Bakıda bir sıra yollarda sıxlıq müşahidə olunur - SİYAHI

Avrozonada investorların inam indeksi yüksəlib

Çinin xarici işlər naziri britaniyalı həmkarı ilə görüşəcək

Tramp polad və alüminium idxalına 25 faiz rüsum tətbiq edib

ABŞ-da hava limanında 2 təyyarə toqquşub, ölən var

Yeni sadə müalicə yüksək qan təzyiqini azalda bilər - ARAŞDIRMA

Qazaxıstan Xəzər dənizinin səviyyəsinin azalması ilə bağlı qabaqlayıcı tədbirlər hazırlayır

“Bloomberg”: Kelloq yaxın həftələrdə Trampa Ukrayna planını təqdim edə bilər

Tramp: Bütün girovlar azad edilməsə, İsraillə HƏMAS arasında atəşkəs razılaşması ləğv edilməlidir

Tədqiqat: Səhər saatlarında psixi sağlamlıq və xoşbəxtlik daha yüksək olur

Avropol məktəbdə baş vermiş atışmanın araşdırılmasında İsveç polisinə kömək edir

Trampın gömrük rüsumları ilə bağlı bəyanatları Fransanı da silkələyib

Alman Birliyi: ABŞ-ın polad tarifləri Avropa bazarına təzyiqi artıracaq

Avropa İnvestisiya Bankı Ukraynaya 2 milyard dollar ayırıb

“Neftçi” braziliyalı futbolçunun transferini açıqlayıb

Britaniyalı fermerlər Londonda etiraz aksiyası keçiriblər

Cənubi Koreya kəşfiyyatı: Minlərlə şimali koreyalı Rusiyada işləməyə göndərilib

Berlinin ictimai nəqliyyat işçilərinin tətili davam edir

HƏMAS fevralın 15-nə planlaşdırılan girovların azad edilməsini təxirə salıb

Qərbi Balkan ölkələrinin XİN başçıları Romaya toplaşıblar

Azərbaycan və Türkiyə XİN rəsmiləri siyasi məsləhətləşmələr aparıblar

Qvatemalada avtobus dərəyə aşıb, 51 nəfər ölüb

Akademik Valeri Asatiani: Ölkələrimiz arasında mədəni əlaqələrin inkişafında tarixi şəxsiyyətlərin rolu böyükdür

Misli Premyer Liqası: “Neftçi” səfərdə “Zirə”yə qalib gəlib

Gürcüstanlı akademik: Azərbaycanda abidələrin bərpası istiqamətində gedən proseslərdən qürur duyuram

Ruben Vardanyanın təqsirləndirildiyi cinayət işinin məhkəmə baxışı davam etdirilib VİDEO

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 8 fevral 2025-ci il tarixli 41 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 10 fevral 2025-ci il tarixli 43 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 10 fevral 2025-ci il tarixli 42 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

2025-ci il yanvarın 29-da keçirilmiş bələdiyyə seçkilərində Mərkəzi Seçki Komissiyasına daxil olmuş 8 fevral 2025-ci il tarixli 40 saylı müraciətə baxılmasına dair
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

Mərkəzi Seçki Komissiyasının 2025-ci il 8 fevral tarixli iclas protokolunun təsdiq edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Seçki Komissiyasının QƏRARI

Nazir Ceyhun Bayramov Belarusun ölkəmizə yeni təyin olunmuş səfiri ilə görüşüb

Bakıda İranın milli bayramı qeyd olunub

Türkiyədə saxta spirtli içkidən ölənlərin sayı 38-ə çatıb

Ötən il Türkiyədə 842 terrorçu zərərsizləşdirilib

Keniyanın gənclər çempionu Azərbaycanın bu ölkədəki səfirliyində olub

Sabirabadda yol qəzası baş verib, xəsarət alan var

ABŞ-da qripə yoluxma hallarının sayı 15 illik maksimuma çatıb

Deputat: Türkçülük ideologiyası dövlət siyasəti statusu qazanmaqdadır

"Qalatasaray" polşalı futbolçu ilə anlaşıb

Səudiyyə Ərəbistanı uşaqları Həcc ziyarətinə gətirməyi qadağan etdi

Kənd təsərrüfatı naziri bölgələrdə fəaliyyət göstərən şərab istehsalı və quşçuluq müəssisələri ilə tanış olub

AZƏRTAC-ın əməkdaşları “Talassemiyasız həyat naminə” təşəbbüsünə qoşulublar VİDEO

Polşalı musiqiçilər “Qış nağılı” festivalında

Dövlət katibi: Sloveniya Azərbaycanla ikitərəfli əlaqələri dərinləşdirməkdə maraqlıdır

Nizami rayonunda sürücünü hədələyərək pulunu ələ keçirən şəxslər saxlanılıb

Rəna İbrahimbəyova: Kəlağayı ornamentlərinin işlənməsinin dərin mədəni kökləri onu daha da unikal edir - MÜSAHİBƏ

“Qarabağın nadir və nəsli kəsilməkdə olan növləri barədə məlumat kitabı” çapdan çıxıb

Yasamalda ət satışı mağazasının fəaliyyəti dayandırılıb

İtaliyada müdafiə nazirinin səsindən istifadə olunaraq dələduzluq edilib

Premyer Liqa: "Araz-Naxçıvan" - "Kəpəz" oyunu qolsuz başa çatıb

Xıdır Nəbi bayramının özünəməxsus şəkildə qeyd olunduğu kənddən REPORTAJ VİDEO

Bakıda sahibsiz heyvanlar probleminə həsr olunmuş tədbir keçirilib

Naxçıvan şəhərində çox sayda hərbi sursat tapılıb

ETX: “Google Chrome” brauzerində kritik boşluq aşkarlanıb

Mərkəzi Seçki Komissiyasının iclası keçirilib VİDEO

Türkiyə Prezidenti Administrasiyasının İctimaiyyətlə Əlaqələr Departamentinin binası mükafata layiq görülüb

Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin sədri sahibkarlarla görüşəcək

Şagird bacarıqlarının inkişaf etdirilməsi mövzusunda elmi seminar

® “Nar”ın dəstəyi ilə Azərbaycanda jest dili tətbiqi hazırlanır

Vəkillər Kollegiyasının rəhbərliyi işə yeni qəbul edilən vəkil köməkçiləri ilə görüşüb

Hirkan meşələrində ekoturizmin inkişaf etdirilməsi istiqamətində müzakirələr aparılıb

Kimyaçı-alim nüfuzlu jurnalın beynəlxalq rəyçi sertifikatı ilə təltif edilib

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi: Heyvanların aşağı çəkidə kəsilməsi ət istehsalına mənfi təsir göstərir

Azərbaycan şahmatçısı: Ölkə çempionatındakı çıxışımı qənaətbəxş hesab edirəm

Azərbaycan Universitetində “Konstitusiya və Suverenlik İli” ilə bağlı tədbirlər planı hazırlanır

Qazaxıstan ordusunun arxa cəbhə təminatının modernləşdirilməsi məsələsi müzakirə olunub

AQTA-da quşçuluq təsərrüfatlarının nümayəndələri ilə görüş olub

ADAU-nun əməkdaşları Ankarada beynəlxalq təlimdə iştirak ediblər

Məktəb direktorlarından ibarət kuratorlarla görüş keçirilib