Bakı, 12 iyun (AZƏRTAC). Velosiped fəal istirahət etmək və gözəl fiziki formada qalmaq üçün əla vasitədir. Bundan əlavə, velosiped bir çox xəstəliklərlə - ürək, damar və s. xəstəliklərə qarşı mübarizə aparmağa imkan verir.

Son illər Azərbaycanda velosiped idmanının inkişafına, habelə sağlamlığı möhkəmləndirmək üçün səmərəli vasitələrdən biri və ekoloji cəhətdən təmiz nəqliyyat növü kimi velosipedin populyarlaşmasına böyük diqqət yetirilir. Bakı şəhərinin bəzi hissələrində artıq velosipedlə hərəkət etmək üçün xüsusi yollar vardır və Azərbaycan Velosiped İdmanı Federasiyası bu idman növü üzrə məşğələlər üçün yerlərin sayını artırmağı planlaşdırır.

Verilən məsləhətlər velosipeddən fəal istifadə etmək istəyənlərin münasib idman ləvazimatı seçməsinə kömək göstərəcəkdir.

Velosipedi seçməzdən əvvəl ondan hansı məqsədlərlə istifadə edəcəyinizi müəyyənləşdirməlisiniz, çünki velosipedin çoxlu növləri vardır. Velosipedləri aşağıdakı növlərə bölmək olar: şəhər, dağ, turist, qatlama, yol, şose, ekstrim, bmx velosipedləri, xüsusi velosipedlər, uşaq və dizayner işi olan velosipedlər. Birdən 4-dək müxtəlif sayda təkərli velosipedlər olur. Lakin mühəndislərin, dizaynerlərin və sadəcə həvəskarların fantaziyaları daha çox təkərli velosiped quraşdırılmasına səbəb ola bilər. Amma gəlin, ikitəkərli velosipedlərdən söhbət açaq.

Velosipedləri ixtisaslaşdırılmış mağazalardan və ya istehsalçıların firma mağazalarından almaq lazımdır. Velosipedi nə üçün almaq istədiyinizi müəyyənləşdirmisinizsə, ikinci onun çərçivəsinin materialı barədə düşünməlisiniz. Çərçivə velosipedin ürəyidir, onun bütün hissələri və qovşaqları bu çərçivəyə bərkidilir. Müasir velosipedlərin çərçivələri müxtəlif materiallardan hazırlanır. Polad çərçivələr aşağı qiymət qrupundan olan velosipedlərdə quraşdırılır, onların çəkisi ağırdır, möhkəmliyi azdır, bundan əlavə, gələcəkdə onu daşımaq o qədər də rahat olmayacaqdır. Bu velosipeddə sürəti artırmağa və dağa qalxmağa çox vaxt gedəcəkdir. Polad çərçivələr aşağı qiymətli yol və dağ velosipedlərində quraşdırılır. Polad çərçivələrin ən başlıca çatışmazlığı ağır çəkidən əlavə, korroziyaya davamlılığının aşağı olmasıdır.

Hazırda alüminium - velosiped çərçivəsi istehsalında ən çox yayılmış materialdır. Alüminium çərçivədə gözəl qiymət-keyfiyyət-davamlılıq uyğunluğu vardır. Qeyd etmək lazımdır ki, alüminium çərçivələr xalis alüminiumdan deyil, alüminiumun maqnezium, silisium, mis və sinklə birləşmələrindən hazırlanır. Velosipedin qiyməti də elə onun çərçivəsinin məhz hansı ərintidən hazırlanmasından asılıdır. Alüminium çərçivələr orta və premium dərəcəli velosiped modellərində quraşdırılır. Alüminium çərçivə yüngül və çox davamlıdır. Davamlılıq çərçivənin daha qalın borulardan hazırlanması hesabına əldə edilir. Polad çərçivələrə nisbətən alüminium çərçivələrinin üstünlüyü onların korroziyaya davamlılığının yüksək olmasıdır.

Titan çərçivələr bahalı velosipedlərdə quraşdırılır. Çünki, titan özü ucuz material deyildir. Titan çərçivələr əslində korroziyaya məruz qalmır, yüngüldür və çox möhkəmdir.

Maqnezium çərçivələr də bahalı velosipedlərdə quraşdırılır. Bu material da titan çərçivələr kimi korroziyaya uğramır, yüngül və çox möhkəmdir.

Daha bir keyfiyyətli material - Karbon çərçivələrdə bahalı velosipedlərdə quraşdırılır. O, korroziyaya qətiyyən məruz qalmır, çəkisi çox yüngül, möhkəmliyi yüksək səviyyədədir, vibrasiyanı asanlıqla azaldır. Karbon - qatranla yapışdırılmış çox nazik karbon saplardan ibarətdir. Velosipedlər üçün çərçivələrin hazırlandığı digər materiallar kimi, karbon çərçivə də cızılmaya və qopmaya məruz qalır. Müasir firmalar karbon çərçivələri velosipedləri layihələşdirərkən çərçivənin incə yerlərini xüsusi qoruyucu plyonka ilə möhkəmləndirirlər ki, bu da karbon çərçivənin ömrünü uzadır.

Çərçivələrin qiyməti yüksəkdir, buna görə də onu alarkən yanılmamaqdan ötrü istehsalçıya diqqət yetirilməlidir. Pulu havaya sovurmamaq üçün tanış olmayan firmaların karbon çərçivələrini almaq məsləhət görülür. Çünki keyfiyyətsiz layihələşdirilmiş karbon çərçivələr nöqtəvi zərbələrə qarşı çox davamsız olur və yerə dəyəndə çərçivə asanlıqla sına, çatlaya və ya tamamilə dağıla bilər. Aztanınan firmalar çərçivələri layihələşdirərkən daha çox qatrandan istifadə edirlər ki, bu da onun möhkəmliyinə təsir göstərir. Bundan əlavə, karbon sapların istiqamətinin böyük təsiri olur.

Çərçivənin materialını müəyyənləşdirdikdən sonra siz öz boyunuza uyğun çərçivə seçməlisiniz. Hər bir velosiped istehsalçısı öz məhsulunu müxtəlif ölçülərdə hazırlayır. Bu, maksimum rahatlığı və insanın velosipedə rahat əyləşməsini təmin etmək üçündür. Buna görə də velosiped çərçivəsinin seçilməsi çox böyük rol oynayır.

Sonra amortizatorlu və ya amortizatorsuz velosiped istədiyinizi müəyyənləşdirməlisiniz. Velosipedlərin bəzi tiplərində - şose, şəhər və qatlama velosipedlərdə, ümumiyyətlə, amortizator nəzərdə tutulmamışdır. Dağ, turizm velosipedlərinin, hibrid velosipedlərin bütün modellərində amortizatorlar velosipedin çəngəlində, əsasən aqressiv sürmə üslubları üçün nəzərdə tutulmuş bəzi modellərdə isə arxada quraşdırılır. Amortizatorlar vibrasiyanın zəiflədilməsi hesabına velosipedin hərəkətini velosipedçi üçün daha yumşaq və rahat edir. Əgər siz velosipedlə dərə-təpəlik yerlərdə hərəkət edəcəksinizsə, amortizatorlar sadəcə zəruridir.

Oturacağı öz istəyinizlə seçməlisiniz. Peşəkar idmançılar bərk oturacaqdan istifadə edirlər, çünki porolon pampersi olan velotumanlarda çıxış edirlər. Həvəskar üçün yumşaq oturacaq daha əlverişlidir, onun dərisinin altında porolon olur. Belə oturacaqlara əzilməkdən qorxmadan istənilən geyimdə oturmaq olar. Əgər qaranlıqda yol getməyi planlaşdırırsınızsa, oturacağın altındakı mildən qırmızı fənər asmaq lazımdır.

Velosipedin sükanında bu nəqliyyat vasitəsinə idarəetmə elementləri - əyləc dəstəkləri və düymələri yerləşdirilmişdir. Rahatlıq üçün sükanda qripslər də yerləşdirilmişdir. Standart velosipedlərdə bunlar rezindən hazırlanır və lazım gəldikdə rezini neoprenlə, yaxud digər münasib materialla əvəz etmək olur. Sükanda əlavə qurğular da yerləşdirmək olar: fənər, sürətinizi və keçdiyiniz məsafəni müəyyənləşdirmək üçün velokompyuter, səmtləşmə və marşrutqurma üçün GPS naviqator.

Zəncirin köməyi ilə ayaq vasitəsilə dayandırılan yol velosipedləri istisna olmaqla velosiped əyləclərinin iki növü olur:

V-brake - çənbərli əyləclər, bu zaman dayanma qəlibin velosiped çənbərinə sıxılması hesabına həyata keçirilir. Çənbərli əyləclər aşağı sürət üçün əlverişlidir. Üç kompaundlu qəlibdən istifadə etmək daha yaxşıdır. Belə əyləclər nəm və ya quru yolda daha səmərəli olur. Çənbərli əyləclər orta qiymətə malikdir.

Diskli əyləclərin köməyi ilə dayandırma çənbərin oymağında yerləşdirilmiş xüsusi rotor-diskin köməyi ilə həyata keçirilir. Çənbərli əyləclərə nisbətən diskli əyləclərin bir sıra üstünlükləri vardır. Aqressiv sürmə üslubu zamanı diskli əyləclər daha yerinə düşəcəkdir. Onların köməyi ilə velosipedi çənbərli əyləclərə nisbətən daha tez və səmərəli şəkildə dayandırmaq mümkündür. Diskli əyləclər hidravlik və mexaniki olur. Hidravlik diskli əyləclərdə buraz əvəzinə içərisinə əyləc mayesi ilə doldurulmuş borular olur. Bu borular qış vaxtı daha yaxşı işləyir, qalan vaxtlarda onların işi mexanikaya oxşardır, hidravlik diskli əyləclərə xidmət sizdən daha çox vaxt, səy və vəsait tələb edəcəkdir.

Velosipedlərin təkərləri sizin ağırlığınızı və velosipedin ağırlığını daşıyır, bundan əlavə, təkərlərin yola bəndlənməsini təmin edir. Velosipedlərin çənbərləri müxtəlif diametrli olur. Uşaqlar və yeniyetmələr üçün çənbərlərin diametri 20 düym olur, böyüklər üçün 24, 26, 28, 29 düymlük diametri olan çənbərlər hazırlanır. Diametri 26 düym olan çənbərlər daha geniş yayılmışdır. Yol və şose velosipedlərinin çənbərlərinin diametri 28 düym, dağ velosipedlərininki 26 və 29 düym olur. Çənbərin diametri nə qədər böyük olsa, müəyyən məsafəni daha tez qət etmək və sürəti daha asanlıqla artırmaq mümkündür. Əgər çəkiniz 90 kiloqramdan çoxdursa, təkərlərin sizin çəkinizə davam gətirməsi üçün iki çənbərli təkərlər almalısınız.

Velosipeddən əlavə, bəzi aksessuarlar da almaq lazımdır: istənilən vaxt təkərin kamerasını doldurmaq üçün çərçivəyə bərkidilən nasos, velosipedi asanlıqla şaquli vəziyyətdə saxlamaq üçün dayaq, kiçik nasazlıqları asanlıqla aradan qaldırmaq və velosipedi işlək vəziyyətdə saxlamaq üçün alətlər dəsti, hərəkət zamanı orqanizmin hidrasiyası üçün flyaqasaxlayan və su qabı, ilk yardım göstərmək üçün veloaptek, lazımi əşyaların saxlanması üçün veloçanta və istəyinizlə digər aksesuarlar.

Yolunuz uğurlu və aydın olsun!