SİYASƏT
Seçkilər geridə qaldı. İndi Aİ-də əsas vəzifələri kimlər tutacaq?
Brüssel, 3 iyun, AZƏRTAC
Bütün Aİ məkanında Avropa Parlamentinə seçkilərdən sonra siyasi ehtiraslar nəinki sakitləşməyib, əksinə, yeni qüvvə ilə genişlənməkdədir.
İndi əsas intriqa Avropa İttifaqında bir növ hökumət sayılan Avropa Komissiyasına kimin başçılıq edəcəyi ilə bağlıdır. Adətən, bu vəzifə uğrunda mübarizə Aİ üzvü olan iki aparıcı ölkə - Fransa və Almaniya arasında gedir. Əlbəttə, onların hər biri bu vəzifəyə ya öz vətəndaşını, ya da başqa ölkədə yaşayan “öz adamını” irəli sürməyə çalışacaq.
Seçkilərdə qalib gəlmiş Avropa Xalq Partiyası (AXP) alyansından Avropa Komissiyasının rəhbəri vəzifəsinə əsas namizəd alman Manfred Veberdir. Kansler Angela Merkelin dəstəklədiyi Veberin adı seçkilər ərəfəsində Budapeşt ilə Brüssel arasında münasibətlərin pisləşməsi ilə əlaqədar dillər əzbəri olmuşdu.
Lakin Fransa Prezidenti Emmanuel Makron bu vəzifədə Veberi görmək istəmir. O, Avropa Parlamentində AXP-nin rəqibi kimi liberal qüvvələrlə ittifaq bağlayaraq yeni fraksiya yaradır. Makron artıq gizlətmir ki, yetərincə ixtisaslı hesab etdiyi danimarkalı Marqret Vestaqerin namizədliyini irəli sürməyə hazırlaşır. Eyni zamanda, Fransa Prezidenti dəfələrlə göstərib ki, Veberin istər hökumətdə, istərsə də Avropa Komissiyasında iş təcrübəsi yoxdur. Makronun fikrincə, əsas vəzifələri “ən xarizmatik, kreativ və səriştəli adamlar” tutmalıdırlar.
Məlum olduğu kimi, Avropa Şurası Aİ üzvü olan ölkələrin dövlət başçılarından ibarətdir. Şuranın bu yaxınlarda Brüsseldə keçirilmiş sammitində Merkel və Makron digər dövlət başçılarından üç saat tez görüşüblər. Müşahidəçilər şübhə etmirlər ki, bu iki lider bağlı qapılar arxasında məhz ümumavropa inzibati arxitekturasında mühüm fiqurlar olan Jan-Klod Yunkerin, Donald Tuskun, Frederika Moqerininin və Mario Draqinin varisləri məsələsini müzakirə ediblər.
Bu qurumlara kimlərin rəhbərlik edəcəyi Azərbaycan üçün də vacib məsələdir. Axı Bakı yuxarıda adları çəkilən siyasətçilərin hər biri ilə çox gözəl işgüzar münasibətlər yaratmağa nail olub. Azərbaycan dövlətinin başçısı İlham Əliyevin Avropa İttifaqı paytaxtına bütün son səfərlərinin nəticələri buna sübutdur. Ona görə də bu şəxsləri kimlərin əvəz edəcəyi Azərbaycan tərəfi üçün heç də əhəmiyyətsiz məsələ deyil.
Merkel ilə Makronun sonuncu qapalı görüşdə hansı ortaq fikrə gəlməsi hələ məlum deyil. Onlar mətbuat üçün bəyanat verməyiblər. Lakin bu gün aşkar görünür ki, namizədlər məsələsinə dair danışıqlar asan keçməyib. Avropa Parlamentinin spikeri vəzifəsinə namizəd barədə konsensus əldə edilməsi də asan olmayacaq. Düzdür, Azərbaycan Avropa İttifaqına daxil olmadığına görə, Avropa Parlamentində təmsil olunmayıb. Lakin xüsusən Avropa Parlamentinin daxilində bizə dost olmayan müxtəlif fraksiyaların, qrupların və lobbiçilərin fəaliyyətini nəzərə alsaq, gələcək spiker məsələsi də bizim üçün vacibdir.
Beləliklə, əsas vəzifələrə namizədlərlə bağlı siyasi ehtirasların qızışması hələ irəlidədir. Amma Avropa İttifaqının növbəti rəhbərliyi üçün əsas mövzuların nədən ibarət olacağı indidən aydındır. Vəzifə portfellərinin bölüşdürülməsi məsələsi ilə müqayisədə qarşıda duran əsas vəzifələr məsələsində Merkel ilə Makron arasında daha artıq həmrəylik müşahidə olunur. Həm Makron, həm də Merkel növbəti beş il ərzində Avropa İttifaqının işinin ən mühüm istiqamətləri arasında iqlimin qorunması uğrunda mübarizə, miqrasiya, təhlükəsizlik və iqtisadi artım məsələlərini xüsusi qeyd edib.
Pərvanə Qarayeva
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Brüssel