Berlin, 6 iyun (AZƏRTAC). REQNUM informasiya agentliyi “Azərbaycan erməni mədəni irsinə əl uzatmışdır” adlı məlumat dərc etmişdir. Məlumatda deyilir (məlumatın terminologiyası və isterik üslubu olduğu kimi saxlanmışdır): “Erməni tərəfinə məlum olmuşdur ki, Eurovision-2009-un təşkilat komitəsi müsabiqənin finalından Ermənistanın başlığını (vizit kartını) çıxarmışdır. Buna Azərbaycan tərəfinin növbəti isteriyası səbəb olmuşdur. Azərbaycan tərəfi reklam çarxında Qarabağın rəmzi – “Biz və bizim dağlar” abidəsini görən kimi yenidən hay-küy qaldırmışdır ki, “Qarabağ Azərbaycanın ərazisidir”. Azərbaycan XİN-nin təzyiqi ilə Eurovisionun təşkilat komitəsi başlıqda həmin hissəni çıxarmışdır. Lakin qeyd etmək lazımdır ki, bu abidə erməni memar Sərkis Baqdasaryanın əsəri, erməni mədəni irsinin ayrılmaz hissəsidir”.

Xatırladaq ki, Azərbaycan ərazisindəki abidənin təsvirinin erməni ifaçılarının reklam çarxına daxil edilməsi ilə bağlı Azərbaycan XİN-in etirazından sonra Eurovisionun təşkilat komitəsi ermənilərin bu hərəkətini həqiqətən siyasi addım hesab etmiş və həmin hissəni videogörüntüdən çıxartmışdır. Biz buna görə təşkilat komitəsinə xüsusi minnətdarlığımızı bildiririk. İsteriya kimi isə Azərbaycan tərəfinin (təhrik edilən) gözlənilən və izah edilən hərəkəti deyil, biarbırçı şəkildə məğlub olan erməni tərəfinin (təhrik edən) cavab hərəkətləri qəbul edilməlidir. Uduzanda da, cənablar, ləyaqətlə və isteriyasız uduzmaq lazımdır.

Bəli, qonşuların mədəni irsinə ənənəvi surətdə kimin əl uzatdığı məlumdur. Məlum olduğu kimi, “Biz və bizim dağlar” abidəsi keçmiş Azərbaycan SSR DQMV-in Əskəran rayonunda, Xankəndi şəhəri yaxınlığında 1967-ci ildə ucaldılmışdır. Abidənin müəllifi Azərbaycan sakini, erməni mənşəli memar Sərkis Baqdasaryandır. Abidə Azərbaycan SSR sakini tərəfindən Azərbaycan SSR ərazisində Azərbaycan SSR büdcəsindən ayrılmış vəsait hesabına, yəni bizim pullarımızla yaradılmışdır. Həm də, respublikamızın sakinlərinin bir çox nemətlərdən imtina etdiyi, ət və yağı talonla aldığı dövrdə, Azərbaycanda yaşayan müxtəlif millətlərin incəsənət xadimlərinə, o cümlədən ermənilərə öz istedadlarını nümayiş etdirmələri və Azərbaycan torpağında sərbəst yaradıcılıqla məşğul olmaları üçün şərait yaradıldığı illərdə. O vaxt kimin ağlına gələrdi ki, Ermənistan 40 il keçdikdən sonra öz ərazisindən kənarda, Azərbaycan ərazisində cibimizdən ayırdığımız vəsait hesabına Azərbaycan SSR vətəndaşlarının yaratdığı abidələrə əl uzadacaq?! Erməni millətindən olan memar tərəfindən hazırlanması faktı abidənin çoxmillətli Azərbaycan xalqının incəsənətinə aid şah əsərlər sırasından çıxarılmasına, bu əraziyə heç bir aidiyyəti olmayan, abidənin hazırlanmasına vəsait ayırmayan tamamilə başqa dövlətin mədəni irsi elan edilməsinə səbəb ola bilməz. Azərbaycan monoetnik Ermənistandan fərqli olaraq çoxmillətli ölkədir və çoxmillətli ölkə kimi qalmaqdadır. Azərbaycan ərazisində yaşayan müxtəlif millətlərin nümayəndələri Vətənin rifahı naminə çalışırlar və işləməkdə davam edirlər. Təəccüblü deyil ki, respublikamızın sakini memar Sərkis Baqdasaryan da Azərbaycan mədəniyyəti xəzinəsinə öz töhfəsini vermişdir. Elə onun kimi, Azərbaycan sakinləri olan ermənilər – Sovet İttifaqı marşalı İvan Baqramyan, artistlər Yevgeni Petrosyan və Karen Avanesyan, şahmatçı Harri Kasparov və digər tanınmış şəxslər də respublikanın şöhrətlənməsi üçün çalışmışlar. Əlbəttə, ailədə naqislər də olur. Azərbaycanın çörəyi ilə böyüyən Zori Balayan və onun sadiq şagirdi Levon Məlik–Şahnazaryan kimilər bu gün də öz hikkələri, bütün Azərbaycan xalqına vəhşi nifrətləri içərisində boğulurlar.

Heç kimə sirr deyildir ki, Bakının bir sıra məşhur binaları Polşa, Almaniya, İtaliya memarlarının layihələri üzrə azərbaycanlı, erməni, rus, ləzgi, talış inşaatçılar tərəfindən tikilmişdir. Elə bu üsulla İrəvanın yarısı, xüsusən Sovetlərə qədər olan dövrdə azərbaycanlı ustaların əlləri ilə inşa edilmişdir. Moskvada tanınmış gürcü memarı Zurab Sereteli tərəfindən bir sıra dünya şöhrətli memarlıq ansamblları ucaldılmışdır. Sankt-Peterburqda Qış Sarayı İtaliya memarı Bartolomeo Rastrelli, İsaak kilsəsi isə fransız memar Oqyust Monferranın layihəsi üzrə inşa edilmişdir. Nyu-York şəhərində ABŞ-ın rəmzi olan Azadlıq abidəsi fransız memar Frederik Oqyust Bartold tərəfindən, özü də Rusiya misindən istifadə olunmaqla hazırlanmışdır. Hindistanın mədəniyyət incisi Tac Mahal mavzoleyi Boyük Moğollar İmperiyasının hakimi özbək mənşəli Cahan Şahın əmri ilə ucaldılmışdır. Bütün Balkan yarımadası və Buday yüksəkliklərinə qədər geniş ərazi Osmanlı memarların termal sular üzərində quraşdırdığı hamamlarla doludur. Bütün Yaxın Şərq ənənəvi ərəb tikililəri ilə ümumi oxşarlığı az olan Ellin memarlıq abidələri ilə zəngindir. Hətta Uzaq İngiltərənin Bat şəhəri də romalılar tərəfindən inşa edilmişdir. Budapeştdəki Nyuqati Qərb Vağzalı tanınmış fransız memarı Qustav Eyfel tərəfindən tikilmişdir. Çox da uzağa getməyək – Metsamor AES erməni atomçuları və mühəndisləri tərəfindən layihələndirilməmişdir. Bu baxımdan İrəvanın mərkəzindəki Mavi Məscidi də misal gətirmək olar. Belə misallar çoxdur. Lakin bu əsas verirmi ki, həmin abidələr müəlliflərinin mənsub olduqları millətlərin mədəni irsi nümunəsi hesab edilsin? Bir anlığa təsəvvür edək ki, italyanlar ruslara qəzəbli ittihamlar yağdıraraq, İtaliya mədəniyyəti irsinə - Smolnı monastrı, Qış Sarayı, Stroqanov və Vorontsov saraylarına rusların əl uzatdıqlarını iddia etsinlər. Yaxud fransızlar amerikalılardan Azadlıq Abidəsindən, almanlar isə azərbaycanlılardan Bakı kirxasından əl çəkməyi tələb etsinlər. Bunu hətta vahiməli yuxuda belə görmək mümkün deyildir və başqa sözlə, buna xalis səfehlikdən başqa nə ad verəsən? Lakin təəssüf ki, bizim dəymədüşər qonşularımız üçün bu, gündəlik normadır. Onlar təkcə müəllifin erməni kökünə mənsub olması səbəbindən Azərbaycanın mərkəzindəki abidəni erməni xalqının mədəni irsinin nümunəsi elan etmişlər. Təəcüblüdür ki, niyə İrəvanda heç kim tenisçilər David Nalbandyanın və Anri Aqassinin öz vətənləri üçün qazandıqları qızıl medalları Argentinadan və Fransadan, müğənni Şerin kompakt disklərinin satışından əldə olunan gəliri ABŞ-dan tələb etmir? Erməni məntiqi ilə yanaşılsa bunun hamısı “ermənilərindir”.

Cənablar deyəsən rahat üsul tapmısınız: nəyi yaratmaq lazımdırsa mütləq özgə hesabına etməliyik, şöhrətdən isə yalnız özümüz bəhrələnməliyik. Bəs, Ermənistan paytaxtında (taleyin hökmü ilə) XVI əsrin əvvəllərində İrəvan hakimi Rəvanqulu xan tərəfindən ucaldılmış, sonrakı yüzilliklərdə Əmirhun xan, Hüseynəli xan və Məhəmməd xan tərəfindən yenidən qurulmuş Xan Sarayı necə olsun? Bundan başqa, aydın deyildir ki, niyə Ermənistanda hesab edilməlidir ki, xalq arasında “Nənə və baba” adlandırılan “Biz və bizim dağlar” abidəsi ermənilərə məxsusdur. Təsvirdən göründüyü kimi, onların burunları erməni antropologiyası üçün xarakterik deyildir və abidə üzərində “Papik Akop və tatik Haykanuş” aydınlaşdırıcı yazı yoxdur. Elə həmin memar Sərkis Baqdasaryanın bizim büdcə vəsaitimiz hesabına 1967-ci ildə Xankəndi də yaratdığı “Qarabağlılar” abidəsi də yalnız Qarabağ ermənilərini nəzərədə tutmamışdır. Ağdamlılar, tərtərlilər, şuşalılar və bərdəlilər də qarabağlıdırlar. Buna görə aydın deyildir ki, niyə Ermənistan birdən-birə Azərbaycan bəstəkarı Tofiq Quliyevin yazdığı “Naxçıvani” melodiyasına Eurovision müsabiqəsinə türk adlı “Can-can” açıq plagiyatı çıxardaraq, eyni zamanda öz ərazisindən kənarda yerləşən, hazırlanmasına bir qəpik belə xərcləmədiyi mədəniyyət abidəsinə əl uzatmışdır. Bu, təkcə bir dəfə üçün çox deyilmi?

“Biz və bizim dağlar” abidəsi Əskəran qalasının divarları və Şuşa qalası, Gövhər ağa məscidi, Qanzasor alban kilsəsi, Möminə Xatun türbəsi, Babək qalası, Qız qalası, Şirvanşahlar sarayı, Şəki xanlarının sarayı, Bakı filarmoniyası, İsmailiyə binası və digər abidələr kimi Azərbaycanın mədəni irsinin gözəl nümunəsidir. “Biz və bizim dağlar” abidəsinin 2009-cu ilin mayında Eurovision mahnı müsabiqəsində digər ölkənin reklam klipində nümayiş etdirilməsi, həmin ölkənin Azərbaycanın bir hissəsinə açıq ərazi iddiasının və acgözlüyünün təzahürüdür. Buna görə heç də təsadüfi deyildir ki, müsabiqənin təşkilat komitəsi Azərbaycan XİN-nin etirazına təcili reaksiya göstərərək, Azərbaycan abidəsinin təsvirini erməni ifaçıların reklam videoçarxından çıxarmışdır. Erməni müğənnisi Siruşonun Ermənistan üzrə səsvermənin nəticələrini elan etdiyi vaxt “Biz və bizim dağlar” abidəsinin təsvirini bloknotunun arxasında nümayiş etdirməsini isə Azərbaycanda bu abidənin yerləşdiyi ölkənin duetinin ifasına erməni tamaşaçıların heyranlıq əlaməti kimi qəbul etmişlər.

Vüqar Seyidov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Berlin

######