Bakı, 23 yanvar, AZƏRTAC

Azərbaycanda yeni e-satınalma modelinin tətbiqi dövlət satınalma mexanizminin çevikliyi və iştirakçıların əhatə dairəsinin artmasına imkan verəcək.

Bu barədə Mərkəzi Bankın departament direktoru Şaiq Adıgözəlov "Dövlət satınalmaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda edilən son dəyişiklikləri AZƏRTAC-a şərh edərkən deyib.

O qeyd edib ki, son illər ölkədə həyata keçirilən islahatların sürəti və miqyası təkmil iqtisadi idarə mexanizminin yaradılması, şəffaflığın artmasına təkan verib. Buna misal olaraq "Dövlət satınalmaları haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanununda edilmiş kompleks dəyişiklikləri göstərmək olar. Dəyişikliklər dövlət satınalmalarının ölkə iqtisadiyyatında rolunu və praktiki əhəmiyyətini aydın göstərir. Dəyişikliklərin tətbiqi barədə imzalanmış Fərmanla qarşıya qoyulmuş tapşırıqlar əsasında dövlət satınalmaları sahəsində müfəssəl, dərin və məzmunlu islahat gündəliyi formalaşdırılır, tapşırıqlar mahiyyət etibarilə nəticəyönümlü xarakter daşıyır, iqtisadi gündəlikdəki məsələlərin həllinə və islahatların daha da dərinləşdirilməsinə xidmət edir: “Təbii ki, dövlət vəsaitlərinin istifadəsi üzrə səmərəliliyin və şəffaflığın daha da artırılması, mikro, kiçik və orta biznesin iqtisadiyyatın bütün sahələrində artım drayverinə çevrilməsi Prezident İlham Əliyevin islahat gündəliyində daim prioritet xarakter daşıyır”.

Dövlət satınalmalarının dövlət vəsaitlərindən səmərəli və qənaətli istifadə etməklə dövlətə öz funksiyalarını yerinə yetirmək imkanı verdiyini deyən Ş.Adıgözəlov bildirib ki, bu əsasda dövlət sağlam rəqabətli iqtisadi mühitin formalaşdırılmasına təsir etməklə iqtisadiyyatın inkişafı üçün zəruri şəraitin yaradılmasını təmin edir. Hər il dövlət büdcəsi xərclərinin istifadəsinin mühüm hissəsi məhz dövlət satınalmaları prosedurları həyata keçirilməklə icra edilir. Dövlət büdcəsindən bu məqsədlər üçün kifayət qədər vəsaitin ayrılması təmin edilir ki, bu da qarşıya qoyulmuş hədəflərə nail olunması məqsədini güdür: “Təcrübə göstərir ki, dövlət satınalmalarının həyata keçirilməsi zamanı tətbiq edilən qaydalar bərabər, ədalətli və rəqabətli iqtisadi imkanların yaradılması məqsədini daşıyır. Dövlət və özəl sektorlarda malların, işlərin və xidmətlərin alınmasının rəqabət mühitinin yaradılması vasitəsilə həyata keçirilməsi müəyyən mənada gəlirlərin yenidən bölgüsü mexanizminin tətbiq vasitəsidir”.

Onun sözlərinə görə, iqtisadi xarakteri, həmçinin dövlət vəsaitlərinin qənaətli istifadəsi istiqamətində effektiv vasitə olması nəzərə alınaraq dövlət satınalmalarının şəffaf və qanunauyğun şəkildə tətbiq edilməsinin əhəmiyyəti Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 28 dekabr tarixli Fərmanında da satınalmalara xüsusi diqqətin yönəldilməsi ilə öz təsdiqini tapıb. Fərmanın əsas xüsusiyyəti ölkədə yeni e-satınalma modelinə keçid və bu əsasda dövlət satınalmalarının effektiv planlaşdırılması, icrası platformasının yaradılmasıdır. Elektron satınalma ilə bağlı bütün prosedurlar və qarşılıqlı informasiya mübadiləsi vahid internet portalı vasitəsilə onlayn həyata keçiriləcək. Bu məqsədlə satınalan təşkilat illik satınalma planını dövlət satınalmalarının vahid internet portalında yerləşdirəcək. Yeni model ilə ölkədə dövlət satınalmalarının vahid internet portalı və elektron satınalma institutu yaradılmış olur. Tender komissiyasının iclasları isə virtual şəkildə təşkili olunacaq ki, bu da dövlət xərclərinin şəffaf və səmərəli istifadəsinin daha da gücləndirilməsini təmin edəcək. Bununla da tətbiq edilən yeni e-satınalma modeli çərçivəsində dövlət satınalmasının planlaşdırılması, tender təklifinin qəbul olunması və iddiaçıların hüquqlarının qorunması üzərində təkmil nəzarət mexanizmi yaradılmış olur. Eyni zamanda, yeni e-satınalma modelinin tətbiqi nəticə etibarilə dövlət satınalma mexanizminin çevikliyi və iştirakçıların əhatə dairəsinin artmasına da imkan verəcək. Qanunda edilmiş dəyişikliklər nəticəsində tenderlə bağlı nəzərdə tutulan müvafiq proseduralar üzrə ümumi günlərin sayı 53-dən 31-ə endirilib, tenderdə iştirak haqqının və tender təklifinin vahid internet portalı vasitəsilə təqdim olunması təsbit edilib. Yeni dəyişikliklərə əsasən, tender komissiyası bir bank günü ərzində qərar qəbul edir və qərarı həmin gün vahid internet portalında yerləşdirir. Satınalan təşkilatla qalib malgöndərən arasında müqavilə vahid internet portalında elektron qaydada bağlanacaq. Nəticədə tam, etibarlı və vaxtında olan satınalma məlumatlarına ictimai çıxış əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşacaq.

Ş.Adıgözəlov deyib ki, Qanuna edilmiş dəyişikliklərdə malgöndərənlərin şikayətlərinə baxılması müddəti 20 bank günündən 10 bank gününə, qəbul olunmuş qərarın isə elektron qaydada təqdim olunmaqla müddətinin 3 bank günündən bir bank gününədək azaldılması öz əksini tapıb. Həmçinin yeni dəyişikliyə əsasən, tender təklifinin təminatı əvvəlki 1-5 faiz səviyyəsindən 1 faiz səviyyəsinə endirilib: “Bütün bu dəyişikliklər dövlət satınalmasında iştirak edəcək mikro, kiçik və orta biznes subyektlərinin əhatəsini artırmaqla rəqabət əsaslı satınalma mexanizminin formalaşdırılmasını təmin edəcək”.