RƏSMİ XRONİKA
AZƏRBAYCAN PREZİDENTİ İLHAM ƏLİYEVİN YEKUN NİTQİ
Yenə də demək istəyirəm ki, bizim kifayət qədər resurslarımız var, neftimiz, mazutumuz var, qazımız da olacaqdır. Biz əsas infrastruktur məsələlərinə ciddi yanaşmalıyıq. Siz ayrılmış vəsaitdən səmərəli şəkildə istifadə etməlisiniz, sayğaclaşdırma prosesi sürətlə getməlidir. Çalışmalısınız ki, qısa müddət ərzində sayğaclaşdırma yüz faiz təmin olunsun. Qeyd olundu, buraya ən müasir sayğaclar gətirilməlidir. Çünki “Barmek” tərəfindən gətirilmiş sayğaclar tamamilə yararsız vəziyyətdədir.
Onu da qeyd etmək istəyirəm ki, mənə verilən məlumata görə, bəzi rayonlarda quraşdırılmış sayğaclar əhali tərəfindən sındırılır. Mən hüquq mühafizə orqanlarına göstəriş vermişəm, siz də nəzarət edin, sayğacları sındıran insanlara qarşı ən ciddi tədbirlər görülməlidir. Biz bu sayğacları dövlət hesabına quraşdırırıq. Halbuki bu, dövlətin öhdəliyi deyil. Başqa ölkələrdə əhali özü sayğacları alıb quraşdırır. Biz güzəştə gedirik. Dövlət kömək məqsədi ilə vəsait ayırıbdır və sayğaclar quraşdırılır. O sayğacları quraşdıran insanlar bir neçə növbədə fasiləsiz işləyirlər. Etibar Pirverdiyev məlumat verir ki, gündə 3 mindən çox sayğac quraşdırılır. Bu, böyük işdir, çox böyük işdir, böyük fədakarlıqdır. Buna həm vəsait gedir, həm də insanların zəhməti gedir. Bəzi insanlar isə sayğacları sındırırlar. Nə üçün? Pul ödəməmək üçün. Birincisi, sayğacları sındıranların işığı dərhal kəsilməlidir, ikincisi, onlar cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmalıdır və ən ciddi cəza verilməlidir. Əgər biz bütövlükdə bu sahədə qayda-qanun yaratmaq istəyiriksə, bütün bu məsələləri qanun çərçivəsində həll etməliyik.
Azərbaycanın enerji balansı tərtib olunanda, əlbəttə, bütün bu amillər nəzərə alınmalıdır. Bütün bu məsələlər bir-birilə bağlıdır.
Artıq məlumat verildi ki, əgər istilik verilməsi tam şəkildə bərpa olunarsa, elektrik enerjisinə, mazuta, qaza nə qədər qənaət ediləcək. Həm vəsaitə qənaət olunacaq, biz vəsaitdən səmərəli istifadə edəcəyik, eyni zamanda, bu qədər qazın işlədilməsinə də ehtiyac olmayacaq, mazutun sərfinə ehtiyac olmayacaqdır. Əlbəttə, bütün bunlar satılan məhsullardır. Biz mazutu ixrac edə bilərik, qazı almaya bilərik. Yəni bu, həm sosial, həm də iqtisadi məsələlərdir, hər tərəfdən baxsan, səmərəli yanaşmalardır. Amma bunu təmin etmək üçün bütün energetika kompleksi əlaqələndirilmiş şəkildə idarə olunmalıdır. Bütün qurumlar arasında işgüzar münasibətlər olmalıdır, çox çevik siyasət aparılmalıdır. Biz öz işimizi maksimum dərəcədə səmərəli aparmalıyıq.
“Azəriqaz”la bağlı olan məsələlər də öz həllini tapır. Əminəm, ki, sayğaclaşdırma gələn ilin birinci rübündə başa çatacaq və “Azəriqaz” da itkiləri çox kəskin şəkildə azaltmalıdır. Biz böyük vəsait ayırıb xaricdən qaz alırıq, onun böyük bir hissəsi itkilərə gedir. Bunun təbii səbəbləri var, borular, infrastkruktur köhnəlibdir. İndi bunu da bərpa etmək lazımdır. Ancaq bütövlükdə, bu məsələyə çox ciddi yanaşmaq lazımdır.
Qaz, işıq pulu maksimum dərəcədə ödənilməlidir. Bu, bizim tələbimizdir və bu, çox təbii bir tələbdir. Hər bir məhsulun qiyməti var.
Mən həmişə demişəm, insanlar dükana gedib hansısa məhsulu alanda, onun pulunu ödəyirlər. Qaz da, işıq da məhsuldur. Onların da pulu ödənilməlidir. Xüsusilə nəzərə alsaq ki, başqa MDB ölkələri ilə müqayisədə, Azərbaycanda tariflər ən aşağıdır. Azərbaycan təbii qazın min kubmetrini Rusiyadan 110 dollara alır, əhaliyə 50 dollara satır. Onun da yarısı yığılmır. Nəzərə alsaq ki, Rusiya tərəfindən bizə qazın qiyməti 230 dollar elan olundu, təsəvvür etmək çətin deyil ki, nə qədər böyük itkilər olacaqdır. Sadəcə olaraq, bu işdə bütün qurumlar öz vəzifə borcunu yerinə yetirməlidir. Əhali də öz tərəfindən qanuna uyğun olaraq hərəkət etməli, qaz, işıq pulunu vaxtlı-vaxtında ödəməlidir.
Neft Şirkətinin üzərinə böyük vəzifələr düşür. Mən qeyd etdim, Neft Şirkəti artıq bu işlə məşğul olur. Qaz hasilatının artırılması ən önəmli məsələdir. İndi bütün səylər bu istiqamətə yönəldilibdir. Əminəm ki, bu işlər davam etdirilərsə, Azərbaycan özünü təbii qazla təmin edəcəkdir. Baxmayaraq ki, bunu etmək çətin olacaqdır. Çünki bizim öz hasilatımız cəmi 4-5 milyard kubmetrdir. Azərbaycanın tələbatı isə 10-11 milyard kubmetrdir. Ona görə, Rusiyanın bizə verdiyi təklifə baxırıq. Ancaq o da aydındır ki, min kubmetr üçün 230 dollar çox yüksək qiymətdir. Biz müxtəlif variantlara baxmalıyıq. Lazım gələrsə, Azərbaycanda özümüzü elektrik enerjisi ilə təmin etmək üçün Bakı-Novorossiysk neft kəməri vasitəsilə Rusiyaya ixrac edilən neftin həcminin azaldılmasına da baxmalıyıq. Çünki bizim başqa yolumuz yoxdur. Biz Rusiyadan idxal edilən qazı elektrik enerjisinin istehsalı üçün elektrik stansiyalarına yönəldirik. Əgər oradan qaz gəlməzsə, deməli, biz elektrik enerjisini mazutun hesabına istehsal etməliyik. Biz mazutu da ancaq nefti emal etməklə əldə edə bilərik. Hələ ki, dekabrın 1-dir, qərar qəbul etmək üçün bir-iki həftə vaxtımız var. Mən sizə göstəriş verirəm ki, Bakı-Novorossiysk neft kəmərinin dayandırılması məsələsinə baxın və qısa müddət ərzində öz təkliflərinizi verin.
Eyni zamanda, belə olan halda, neftayırma zavodlarını da gərək mazut rejiminə çevirək. Əlbəttə, iqtisadi cəhətdən böyük itkilər olacaq, ancaq bizim başqa yolumuz qalmır. Biz əhalini elektrik enerjisi ilə təmin etməliyik.
“Azəristiliktəchizat” yaranandan sonra çox böyük işlər görübdür. Bir daha demək istəyirəm ki, 2007-2008-ci illərdə istilik sistemi tam şəkildə bərpa olunmalıdır. Nə qədər vəsait lazımdırsa, biz onu ayırarıq. Nəzərə alaq ki, bir il ərzində biz ondan iki dəfə çox qənaət əldə edəcəyik. Ona görə yeni, müasir qazanxanaların qurulması, məhəllədaxili qazanxanaların yaradılması, - məni xüsusilə çox sevindirən odur ki, məktəb proqramı icra olunur və məktəblərdə, xəstəxanalarda istilik sistemi bərpa edilir, - çox yaxşı təşəbbüsdür. Mən bunu alqışlayıram.
Beləliklə, mən hesab edirəm ki, bu müşavirədən sonra, haradasa iki həftə ərzində konkret təkliflər verilməlidir ki, biz öz enerji siyasətimiz, xüsusilə qarşıdakı qış mövsümündə atılacaq addımlar haqqında qərar qəbul edək. Bizim uzunmüddətli enerji siyasətimizdə heç bir dəyişikliklər yoxdur. Bu siyasət çox uğurludur, çox məqsədyönlüdür. Azərbaycanın enerji tələbatını ödəyəcək, digər ölkələrin enerji təhlükəsizliyini təmin edəcək və bu siyasətdə heç bir dəyişiklik yoxdur.
Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri artıq fəaliyyətdədir. Gələn il, 2007-ci ildə demək olar ki, tam gücü ilə işləyəcəkdir. 2008-ci ildə o kəmər vasitəsilə 50 milyon tondan çox neft ixrac ediləcəkdir. Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri artıq tikilibdir. Bu yaxınlarda onun qazla doldurulması başa çatacaqdır. Azərbaycan qazı digər ölkələrin bazarına çıxacaq, o cümlədən Avropaya çıxacaqdır. Avropa İttifaqı ilə imzalanmış memorandum bunu təmin etmək üçün ilkin addımdır. Yəqin ki, memorandumdan sonra geniş, böyük anlaşma da imzalanacaqdır. Yəni mümkün ola biləcək müvəqqəti çətinliklər, - idxal qazının azaldılması və bununla əlaqədar yarana biləcək çətinliklər bizi strateji yoldan döndərə bilməz, strateji seçimimizə heç bir təsir göstərə bilməz. Azərbaycanın siyasəti, həmişə olduğu kimi, daxili resurslara əsaslanaraq, xalqımızın milli maraqlarını tam şəkildə təmin edəcəkdir.
Sağ olun.