Bakı, 15 oktyabr, AZƏRTAC

Milli Müdafiə Universitetinin dosenti, milli təhlükəsizlik və hərbi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru Zəfər Nəcəfov “Prezident İlham Əliyevin son 20 ildə ordu quruculuğu sahəsində nailiyyətləri” adı məqalə yazıb.

Məxsusi olaraq AZƏRTAC üçün yazılan araşdırma məqaləsini təqdim edirik:

Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanda hakimiyyətdə olmasından 20 il ötür. Bu illər ərzində Azərbaycan Cənubi Qafqazda bütün parametrlər üzrə lider dövlətə çevrilib. Əslində Azərbaycanın modern bir dövlətə çevrilməsi ideyası Ulu Öndər Heydər Əliyevin titanik fəaliyyətinin əsas leymotivini təşkil edib. Ulu Öndər Azərbaycanı parçalanmadan xilas etdisə, dövlətimizin başçısı İlham Əliyev ölkəmizin regional və beynəlxalq münasibətlərdə mövqeyini xeyli gücləndirdi. Heç şübhəsiz, bu nailiyyətlərin zirvəsində ordu quruculuğunun rasional şəkildə davam etdirilməsi və nəticədə Ermənistanın işğalçılıq siyasətinə son qoyulması hesab olunur. 2023-cü ildə Azərbaycanda siyasi hakimiyyətə gələn ölkə başçısı İlham Əliyev ordu quruculuğunu idarəçiliyin prioritet istiqaməti kimi saxlanılması istiqamətində ciddi və uzunmüddətli işlər görməyə başladı. Bu istiqamətdə həyata keçirilmiş islahatların əsas vektorları aşağıdakılar hesab edilir:

1.Ordu quruculuğunun prioritet istiqamət kimi saxlanılması və onun maddi-texniki bazasının, müdafiə sənaye kompleksinin yaradılması və inkişaf etdirilməsi.

Son 20 ildə Azərbaycanın müdafiə xərclərinin artım dinamikasına nəzər salmaq bəs edir ki, bu sahəyə dövlət diqqətinin mahiyyətini dərk edəsən. Qeyd edilən illərdə Azərbaycanın hərbi büdcəsi 135 milyon ABŞ dollardan 5,3 milyard manat vəsaitədək yüksəlib. Bu, Azərbaycanın müstəqilliyini elan etdiyi 1991-ci ildən bəri ən böyük hərbi büdcəsidir (manatla).

2005-ci ildə yaradılan Müdafiə Sənayesi Nazirliyi Azərbaycan Ordusunun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsində, inkişafında və şaxələndirilməsində mühüm rol oynayıb. Həmin illərdən başlayaraq Azərbaycanın müdafiə büdcəsi neft gəlirləri hesabına kəskin şəkildə artıb, ordunun maddi-texniki bazası müasirləşdirilib, yeni silahlar alınıb, hərbi və hərbi-texniki əməkdaşlıqda şaxələndirmə həyata keçirilib, Silahlı Qüvvələrimiz NATO-nun çoxmillətli qüvvələri tərkibində 2008-ci ilədək Kosovoda və İraqda, 2021-ci ilin yayınadək Əfqanıstanda sülhməramlı əməliyyatlarda iştirak edib və öz beynəlxalq əməkdaşlığını genişləndirməyə müvəffəq olub. Bundan əlavə, 2012-ci ildən etibarən Azərbaycan ilə Türkiyə arasında ikitərəfli, 2013-cü ildən isə Azərbaycan, Türkiyə və Gürcüstan arasında üçtərəfli hərbi təlimlərin əsası qoyulub.

Müxtəlif tədqiqat mənbələrinin verdiyi məlumata görə, 2009-2019-cu illərdə Azərbaycan hərbi ehtiyaclara 20 milyard dollar xərcləyib. Bir başqa mənbəyə əsasən 2010-2020-ci illər arasında Azərbaycan ordu quruculuğuna 24-42 milyard dollar xərcləyib. Göstərilən statistik faktlar ordu quruculuğuna olan dövlət diqqətinin əyani sübutu hesab edilir.

2. Azərbaycanda ordu quruculuğunun konseptual əsasları. İlham Əliyevin hakimiyyəti illərində ölkənin hərbi quruculuğunun tərkib hissəsi olan milli və hərbi təhlükəsizliyin konseptual əsaslarını özündə əks etdirən strateji xarakterli bir sıra sənədlər - “Milli təhlükəsizlik haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanunu, Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyası, Hərbi Doktrina, Dəniz Təhlükəsizlik Strategiyası, Silahlı Qüvvələr haqqında Qanun qəbul edilib. Həmin qanunlarda ölkəmizin hərbi sahədə maraqları, ona qarşı real və potensial təhdidlər və müdafiə siyasəti yer alıb. Xüsusən də Milli Təhlükəsizlik Konsepsiyasında (2007) hərbi təhlükəsizliklə bağlı məsələlər ölkənin müdafiə qabiliyyətinin möhkəmləndirilməsinin tərkib hissəsi kimi ifadə edilib.

3. Azərbaycanın müdafiə potensialının şaxələndirilməsinin milli və hərbi təhlükəsizliyimizin qorunması və təmin olunması baxımından  əhəmiyyəti.

Azərbaycan-Rusiya hərbi-texniki əlaqələrinin inkişafı nəticəsində əvvəllər Rusiya Azərbaycanın bir nömrəli silah təchizatçısına çevrilmişdi. Lakin Azərbaycan paralel olaraq, İsrail və Türkiyə ilə hərbi əməkdaşlığı da inkişaf etdirməyi bacardı və ordu quruculuğu sahəsində Rusiyanın üstünlüyünə imkan vermədi. Məhz bu əməkdaşlıq sahəsində Azərbaycan Vətən müharibəsində işğalçı Ermənistanı üzərində inamlı qələbə qazandı.

Postmüharibə dövründə də Azərbaycan ordu quruculuğunu inkişaf etdirib və mini türk ordu modelinə keçib, Türkiyə və Rusiya ilə müttəfiqlik haqqında sənəd imzalayıb. Ölkəmizdə komando tipli hərbi hissələr yaradılıb. Ümumilikdə, İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra 200-ə yaxın hərbi təyinatlı obyekt əsaslı təmir edilib və ya yenidən inşa olunub.

Bir ay öncə, Azərbaycanın apardığı lokal xarakterli antiterror tədbirləri nəticəsində ölkənin suverenliyinin tam bərpa olunması orduların beynəlxalq reytinqində Silahlı Qüvvələrimizin daha da irəliləməsinə zəmin yaradacağı şübhə doğurmur.

Son 20 ildə Prezident İlham Əliyevin ordu quruculuğu sahəsində həyata keçirdiyi sistemli fəaliyyətlər aşağıdakı nəticələrə gəlməyə imkan verir:

1. Azərbaycan modern, yüksək təlim keçmiş, müasir müharibə tələblərinə yaxşı uyğunlaşmış güclü ordu yaratmağa nail olub. Ölkənin milli təhlükəsizliyinin və ərazi bütövlüyünün yüksək səviyyədə təmin edilməsi şübhə doğurmur.

2. Öz silah arsenalını mütəmadi olaraq yeni nümunələrlə zənginləşdirən Azərbaycan milli səviyyədə də müdafiə təyinatlı silahların istehsalına xüsusi önəm verir.

3. Ölkəmiz müdafiə potensialını şaxələndirməklə Rusiyanı hərbi-texniki sahədə üstünlüyü ələ keçirməsinə imkan vermir.

4. Ermənistanın 30 ildən çox davam edən işğalçılıq siyasətinə 44 gün ərzində son qoyan Azərbaycan ən müasir müharibələrə mükəmməl hazırlıq nümayiş etdirməklə dünyanın qabaqcıl ölkələrinin hərbi qərargahlarını Vətən savaşını öyrənməyə vadar etdi.

5. Əldə etdi tarixi qələbə ilə Azərbaycan qardaş Türkiyənin və dost İsrailin hərbi sənaye kompleksinin nəyə qadir olduğunu da isbatladı.

6. Azərbaycanın güclü və qalib orduya malik olması İranın ölkəmizə qarşı aqressiv ritorikasının dəyişməsinə, Türkmənistanla mübahisəli neft yataqlarının dostluq yatağına və türk dünyasının güclü və nüfuzlu təşkilata çevrilməsinə, ölkəmizə qarşı qərəzli münasibət bildirənlərə layiqli cavab verilməsinə və nəhayət, tarixi torpaqlara qayıdışın mümkünlüyünə olan inamın artmasına gətirib çıxarıb.