İQTİSADİYYAT
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsini azaldıb YENİLƏNİB
Mərkəzi Bankın sədri Elman Rüstəmov uçot dərəcəsinin aşağı salınması barədə qərarı şərh edib
Bakı, 1 fevral, Elvin Camalov, AZƏRTAC
Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankının İdarə Heyəti uçot dərəcəsinin 9,75 faizdən 9,25 faizə endirilməsinə dair qərar qəbul edib. Faiz dəhlizinin yuxarı həddi 11,25 faiz, aşağı həddi isə 7,25 faiz (uçot dərəcəsinə ±2faizlik simmetrik diapazonda) səviyyəsində müəyyən olunub. Qərar bu il fevralın 1-dən qüvvəyə minir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, Mərkəzi Bankın sədri Elman Rüstəmov fevralın 1-də keçirdiyi mətbuat konfransında İdarə Heyətinin qərarını şərh edib.
Bildirilib ki, İdarə Heyətinin pul siyasətinə dair son toplantısından keçən dövr ərzində inflyasiya gözlənilən meyil üzrə dəyişib, aşağı birrəqəmli səviyyədə qalıb. İnflyasiyanın yüksəlməsi riskləri nisbətən səngiməkdədir. Qəbul edilmiş makroiqtisadi sabitlik çərçivəsi, xarici sektor göstəricilərinin yaxşılaşması, valyuta bazarında tarazlı vəziyyətin davam etməsi, inflyasiyanın faktiki səviyyəsinin və qiymət artımı gözləntilərinin aşağı olaraq qalması, fiskal qaydaların qəbul edilməsi monetar şəraitin normallaşdırılmasının davam edilməsinə imkan verir. Eyni zamanda, bir sıra daxili və xarici inflyasiya amilləri, riskləri nəzərə alınmaqla pul siyasətinin antiinflyasyon xarakteri saxlanılır.
İnflyasiya prosesləri
E.Rüstəmov deyib ki, son 2 ayda qiymətlərin dinamikasına təsir göstərən amillər başlıca olaraq mövsümi və birdəfəlik xarakter daşıyır. Monetar şərait inflyasiyaya məhdudlaşdırıcı təsir göstərməkdə davam edir. Nəticədə dekabrda aylıq inflyasiya cəmi 0,8 faiz təşkil edib. Dekabrda istehlak səbətinə daxil olan məhsulların 31 faizinin qiyməti dəyişməyib, 15 faizinin qiyməti azalıb. Bahalaşan məhsulların əsas hissəsinin qiymət artımı 2 faizdən aşağı olub: “2018-ci ilin yekunu üzrə isə orta illik inflyasiya 2,3 faiz olub ki, bu da ötən illə (12,9 faiz) müqayisədə 10,6 faiz bəndi azdır. Beynəlxalq praktikada başlıca inflyasiya göstəricisi kimi istifadə olunan qiymət indeksinin 12 aylıq dəyişimi 1,5 faiz olub ki, bu da əvvəlki illə (7,9 faiz) müqayisədə 6,4 faiz bəndi azdır. Qiymətləri dövlət tərəfindən tənzimlənən məhsullar və xidmətlər, həmçinin mövsümi xarakter daşıyan kənd təsərrüfatı məhsullarının qiymət dəyişimi nəzərə alınmadan hesablanan orta illik baza inflyasiya 2018-ci ildə 1,8 faiz təşkil edib”.
İnflyasiya gözləntiləri və proqnozlar
“İdarə Heyətinin pul siyasətinə dair son toplantısından keçən dövr ərzində biznes sektorunun inflyasiya gözləntiləri ticarət sektorunda azalıb, xidmət, qeyri-neft emal sənayesi və tikintidə cüzi artıb. Ev təsərrüfatlarının inflyasiya gözləntiləri isə minimal səviyyədə sabit qalıb. Ümumilikdə iqtisadi subyektlərin inflyasiya gözləntiləri faktiki inflyasiya ətrafında sabitləşməkdədir”, - deyə Mərkəzi Bankın sədri qeyd edib.
Xarici şərait
E.Rüstəmov bildirib ki, 2018-ci ilin sonuncu rübündəki azalmanın ardınca neftin dünya qiyməti 2019-cu ilin yanvar ayında artıma meyil edib və bir barrelə görə 60 ABŞ dolları səviyyəsinə qayıdıb: “Neftin qiyməti dekabrın sonundakı dib nöqtəsi ilə müqayisədə 20 faizdən çox artıb. Bu dövrdə ticarət tərəfdaşı olan ölkələrin maliyyə bazarlarında və dünya əmtəə qiymətlərinin dinamikasında daxili inflyasiyaya və gözləntilərə əhəmiyyətli təsir göstərəcək proseslər müşahidə edilməyib. Cari ilin yanvar ayında ölkənin strateji valyuta ehtiyatlarının 3 faiz artaraq 46 milyard dolları üstələməsi tədiyə balansının profisitli olaraq qaldığını təsdiq edir”.
İqtisadi aktivlik
Mərkəzi Bankın sədri deyib: “İqtisadi artım tempinin 2018-ci ilin 4-cü rübündə, xüsusən də dekabr ayında yüksəlməsi müşahidə edilib. 2018-ci ilin sonuna iqtisadi artım 1,4 faiz təşkil edib. İqtisadi artım qeyri-neft sektorunda 1,8 faiz olub ki, bu da əsasən ticari sektordan qaynaqlanıb. Qeyri-neft sənayesində 9,1 faiz, kənd təsərrüfatında 4,6 faiz artım müşahidə olunub. Mərkəzi Bank tərəfindən həyata keçirilən real sektorun monitorinqi əsasında hesablanan biznes inam indeksi iqtisadiyyatın bütün sahələri üzrə artım nümayiş etdirir. Ev təsərrüfatı üzrə sorğuların nəticələrinə əsasən istehlakçı inamı indeksi də pozitiv zonadadır və artmaqda davam edir”.
İnflyasiya riskləri
E.Rüstəmovun sözlərinə görə, inflyasiyanın risk balansında sabitləşdirici amillərin rolu artmaqdadır: “Artıq tətbiqinə başlanmış makroiqtisadi çərçivə inflyasiyanın hədəf daxilində saxlanılmasını dəstəkləyir. Cari ilə və ortamüddətli dövrə milli iqtisadiyyatın sabitlik parametrləri Mərkəzi Bankın pul-kredit siyasətinin əsas istiqamətləri haqqında son bəyanatında və 2019-cu ilə dövlət büdcəsində öz əksini tapıb. Profisitli tədiyə balansı və manatın məzənnəsinin dayanıqlığı, eləcə də faktiki aşağı qiymət artımının yaratdığı gözləntilər inflyasiyaya stabilləşdirici təsir göstərir”.
“Azərbaycan Respublikasının 2019-cu il dövlət büdcəsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununun tətbiqi ilə bağlı bir sıra məsələlər barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 22 dekabr tarixli Fərmanında makroiqtisadi sabitliyin dayanıqlığının gücləndirilməsi üçün əlavə tədbirlərin müəyyən edilməsi və reallaşdırılması haqqında Azərbaycan hökumətinə göstərişlər verilib. Bununla bağlı müvafiq tədbirlər planının layihəsi hazırlanıb.
Bildirib ki, bir sıra xarici və daxili risk amilləri də öz potensialını saxlayır. Xarici amillərə qlobal iqtisadi artımın zəifləməsi fonunda dünya neft bazarında qiymətlərin volatillik potensialı və ticarət tərəfdaşı olan ölkələrin maliyyə bazarlarında məzənnə dəyişkənliyi ilə bağlı qeyri-müəyyənliklər aiddir. Daxili amillərə isə vergi islahatlarının və kredit aktivliyinin məcmu tələbə təsirlərinin miqyası və davamlılığı aiddir.
Monetar şərait
Mərkəzi Bankın sədri qeyd edib ki, bank tərəfindən monetar şəraitin normallaşdırılması istiqamətində qərarlar inflyasiyanı hədəf çərçivəsində saxlamaqla iqtisadi artımın potensial səviyyədə davam etməsinin dəstəklənməsi arasında balansın saxlanılmasına xidmət edir. İdarə Heyətinin pul siyasətinə dair son toplantısından keçən dövr ərzində monetar şərait bir neçə amildən təsirlənib. Manatla pul bazası hökumət hesabları qalığının dəyişimindən asılı olaraq dəyişib. Real sektorun kreditlərə olan tələbinin artması bankların likvidliyə olan tələbini yüksəldir ki, bu da depozitlər üzrə faiz dərəcələrinə artırıcı təsir göstərir. Fiziki şəxslərin manatla müddətli əmanətlərinin yüksək sürətlə (2018-ci ildə 23,6 faiz) artmaqda davam etməsi milli valyutada yığımların cəlbedici olduğunu göstərir. Mərkəzi Bank bundan sonra da faiz dəhlizinin parametrlərinə dair qərarlarını inflyasiyanın faktiki və proqnoz səviyyəsi, habelə risk ssenarilərinin reallaşması səviyyəsindən asılı olaraq verəcək. Mərkəzi Bankın idarə heyətinin faiz dəhlizinin parametrləri barədə növbəti açıqlaması 2019-cu il mart ayının 15-də ictimaiyyətə təqdim ediləcək.