Vyana, 26 oktyabr, AZƏRTAC

Oktyabrın 26-da Avstriyada dövlət bayramı - ölkənin əbədi neytral elan olunmasının 64-cü ildönümü qeyd edilir.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Vyana şəhərinin mərkəzində Heldenplatz meydanında keçirilən ənənəvi mərasimdə dövlət başçısı Aleksander Van der Bellen və Federal Kansler Briqitte Birlayn, eləcə dövlət və hökumət nümayəndələri iştirak ediblər.

Əvvəlcə rəsmi şəxslər İkinci Dünya müharibəsində müqavimət hərəkatında həlak olmuş şəxslərin xatirəsinə ucaldılmış abidə önünə əklil qoyublar. Sonra ordu sıralarına yeni daxil olmuş min nəfər gənc hərbçinin andiçmə mərasimi keçirilib, eləcə də Avstriya Federal Silahlı Qüvvələrinin hərbi gücünə aid məhdud həcmdə təqdimat keçirilib.

Həmin gün Vyanada Tarix Muzeyində Avstriyanın (Ostarrixi) adı keçən 996-cı ilə aid ilk tarixi sənəd də seyrçilərin sərəncamına verilib. Bavariya Mərkəzi Dövlət Arxivindən gətirilmiş sənəd bir müddət muzeydə nümayiş olunacaq. Bayram münasibətilə Vyanada əksər muzeylərdə “Açıq qapı“ günü təşkil olunub.

Milli bayram günündə hər il olduğu kimi, Avstriya Prezidenti Administrasiyasında, parlamentində, müxtəlif nazirliklərdə və əksər muzeylərdə “Açıq qapı” günü təşkil edilib.

Qeyd edilməlidir ki, Avstriyanın əbədi neytrallığı haqqında Federal Konstitusiya Qanunu 1955-ci il oktyabrın 26-da qəbul edilib. Həmin gün ölkədə milli bayram kimi qeyd olunur.

Əbədi neytrallıq haqqında Federal Konstitusiya Qanunu Avstriyanın xarici siyasətinin əsas sütunlarından hesab edilir. Həmin qanuna əsasən, Avstriya heç bir hərbi bloka qoşulmur və öz ordusunu xaricdə hərbi əməliyyatlara cəlb etmir. Ölkənin İsveçrə modeli əsasında neytral elan olunmasına dair ideyalar hələ Avstriya-Macarıstan imperiyası dövründə mövcud olsa da, bu ideya istiqamətində ilk ciddi addımlar İkinci Dünya müharibəsindən sonra atılmağa başlayıb. İkinci Dünya müharibəsindən sonra müttəfiqlər (SSRİ, ABŞ, Fransa və Böyük Britaniya) tərəfindən dörd işğal zonasına bölünən Avstriyanın hökuməti ölkənin neytral və bloklara qoşulmayan dövlət kimi qəbul olunması istiqamətində fəaliyyətə başlayıb. Bütün müttəfiq ölkələr bu plana razı olsalar da, Stalinin rəhbərlik etdiyi SSRİ öz ordularını Avstriyadan çıxarmaqdan imtina edib. Yalnız 1953-cü ildə Stalinin vəfatından sonra SSRİ rəhbərliyinin mövqeyində yumşalma yaranıb. 1955-ci ilin yazında Avstriyanın dövlət müstəqilliyinin bərpasında əvəzsiz xidmətləri olan “dördlük” - federal kansler Yulius Raab, vitse-kansler Adolf Şerf, xarici işlər naziri Leopold Fiql və dövlət katibi Bruno Krayski Moskvaya səfər edərək müvafiq danışıqlar apararaq sənədlərin imzalanmasını SSRİ rəhbərliyi ilə razılaşdırıblar. Moskva Memorandumu (15 aprel 1955), Suveren və demokratik Avstriyanın bərpa olunması haqqında Dövlət Müqaviləsi (15 may 1955) və Avstriyanın əbədi neytrallığı haqqında Federal Konstitusiya Qanunu (26 oktyabr 1955) ilə Avstriyanın suverenliyi bərpa olunub və ölkə əbədi neytral dövlət elan edilib.

Elgün Niftəli

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Vyana