Bakı, 4 iyun (AZƏRTAC). Aprelin sonunda “Əsrin kontraktı”nın 20 illik yubileyi ərəfəsində “Four Seasons Baku” otelində I Beynəlxalq “Caspian Energy Forum - 2014” keçirilmişdir. Forum iqtisadiyyatın həm neft, həm də qeyri-neft sektorlarının yüksək nəticələrini nümayiş etdirmişdir. İştirakçıların və nümayəndələrin sayının çox olması, onların coğrafi baxımdan CAR-dan tutmuş İslandiyayadək müxtəlif ölkələri geniş təmsil etməsi regiona yüksək investisiya marağının olduğunu təsdiq etmişdir. Forumda Xəzər-Qara dəniz və Baltik regionları ölkələrinin dövlət qurumlarının, nazirlik və baş idarələrinin rəhbərləri, Azərbaycanda akkreditə olunmuş diplomatik missiyaların nümayəndələri iştirak etmişlər. “Caspian Energy International Media Group”un baş direktoru Rasim Mahmudov AZƏRTAC-a bu forumun necə və nədən başlayaraq həyata keçirildiyindən, cari ildə hansı yeni layihələrin gözlənildiyindən danışmışdır.

-Əvvəlcə icazə verin, Sizi I Beynəlxalq “Caspian Energy Forum - 2014” tədbirinin keçirilməsi ilə əlaqədar təbrik edim və ideyalarınızı gerçəkləşdirməkdə uğurlar arzulayım. Bilmək istərdik ki, belə bir forumun keçirilməsi ideyası Sizdə nə vaxt yaranmışdır?

-Bu ideya “Caspian European Club” yaradılan gündən vardı və onun keçirilməsi klubun ali rəhbərliyi tərəfindən təklif olunmuşdu. Lakin belə tədbirlərin təşkili çox böyük maliyyə, texniki və insan resursları, ən başlıcası isə böyük təcrübə tələb etdiyindən və həmin dövrdə bizim belə bir təcrübəmiz olmadığından layihənin həyata keçirilməsi gecikdi. İndi “Caspian European Club”un on iki illik fəaliyyətinə nəzər salaraq demək olar ki, biz müəyyən nəticələr əldə edə bilmişik, əlaqələr qurmuşuq, lazımi informasiya resursları toplamışıq ki, bu da forumun məhz indi keçirilməsində bizə kömək göstərmişdir. Bundan başqa 2014-cü il Xəzəryanı ölkələr üçün ona görə əlamətdardır ki, bu il Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə imzalanmış “Əsrin kontraktının” 20 illik yubileyi qeyd ediləcəkdir. Bu il həmçinin Xəzəryanı ölkələrin neft strategiyasını təqdim edən “Caspian Energy” jurnalı 15 illik yubileyini bayram edir. Bununla əlaqədar olaraq “Əsrin kontraktı” sayəsində iqtisadiyyatın müxtəlif sahələrində əldə edilmiş nəticələri daha tam əks etdirəcək bir forum keçirilməsi qərara alındı. İlk addım atıldı, biz I Beynəlxalq “Caspian Energy Forum - 2014” tədbirini keçirdik və hər rüb dünyanın bir neçə ölkəsində forumlar keçirməyi planlaşdırırıq.

-Bu layihənin gerçəkləşməsində Sizi kim dəstəklədi və forumun keçirilməsinə hazırlıq prosesinə nə qədər vaxt sərf olundu?

-Bakıda forum Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabineti, Milli Məclis, Energetika Nazirliyi, SOCAR, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi, Standartlaşdırma, Metrologiya və Patentlər üzrə Dövlət Komitəsi, Dövlət Gömrük Komitəsi, Dövlət Miqrasiya Xidməti, ABŞ-ın Azərbaycan Respublikasındakı səfirliyi və “Caspian European Club”un (CEIBC) dəstəyi ilə keçirildi. Təəssüf ki, foruma hazırlıq dövrü çox qısa oldu. Rəhbərlik bu forumla məşğul olmaq işini bizə keçən ilin sonunda tapşırdı və qısa müddətdə biz çox tərəfdaş dəvət edə bildik. Biz “Four Seasons Baku” otelinin rəhbərliyinə və bizə kömək göstərən bütün şirkətlərə çox minnətdarıq. Bu ilk növbədə rəsmi sponsorlarımız - Energetika Nazirliyi, Dövlət Neft Şirkəti - SOCAR”, Standartlaşdırma, Metrologiya və Patentlər üzrə Dövlət Komitəsidir. Biz həmçinin platin sponsor kimi çıxış edən “Akkord Tikinti-Sənaye İnvestisiya Korporasiyası” ASC-yə, gümüş sponsorumuz “Cross Caspian” şirkətinə, bürünc sponsorlarımız - SOCAR AQS, “Caspian Wireline” “Services LTD”, “Atena”, “Bestcomp”, “Schnieder Electric”, “Risk”, “Pasha Insurance”, “Azersun Holding”, “Improtex Travel”, “Azərtexnolayn” MMC-yə, “SNF Vostok” MMC-yə təşəkkürümüzü bildiririk. Bu şirkətlərə ona görə minnətdarıq ki, onlar bizə inandılar, çünki çox az hallarda ilk forum şirkətlər səviyyəsində dəstəklənir. Ümidvarıq ki, onların bizə göstərdikləri etimadı doğrultmuşuq. Bundan başqa, forumda dünyanın 50 ölkəsindən iqtisadiyyatın həm neft, həm də qeyri-neft sektorlarını təmsil edən 300-dən çox nümayəndə iştirak etmişdir. CAR-dan tutmuş İslandiyayadək bütün xarici nümayəndələrimiz Azərbaycana çox böyük maraq göstərmişlər. Avropa şirkətləri böyük fəallıq nümayiş etdirmişlər.

-Siz neft sektorunu xüsusi qeyd etdiniz. I Beynəlxalq “Caspian Energy Forum - 2014” forumunda neft sektorundan başqa iqtisadiyyatın daha hansı istiqamətləri təmsil olunmuşdur?

-Forumda iqtisadiyyatın beş istiqaməti, o cümlədən ənənəvi neft-qaz sektoru təmsil olunmuşdur. Günün birinci yarısı bu sektor üçün ayrılmışdı. Birinci sessiya “Avropa İttifaqının enerji təhlükəsizliyi Xəzər-Qara dəniz regionu dövlətləri ilə qarşılıqlı əlaqədə” mövzusuna həsr edilmişdi. Bu sessiyanın moderatoru Azərbaycanın energetika naziri Natiq Əliyev idi. İkinci sessiya “Təbii qaz və qeyri-konvensional təbii qaz - XXI əsrin əsas enerji daşıyıcısı - Xəzərdə kəşfiyyat və hasilat perspektivləri” mövzusuna həsr edilmişdi. Bu sessiyada SOCAR-ın yataqların geologiyası, geofizikası və kəşfiyyatı üzrə birinci vitse-prezidenti Xoşbəxt Yusifzadə sədrlik edirdi.

Günün ikinci yarısında “Caspian Energy Forum” çərçivəsində “Caspian European Financial Forum”, “Caspian European IT Forum”, “Caspian European Industry Forum” və “Caspian European Infrastructure Forum” tematik forumları keçirildi. Həmin forumlarda Milli Məclisin İqtisadi siyasət komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə sədrlik edirdi.

Təşkilati tədbirlərin gedişində forumda məhz bu sahələrin təmsil olunması qərara alınmışdı, çünki həmin sahələrdə investorlar, biznesmenlər və forumun nümayəndələri fəal iştirak edir. Bildiyiniz kimi, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2014-cü ili Azərbaycanda sənaye ili elan etmişdir. Buna görə həmin sektora xüsusi diqqət yetirilirdi. Tikinti sektorunun, infrastrukturun inkişafı çox yüksək sürətlə davam edir. Bunu təkcə Azərbaycanda deyil, bütün regionda ən iri tematik sərgilərdən olan “BakuBuild” və “BakuTel” sərgilərindən asanlıqla müşahidə etmək olardı. Bir faktı da qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycan Şimal-Cənub, Qərb-Şərq layihələrinin reallaşmasında mühüm nəqliyyat qovşağıdır. Bu isə nəqliyyat sektorunun inkişafına təsir göstərməyə bilməz. Birinci forumda Azərbaycanda yüksək sürətlə inkişaf etməkdə olan maliyyə, bank və sığorta sektorları da mühüm yer tuturdu. İT sektoruna gəldikdə isə qeyd etmək lazımdır ki, keçən il Azərbaycan birinci peykini kosmosa buraxmışdır. Bundan əlavə, informasiya texnologiyaları sektoru yüksək sürətlə inkişaf edir. Bunu təsdiq etmək üçün deyə bilərəm ki, Azərbaycan bazarında artıq rəqabət qabiliyyətli yerli şirkətlər fəaliyyət göstərir, onların işləyib hazırladığı proqram təminatı dünyanın müxtəlif ölkələrində alınır.

Təəssüf ki, biz “Caspian European Tourism Forum”, “Caspian European Alternative Energy Forum” və “Caspian European Agro-industry forum” istiqamətlərinin proqrama qoşmaqdan imtina etməyə məcbur olduq. Bu onunla bağlıdır ki, müvafiq dövlət strukturları tərəfindən dəstəklənmədik. Lakin ümid edirik ki, növbəti dəfə dövlət strukturları bu təşəbbüsü dəstəkləyəcəklər və biz həmin istiqamətləri də təqdim edə biləcəyik.

-Siz niyyətinizi nə dərəcədə reallaşdıra bildiniz? Forum iştirakçılar üçün cəlbedici biznes-platforma ola bildimi?

-Bütövlükdə foruma yekun vuraraq qeyd edə bilərəm ki, bu forumun bütün iştirakçıları və nümayəndələr tədbirin təşkilindən razı qaldılar. Təəssüf ki, biz bütün potensialımızı reallaşdıra, nəzərdə tutduğumuz bütün ideyaları həyata keçirə bilmədik, lakin ümid edirəm ki, növbəti forumlarda biz buna nail olacağıq. Birinci forumun uğurla keçməsi ilə əlaqədar güman etmək istərdim ki, sonrakı forumlar daha yüksək səviyyədə keçəcəkdir. Yəni, sessiyaların, iştirakçıların və məruzəçilərin sayı artacaqdır. Mən müxtəlif ölkələrdən olan sərmayədarların foruma böyük marağını xüsusi qeyd etmək istərdim. Ümid edirik ki, “Caspian Energy Forum” biznesmenlərə məhz onları maraqlandıran problemləri müzakirə etmək, aktual suallar vermək və ən başlıcası, işgüzar əlaqələr qurmaq imkanı yaradan bir platforma olmuşdur. Birinci forumun gedişində bu görüşlər həm tədbirin rəsmi hissəsində, həm də kofe-breyklər, işgüzar nahar və qala-qəbul zamanı qeyri-rəsmi formada keçdi.

Bildiyiniz kimi, Xəzər əməkdaşlıq dənizidir və biz istərdik ki, bu əməkdaşlıq “Caspian European Club” çərçivəsində yaransın.

- Bir qədər də qarşıdan gələn ikinci forum barədə danışın. Onu harada keçirməyi planlaşdırırsınız?

- Birinci forum zamanı elan edilmişdir ki, II Beynəlxalq “Caspian Energy Forum -2014” bu il noyabrın 14-də Tbilisidə keçiriləcəkdir. Ümidvarıq ki, bu forum yüksək səviyyədə dəstəklənəcəkdir. Forumda Gürcüstan Prezidenti Georgi Marqvelaşvili, habelə Gürcüstanın Baş naziri İrakli Qaribaşvili iştirak edəcəklər. Öz tərəfimizdən ümidvar olduğumuzu bildiririk ki, forumda ilk növbədə Gürcüstanda işləyən Azərbaycan, Qazaxıstan və Rusiya şirkətləri fəal iştirak edəcəklər. Hazırda Gürcüstanda tikinti işləri geniş vüsət almışdır. Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu çəkilir, çoxlu infrastruktur layihələri həyata keçirilir, turizm sürətlə inkişaf edir, yüksək texnologiyalara maraq artır, maliyyə sektoru genişlənir. Bildiyiniz kimi, Gürcüstan bazarında yetərincə çoxlu sayda beynəlxalq, o cümlədən Azərbaycan bankları təmsil olunmuşdur. Biz bu dəyişiklikləri göstərmək, Gürcüstan bazarına struktur və özəl investisiyalar cəlb etmək istəyirik. Sərmayədarlar forum çərçivəsində təqdim olunan müxtəlif layihələrlə tanış ola bilərlər. Foruma istər özəl sektorun, istərsə də energetika və iqtisadi bloku təmsil edən dövlət strukturlarının çoxsaylı nümayəndələri dəvət olunmuşdur. Onlar Gürcüstanın bugünkü inkişafından və yeni layihələrindən, Gürcüstan iqtisadiyyatına yatırılan investisiyaların perspektivlərindən danışacaqlar. Ötən həftə Tbilisiyə işgüzar səfərimiz zamanı Gürcüstanın rəsmi şəxsləri ilə bir neçə görüş keçirmişik. Görüşlərdə Gürcüstanın Energetika Nazirliyinin, İqtisadiyyat və Sabit İnkişaf Nazirliyinin, habelə digər nazirlik və idarələrinin forumda yüksək səviyyədə iştirakı barədə prinsipial razılaşma əldə olunmuşdur.

- II Beynəlxalq “Caspian Energy Forum -2014” -dən nə gözləyirsiniz? Bu forum əvvəlkindən nə dərəcədə fərqlənəcəkdir?

- İkinci forum da bir gün ərzində keçiriləcəkdir. Forum çərçivəsində Xəzər dənizi, Qara dəniz və Aralıq dənizi regionları ölkələrinin dünyanın energetika bazarlarına inteqrasiyasının bütün aspektlərini müzakirə etmək planlaşdırılır. Sessiyaların sayının artırılması forumun fərqləndirici xüsusiyyəti olacaqdır. Bakıda keçirilən I Beynəlxalq “Caspian Energy Forum -2014” çərçivəsində cəmi dörd sessiya keçirildiyi halda, Gürcüstan forumu zamanı onların sayını səkkizə çatdırmağı planlaşdırırıq.

Qeyd etdiyim kimi, forumu keçirmək investisiyalar cəlb etmək, Gürcüstan iqtisadiyyatının yeni perspektivlərini və inkişaf sürətini göstərmək məqsədi daşıyır, çünki hazırda neft sektorunda fəaliyyət göstərən yeni terminalların tikintisi üzrə çoxlu layihə həyata keçirilir. Biz “Gürcüstan Dəmir Yolları” Səhmdar Cəmiyyətini və “Azərbaycan Dəmir Yolları” Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin nümayəndələrini də foruma dəvət etmişik.

Bundan əlavə, biz Gürcüstanda “Caspian Energy Award Georgia” mükafatının təqdim olunması mərasimini keçirməyi planlaşdırırıq. Mükafata dünyanın 50 ölkəsində keçirilən internet-sorğunun nəticələrinə əsasən, bir il ərzində Xəzər dənizi, Qara dəniz və Baltik dənizi regionlarında qazandıqları nailiyyətlərə görə siyasi xadimlər, dövlət məmurları, diplomatik nümayəndəliklərin, dövlət və özəl şirkətlərin rəhbərləri layiq görülürlər. Mükafat Xəzər dənizi və Qara dəniz regionu dövlətləri ərazisində istehsalat və sosial sahələrdə, iqtisadiyyatın neft və qaz, daşınma, tikinti, turizm, avtomobil sənayesi, telekommunikasiyalar və informasiya texnologiyaları, maliyyə-kredit sistemi, ekologiya, KİV-lər və s. sahələrində daha fəal iştirak edən şirkətlərə, təşkilatlara da təqdim olunacaqdır.

- III Beynəlxalq “Caspian Energy Forum”un keçirilməsi tarixi və proqramı müəyyən olunmuşdurmu?

- III Beynəlxalq “Caspian Energy Forum” gələn ilin martında Bakıda keçiriləcəkdir. Əvvəlki forumlarda olduğu kimi bu forumda da Azərbaycan Respublikasında akkreditə olunmuş diplomatik və beynəlxalq missiyaların nümayəndələri, Xəzər dənizi, Qara dəniz və Baltik dənizi regionu ölkələrinin dövlət strukturlarının və beynəlxalq şirkətlərin rəhbərləri iştirak edəcəklər. Biz sessiyaların sayını, müzakirə olunan məsələlərin əhatəsini genişləndirməyə çalışırıq. Bir sıra dəyişikliklər də planlaşdırmışıq. Məsələn, əvvəlki forumlardan fərqli olaraq, üçüncü forumun sessiyaları paralel keçiriləcəkdir. Biz “Caspian European Education Forum”, “Caspian European Alternative Energy Forum” və s. əlavə etməklə, forumların sayını artırmaq istəyirik.

Forumun sonunda hər il Bakıda keçirilən «Caspian Energy Integration Award» beynəlxalq mükafatının rəsmi təqdimetmə mərasimi olacaqdır. Mərasimdə aparıcı dövlət xadimləri, biznesmenlər, dünya səviyyəli şirkətlərin birinci şəxsləri iştirak edəcəklər.