AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri xəbər verir ki, noyabrın 17-də Türkiyənin Antalya şəhərində Türkdilli ölkələrin dövlət başçılarının VIII zirvə görüşü açılmışdır.

Xatırladaq ki, ilk zirvə görüşü 1992-ci ildə Ankarada, sonrakı toplantılar 1994-cü ildə İstanbulda, 1995-ci ildə Bişkekdə, 1996-cı ildə Daşkənddə, 1998-ci ildə Astanada, 2000-ci ildə Bakıda və 2001-ci ildə İstanbulda keçirilmişdir.

Türkiyə Respublikasının Prezidenti Əhməd Necdət Sezər zirvə görüşünün keçirildiyi “Divan Talya” Konqres Mərkəzində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevi, Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayevi, Qırğızıstan Prezidenti Kurmanbek Bakiyevi və Türkmənistanın Türkiyədəki səfiri Nurbeldı Amanbuladovu böyük hörmət və ehtiramla qarşıladı.

Zirvə görüşünü açan Türkiyə Cümhuriyyətinin Prezidenti Əhməd Necdət Sezər türkdilli ölkələrin liderlərini və nümayəndə heyətlərini salamladı, onları dövlət müstəqilliklərinin 15 illiyi münasibətilə təbrik etdi. Prezident Əhməd Necdət Sezər 1992-ci ildəki ilk zirvə görüşündən keçən 14 il ərzində türkdilli ölkələr arasında ikitərəfli və çoxtərəfli münasibətlərin və işbirliyinin möhkəmləndirilməsində əsaslı dəyişikliklərin baş verdiyini söylədi, ötən toplantılarda regional və beynəlxalq məsələlər haqqında faydalı fikir mübadiləsi aparıldığını, əlaqələrin gücləndirilməsi, iqtisadi və sosial inkişafın sürətləndirilməsi baxımından böyük irəliləyişlər olduğunu bildirdi.

Türkiyənin dövlət başçısı beynəlxalq terrorizmin, dini radikalizmin, separatizmin, qanunsuz miqrasiyanın, narkotik maddələr qaçaqmalçılığının və digər mütəşəkkil cinayətkarlığın Avrasiya bölgəsinin inkişafı və sabitliyinə təhlükə yaratdığını bildirdi.

Cənubi Qafqazda həqiqi sülhün, tərəqqi və əməkdaşlıq mühiti yaradılmasının yalnız Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində dinc yolla həllindən asılı olduğunu vurğulayan Prezident Əhməd Necdət Sezər Türkiyənin bu sahədə qardaş Azərbaycanı bundan sonra da qətiyyətlə dəstəkləyəcəyini söylədi.

Xalqımızın ümummilli lideri Heydər Əliyevin xatirəsini ehtiramla anaraq, onun tarixi xidmətlərini xatırladan Prezident Əhməd Necdət Sezər dedi ki, sağlam təməllər üzərində qurulan bu zirvə görüşləri ölkələrimiz arasındakı dostluq və qardaşlığın daha da möhkəmlənməsinə, bölgədə sülhün və əmin-amanlığın təmin olunmasına xidmət edir.

Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev nitqində 15 illik müstəqillik dövrünun ilk illərindəki çətinliklərin artıq arxada qaldığını bildirdi, o illərdə qardaş Türkiyənin Azərbaycana verdiyi dəstəyi yüksək qiymətləndirdi.

Bu zirvə görüşünun bütün sahələrdə əlaqələrin inkişafına xüsusi təkan verəcəyini, eləcə də dünyada və bölgədə sülhün qorunmasına xidmət etdiyini söyləyən dövlətimizin başçısı indiyədək türkdilli ölkələr arasında olan səmərəli əməkdaşlığın yaxşı nəticələr verdiyini bildirdi, TÜRKSOY təşkilatının xalqlarımız arasındakı əlaqələrin genişləndirilməsindəki rolunu, həyata keçirilən iqtisadi layihələrin dünya və bölgə üçün yeni imkanlar açdığını vurğuladı.

Ölkəmizin dinamik inkişafından digər qardaş dövlətlərin də yararlanmasını tövsiyə edən Prezident İlham Əliyev dedi ki, Qazaxıstanın BTC-yə qoşulması bu layihəyə yeni dinamizm vermişdir. BTC, habelə Bakı-Tbilisi-Ərzurum qaz kəməri ölkələrimizin iqtisadi inkisafına, demokratik proseslərin sürətlənməsinə, bölgədə təhlükəsizliyin möhkəmlənməsinə kömək göstərəcəkdir. Axalkalaki-Qars-Tbilisi-Bakı dəmir yolu layihəsi bütün süni maneələrə baxmayaraq reallaşacaq, Türkiyəni Qafqaz və Orta Asiya ölkələri ilə birləşdirəcəkdir.

Prezident İlham Əliyev bölgədə narahatlıq doğuran məsələlərə də

toxundu, Ermənistanın işğalçı siyasətindən və onun acı nəticələrindən danışdı. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin həlli ilə bağlı ölkəmizin mövqeyini bir daha açıqlayaraq dedi ki, Azərbaycan məsələnin ərazi bütövlüyü çərçivəsində, beynəlxalq hüquq normaları çərçivəsində həllini istəyir. Lakin Ermənistanın beynəlxalq təşkilatların qərarlarına məhəl qoymaması dünyadakı tənzimləmə mexanizmlərinə bizim ümidlərimizi azaldır. İrəvanın Azərbaycanın qədim ərazisi olduğunu da xatırladan Prezident İlham Əliyev dedi ki, əgər indi sərhədlər dəyişdirilərsə, dünyada siyası və coğrafi vəziyyət dəyişər.

Dövlətimizin başçısı Türkiyənin Avropa İttifaqına qəbul olunmasını zamanın tələbi kimi qiymətləndirdi və bu yöndə Azərbaycanın rəsmi Ankaranı daim dəstəkləyəcəyini xüsusi vurğuladı.

Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev, Qırğızıstan Prezidenti Kurmanbek Bakiyev və Türkmənistan nümayəndə heyətinin rəhbəri adından bu ölkənin Ankaradakı səfiri Nurbeldı Amanbuladov çıxış etdilər.

Prezident Nazarbayev türkdilli ölkələrin siyasi, iqtisadi və mədəni əlaqələrinin daha da genişləndirilməsinin zəruriliyini vurğuladı. O, Qazaxıstanın türkdilli dövlətlərlə kosmos sahəsində tədqiqatlar aparmağa hazır olduğunu bildirərək dedi ki, bu il biz ilk peykimizi buraxmışıq, 2008-ci ildə ildə isə ikincisini buraxmağı nəzərdə tuturuq. Bu istiqamətdə birgə fəaliyyət göstərə bilərik.

Prezident Kurmanbek Bakiyev Orta Asiya dövlətlərinin nəqliyyat yollarından kənarda qalmaması üçün nəqliyyat və rabitə sahəsində layihələrin həyata keçirilməsinin vacibliyini vurğuladı. O, çoxtərəfli əməkdaşlığın inkişafı baxımından siyasi dialoqun vacibliyini xatırlatdı və əmin olduğunu bildirdi ki, zirvə görüşündə qəbul ediləcək qərarlar türkdilli ölkələrin qarşılıqlı əlaqələrinin genişləndirilməsi baxımından əhəmiyyətli olacaqdır.

Səfir Nurbeldı Amanbuladov Türkmənistan Prezidentinin zirvə görüşü iştirakçılarına salamlarını çatdırdı, Antalya görüşündə qəbul ediləcək qərarların dost və qardaş ölkələr arasında işbirliyinə töhfə verəcəyini söylədi.

Sonra türkdilli ölkələrin dövlət başçıları birgə xatirə şəkli çəkdirdilər.

Fasilədən sonra Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezərin adından türkdilli ölkələrin dövlət başçılarının şərəfinə nahar verildi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev naharda iştirak edirdi.

X X X

Zirvə görüşü fasilədən sonra işini davam etdirdi.

Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezər, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev və Qırğızıstan Prezidenti Kurmanbek Bakiyev ikinci iclasda çıxış etdilər.

Prezident İlham Əliyev çıxışında əsas diqqəti bir neçə məsələyə yönəltdi, türkdilli ölkələrin əhatə olunduğu regionda, ümumiyyətlə, daha geniş məkanda mövcud olan çağırışlardan və problemlərdən danışdı, enerji təhlükəsizliyini, terrorizmə, speratizmə qarşı mübarizəni, iqtisadi əməkdaşlığı və digər məsələləri əsas çağırış kimi səciyyələndirdi. Dövlətimizin başçısı dedi ki, türk dünyası həm əhali, həm maddi imkanlar, təbii sərvətlər baxımından, həm də intellektual baxımdan çox böyük potensiala malik ölkələri özündə birləşdirir. Azərbaycanda daxili sabitlik var və bu da əməkdaşlığımıza kömək edir. Azərbaycan Qazaxıstanın gələcəkdə ATƏT-ə sədrlik etməsini də dəstəkləyir.

Prezident İlham Əliyev dini zəmində baş verən münaqişələrin, irqçiliyin, ayrı-seçkiliyin mövcud olduğunu vurğuladı, separatizmə qarşı birgə mübarizənin vacibliyini bildirərək, Azərbaycanın təcavüzkar separatizmə və terrorizmə məruz qalmış ölkə olduğunu bir daha xatırlatdı. Dövlətimizin başçısı dedi ki, türkdilli dövlətlər çoxmillətli ölkələrdir, Azərbaycanda olan dini tolerantlıq başqa dövlətlər üçün də nümunə ola bilər.

Türkdilli ölkələrin dövlət başçılarının VIII zirvə görüşü Antalya bəyannaməsinin imzalanması ilə başa çatdı. Bəyannaməni Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezər, Qazaxıstan Prezidenti Nursultan Nazarbayev və Qırğızıstan Prezidenti Kurmanbek Bakiyev imzaladılar.

Növbəti, IX zirvə görüşünün Bakıda keçirilməsi qərara alındı.

X X X

Zirvə görüşü başa çatdıqdan sonra Antalyanın “Şeraton” mehmanxanasında Türkiyə Prezidenti Əhməd Necdət Sezərin adından dövlət başçılarının şərəfinə rəsmi ziyafət verildi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ziyafətdə iştirak edirdi.