Bakı, 5 iyul, AZƏRTAC

İyulun 5-də Qlobal Fond İctimai Vəkillərinin Şəbəkəsi və Azərbaycan Vərəm Əleyhinə QHT Koalisiyasının birgə təşkilatçılığı və "Stop Vərəm Tərəfdaşlığı" təşkilatının dəstəyi ilə təşkil olunan vərəmlə bağlı multisektoral görüş; "Azərbaycanın 2030-cu ilə qədər Vərəmə son verməklə bağlı əsaslı beynəlxalq öhdəlikləri genişləndirmək təşəbbüsü: gündəlikdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının (BMT) 2023-cü il üzrə yüksəksəviyyəli görüşünün güclü siyasi Bəyannaməsi" tədbiri keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirə onlayn qoşulan “Stop TB Partnership” təşkilatının icraçı direktoru Lucica Ditiu vərəmlə mübarizədə dövlət dəstəyinin önəmli olduğunu, Azərbaycanın vərəmlə mübarizəyə regional və qlobal səviyyədə töhfə verə biləcəyini qeyd edib.

Azərbaycanda vərəmli xəstələrin sayına görə vəziyyətin kifayət qədər qənaətbəxş olduğunu bildirən səhiyyə nazirinin müavini Nadir Zeynalov deyib: "Təəssüf ki, xəstələr arasında dərmanlara davamlı formaların nisbətinə görə vəziyyət yaxşı deyil. Bu problem nəinki ölkəmizdə, bütün dünyada mövcuddur. 2021-ci ildə vərəm əleyhinə dərmanlara davamlı formadan əziyyət çəkən 450 min yeni xəstə aşkarlanıb. Bu il iyunda Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı mikroblara qarşı antibakterial və göbələk əleyhinə davamlılıq göstərən problemlərin həlli üçün prioritet elmi-tədqiqat istiqamətlərini müəyyən edib. Elmi tədqiqat üçün 40 istiqamət seçilib və onlardan 7-si təqribən 20 faizi sırf vərəm əleyhinə dərmanlara davamlılıq probleminə həsr olunub. Bu onu göstərir ki, vərəm əleyhinə dərmanlara rezistentlik nə qədər önəmlidir".

Tədbirdə çıxış edən Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin sədr müavini Rəşad Mahmudov dərmanlara qarşı davamlılığın vərəmə son qoymaq üçün görülən işlərə ciddi çətinlik törətdiyini diqqətə çatdıraraq bildirilib ki, bu, bütün dünyanın problemidir. Bunun ən böyük səbəbi antibiotiklərin istifadəsi qaydalarının və vərdişlərinin pozulmasıdır: "Bildiyiniz kimi bu günlərdə dərman vasitələri haqqında qanun layihəsi müzakirə olunur. Ölkəmizdə bu sisteminin daha effektiv işləməsi üçün dərmanlara əlçatanlığın və qiymətlərin optimallaşdırılmasını hədəfləyən qanun layihəsi hazırlanıb".

R.Mahmudov bildirib ki, apteklərdə yüksək dərəcəli, son mərhələdə istifadə olunan antibiotiklərə əlçatanlığın olması vərəmə son verməyə gedən yolun ən böyük təhlükəsidir və ölkələr üçün həll olunması vacib problemdir.

Elmi-Tədqiqat Ağciyər Xəstəlikləri İnstitutunun direktoru İradə Axundova çıxışı zamanı ötən il Azərbaycanda vərəmə yoluxanların sayında artım müşahidə olunduğunu, 2022-ci ildə ölkəmizdə 686 yeni vərəm xəstəsinin aşkarlandığını qeyd edib. Ümumilikdə isə həm ilkin, həm də təkrar xəstələr arasında 1034 nəfər müalicəyə qoşulub.

İ.Axundova bildirib ki, vərəmlə xəstələnmə 28.4 faiz təşkil edib ki, onlardan 22.5 faizi ağciyər, 5,9 faizi isə ağciyərdənkənar vərəmdir. İlkin xəstələr arasında 75 faizə qədər vərəm mikrobakteriyası aşkarlayırıq, təkrar xəstələrdə bu rəqəm 93 faizə qədər təşkil edir. Ümumiyyətlə il ərzində müalicə götürən vərəm xəstələri arasında 85 faizə qədər halda vərəm mikrobakteriyası aşkarlaya bilmişik.

"Dərmanadavamlı vərəm çox təəssüf ki, Azərbaycan üçün də problemdir. Dərmanlaradavamlı vərəmdən əziyyət çəkən xəstələrin sayı ötən il ilkin xəstələr arasında 11.9, təkrar xəstələr arasında 22.6 faiz təşkil edib.

Müalicə nəticələrinə gəlincə, hələ ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının qoyduğu hədəflərə çata bilmirik. Amma həmin hədəfə çatmaq potensialımız var. Həssas xəstələrin müalicə uğuru 82, dərmana davamlı xəstələr arasında müalicə uğuru 62 faiz təşkil edir. Vərəmdən ölüm göstəricisi isə azalır", - deyə İ.Axundova qeyd edib.

Tədbirdə, həmçinin Milli Məclisin Səhiyyə komitəsinin üzvləri Soltan Məmmədov, Sədaqət Vəliyeva, TƏBİB-in strateji inkişaf departamentinin rəhbəri Yaqut Qarayeva və başqaları çıxış edərək ölkəmizdə vərəmlə mübarizədə görülən işlərdən danışıb, hədəfə nail olmaqda birgə əməkdaşlığın vacibliyini qeyd ediblər.

Tədbir sessiyalarla davam edib. Vərəmə yoluxmuş və sağalmış Kənan Bayramov öz həyat hekayəsini danışıb, müxtəlif təşkilatlar və qurumların nümayəndələri təqdimatlarla çıxış ediblər.

Tədbir zamanı QHT-lər, icmalar, ictimai xadimlər, sosial işçilər tərəfindən "Bakı Bəyannaməsi" imzalanıb. Bəyannamənin beynəlxalq QHT-lər tərəfindən də imzalanması və BMT-nin Baş Assambleyasının rəhbərliyinə ünvanlanması nəzərdə tutulur.