Bakı, 22 iyun, AZƏRTAC

Ermənistanda yerli polittexnoloqlar və xarici müşahidəçilərin “ölkənin seçki tarixində ən gərgin keçən seçkilər” adlandırdıqları növbədənkənar parlament seçkiləri gözlənilməz nəticələrlə başa çatdı.

AZƏRTAC seçkinin yerli siyasətçi və təhlilçiləri, habelə beynəlxalq müşahidəçiləri təəccübləndirən nəticələrinin nə ilə bağlı olduğuna nəzər salır.

Azərbaycanla müharibədə acınacaqlı məğlubiyyətə uğrayan Ermənistanın kapitulyasiya aktı imzalamasından sonra müxalifət ardıcıl mitinqlərdə baş nazir Nikol Paşinyanı istefaya çağırdı və 4 aylıq israrlı tələblərdən sonra hakim partiyanın parlament çoxluğu növbədənkənar seçkilərə getmək haqqında qərar verdi. Bu, Əbu-Dabidəki Nyu-York Universitetinin professoru, tarixi sosiologiya üzrə mütəxəssis Georgi Derluqyana görə, ilk baxışda, Paşinyan üçün intihara bərabər qərar idi. 44 günlük müharibədə “itirilən” işğal zonalarından əlavə, 5 minə yaxın hərbçinin ölümü və ağır iqtisadi böhran yeni seçkilərə gedən baş nazir və onun komandasına yaxşı nəsə vəd etmirdi, lakin komanda son 33 ildə erməni cəmiyyəti üçün “həll edilmiş” kimi görünən məsələlər barədə həqiqətləri demək yolunu seçdi. 2021-ci il yanvarın 21-də parlamentə hesabatında “Müharibəni kiçik ərazi itkiləri ilə dayandırmaq mümkün deyildi”, - deyən Paşinyanın “qədim erməni şəhəri Şuşa”nın taleyi ilə bağlı suala cavabı nəinki parlamentdə, bütün Ermənistanda və erməni diasporunda şok effekti yaratdı: “Siz demək istəyirsiniz ki, sakinlərinin 90 faizi azərbaycanlılardan ibarət olmuş Şuşa bu vəziyyəti ilə erməni şəhəridir?”.

“Vestnik Kavkaza” nəşrinin şərhçisi Andrey Petrov hesab edir ki, Ermənistan baş naziri prezidentlər İlham Əliyev və Vladimir Putin ilə üçtərəfli görüşdən sonra həqiqəti deməyi ən məqbul variant kimi seçdi: “Şuşanın Azərbaycan şəhəri olduğunu demək, əslində, müharibədən sonrakı Ermənistanda vəziyyətin stabilləşməsində vacib addımlardan biri oldu”.

İki il əvvəl Xankəndinə gələn və “Qarabağ Ermənistandır və nöqtə”,- deyən, Şuşada yallı gedən, daha sonra Azərbaycan rəhbərliyi qarşısında “7 şərt” irəli sürən baş naziri indi Şuşanın Azərbaycan şəhəri olduğunu deyirdi. Müharibədə cəbhə rayonundan xeyli uzaqda yerləşən yaşayış məntəqələrinə, mülki şəxslərə raketlər də onun əmri ilə atılırdı. Müharibənin ilk günlərində xalqa müraciətlərində humanistlik prinsipini əsas tutan Prezident İlham Əliyev qarşı tərəfə də səslənirdi. Azərbaycan Prezidenti bəyan edirdi ki, işğalçı qüvvələrin Qarabağ ərazilərindən çıxarılması barədə dəqiq cədvəl verilən anda müharibəni dayandıracaq. Dəfələrlə edilən bu çağırışları sükutla qarşılayan da Paşinyan idi.

Seçkidən əvvəl Feysbuk səhifəsindən xalqa üz tutaraq "Xalqımız üçün ən mühüm məsələ dinc inkişaf dövrünün açılmasıdır. Biz bu yolla getməliyik. Bunun tək bizdən asılı olmadığına dair xəyala dalmağa dəyməz. Xalq bilməlidir ki, biz onu hara aparmaq istəyirik", - deyən də məhz Paşinyan idi.

Həmin çıxış iyun ayının 15-də, 100 il əvvəl imzalanmış Qars Müqaviləsinin ruhuna uyğun hazırlanan Şuşa Bəyannaməsinin imzalandığı gün edilmişdi. Yeri gəlmişkən, Bəyannamə imzalanandan sonra Azərbaycan və Türkiyə prezidentləri İlham Əliyevlə Rəcəb Tayyib Ərdoğan bütün dünyaya, region ölkələrinə, xüsusilə Ermənistana mühüm mesajlar verdilər. Türkiyə Prezidenti xoş məramını bir daha dilə gətirdi: “Türkiyə olaraq biz də coğrafi qonşuluq əlaqələrimizi daha dərin əməkdaşlıqlara yönəltmək istəyirik. Ermənistanın ona xoş niyyətlə uzadılan həmrəylik əlini tutmasını, ortaq gələcəyi birlikdə formalaşdırmaq fürsətindən yaxşı istifadə etməsini arzu edirik”.

Bundan 25 gün əvvəl Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin “Cənubi Qafqaz: Regional İnkişaf və əməkdaşlıq perspektivləri” mövzusu üzrə videoformatda keçirilən müzakirələrdə səsləndirdiyi bu fikri xatırlatmaq da yerinə düşər: “Biz indi gələcəyə baxmalıyıq. 30 illik işğala, azad olunmuş ərazilərdə genişmiqyaslı dağıntılara və onların məhv etdiklərinə baxmayaraq, Azərbaycan gələcəyə nəzər salmağa, vahid inteqrasiya edilmiş Cənubi Qafqaz regionunun bir hissəsi olaraq öz gələcəyini planlaşdırmağa hazırdır. Ümid edirik ki, vaxt gələcək və biz, sözün əsl mənasında, Cənubi Qafqazda fəal əməkdaşlıqdan və inteqrasiyadan danışacağıq”.

Əminliklə iddia etmək olar ki, növbədənkənar parlament seçkilərdə sadə ermənilərin əksəriyyəti revanşist qüvvələrin təmsilçisi Robert Köçəryana deyil, son altı ayda Azərbaycana qarşı ritorikasında korrektələr etməyə çalışan Paşinyana səs vermələri Ermənistan cəmiyyətinin qonşularla dinc şəraitdə yaşamağın yeganə çıxış yolu olduğunu dərk etdiklərini göstərir. Bu ritorikanı dəyişməyə Paşinyanı həm də Azərbaycanın hərbi, siyasi-iqtisadi gücü, Prezident İlham Əliyevin qətiyyəti və iradəsi məcbur edib.

Ermənistan ictimaiyyətinin bu seçimini cəmiyyət olaraq girovuna çevrildikləri ideologiyanın mənasızlığını anlaması, habelə son 33 ildə yeridilən avantürist siyasətindən bezməsi ilə izah etmək olar. Bunu Ermənistanda seçkiqabağı keçirilən çoxsaylı rəy sorğuların nəticələrindən də görmək mümkündür.