Bakı, 27 aprel, AZƏRTAC

Böyük iqtisadi potensiala malik ölkə kimi beynəlxalq aləmdə Azərbaycana maraq daha da artıb. Avropa və dünyanın bir neçə digər ölkəsi Azərbaycanla iqtisadi əlaqələrinin gücləndirilməsi, əməkdaşlığın genişləndirilməsi və dərinləşdirilməsinə ehtiyac duyurlar. Son illərdə isə dünyada Azərbaycanın təbii qaz ehtiyatlarına tələbat artır. Prezident İlham Əliyevin uğurlu siyasəti ölkəmizi regionda böyük enerji mərkəzinə çevirib. Bu sahədə ölkəmizlə əməkdaşlıq etmək istəyən dövlətlərin sayı durmadan artır, Azərbaycan qazının Avropa bazarına ixrac coğrafiyası daha da genişlənir. Ölkəmiz enerji təchizatında mühüm tərəfdaş kimi Avropada öz mövqelərini daha da möhkəmləndirməkdədir. Cənub Qaz Dəhlizinin işə salınmasından sonra bir çox Avropa ölkələri marşrutların və enerji təchizatı mənbələrinin şaxələndirilməsini təmin edən, bununla da Avropanın enerji təhlükəsizliyinə mühüm töhfə verən bu dəhlizə interkonnektorlar vasitəsilə qoşulmaqda maraqlı olduqlarını bildirirdilər. Cənub Qaz Dəhlizinin belə qollarından biri olan Yunanıstan-Bolqarıstan İnterkonnektoru (IGB) artıq reallıqdır.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında İqtisadi və Sosial Araşdırmalara Yardım İctimai Birliyinin sədri Eyyub Kərimli söyləyib.

QHT sədri qeyd edib ki, ölkəmizin qaz ehtiyatları 2,6 trilyon kubmetrə bərabərdir və dövlətimiz bu sahədə də son illər ərzində etibarlı təchizatçı kimi tanınır. Təbii qaza olan ehtiyaclar nəzərə alınaraq hazırda Cənub Qaz Dəhlizinin tərkib hissəsi olan TANAP-ın ötürmə qabiliyyətinin 32 milyard kubmetrə, TAP-ın ötürmə qabiliyyətini isə 20 milyard kubmetrə çatdırılması nəzərdə tutulur. Bütövlükdə Cənub Qaz Dəhlizinin ötürmə qabiliyyəti 31,5 milyard kubmetrə qədər yüksələcək. Ötən il ölkəmiz 43,9 milyard kubmetr “mavi yanacaq” hasil edib ki, bunun 19 milyard kubmetri ixrac olunub. Təbii qazın təxminən 8,5 milyard kubmetri Avropaya, digər qismi isə Türkiyə və Gürcüstana nəql edilib. Avropa təbii idxal marşrutlarını şaxələndirmək üçün daha çox ölkədən qaz almaqda maraqlıdır.

Qeyd edilib ki, son illər ölkəmiz Türkiyə, Gürcüstan, Yunanıstan, Albaniya və İtaliyanın qaz təchizatında önəmli rol oynayır. Artıq Bolqarıstan da onların sırasına daxil oldu. Bolqarıstan Prezidenti Rumen Radev mətbuata bəyanatında açıqladı ki, Rumıniya, Macarıstan və Slovakiya əlavə qaz həcmini almaq və nəql etmək istəyindədir. Bu onu göstərir ki, Mərkəzi, Qərbi və Cənubi Avropa ölkələri üzləşdikləri enerji böhranından xilas yolunu Azərbaycanla əməkdaşlıqda görürlər.

Vurğulanıb ki, Yunanıstan-Bolqarıstan Qaz İnterkonnektorunun ümumi uzunluğu 182 kilometrdir, Bolqarıstanın və Yunanıstanın qaz nəqli şəbəkələrini birləşdirir. Boru xəttinin illik ötürmə gücü 3 milyard kubmetr təşkil edəcək. Perspektivdə bu göstərici ildə 5 milyard kubmetrədək artırıla bilər. Beləliklə, Azərbaycan təbii qazı Bolqarıstanın tələbatının 25-30 faizini ödəyəcək. Cənub Qaz Dəhlizinin, onun yeni qolu olan IGB-nin ərsəyə gəlməsi, Azərbaycan qazının ən çox ehtiyac olan vaxtda Avropaya tədarükünün mümkün olması ölkələrimiz arasında yüksək səviyyəli əməkdaşlığın, həmrəyliyin, qarşılıqlı etimad və dəstəyin nəticəsidir. Bununla yanaşı, IGB vasitəsilə Cənub-Şərqi və Mərkəzi Avropa ölkələri Xəzər regionundan alternativ tədarüklərə və mayeləşdirilmiş təbii qaz idxal etmək imkanına malik olacaq.

Bu layihə təkcə iki ölkə üçün deyil, həmçinin Qərbi Balkan ölkələri, bütövlükdə isə Avropa üçün strateji əhəmiyyətə malikdir. Artıq Rumıniya və Serbiyanın da Azərbaycan qazını almaq məsələsi gündəmə gəlib. Macarıstan və bir sıra digər Şərqi Avropa, Balkan ölkələrinin Azərbaycan qazını idxal etmək imkanı qazanması onların ölkəmizə marağını artırır. Bütün bunlar deməyə əsas verir ki, Azərbaycanın səmərəli enerji siyasəti yeni əməkdaşlıq platformaları müəyyənləşdirməklə yanaşı, Avrasiyanın enerji xəritəsinin zənginləşməsinə strateji töhfələr verir. Bütövlükdə Azərbaycanla enerji sahəsində tərəfdaşlıq əhəmiyyətli strateji dividendlər vəd edir və çoxşaxəli tərəfdaşlıq nöqteyi-nəzərindən yüksək qiymətləndirilir. Təsadüfi deyil ki, bu gün dünyanın aparıcı dövlətləri və təşkilatları Azərbaycanı “Cənubi Qafqazın təhlükəsizlik qarantı və inkişaf mənbəyi” adlandırırlar.

“Avropa ölkələrinin qaza olan tələbinin artması və məlum hərbi-siyasi proseslər Azərbaycanın və Xəzər hövzəsinin enerji qaynaqlarını daha da aktuallaşdırır. Beləliklə, dünya dövlətləri Azərbaycanın siyasi əhəmiyyətini daha yüksək qiymətləndirir. Bununla yanaşı, dövlətimizin başçısının "elektrik enerjisi, bərpaolunan enerji, hidrogen və enerjinin səmərəliliyi məsələləri də gündəmdədir" fikri onu göstərir ki, bu əməkdaşlıq bundan sonra da inkişaf edəcək. Şaxələnmiş ixrac marşrutlarının olması, zəruri infrastrukturun mövcudluğu Azərbaycanın enerji təhlükəsizliyi sahəsində rolunu getdikcə artırmaqla yanaşı, bölgədə qarşılıqlı əməkdaşlıq mühiti yaradaraq, əslində, həm də regionun təhlükəsizliyinə xidmət etmiş olur”,- deyə o əlavə edib.