Bakı, 24 dekabr (AZƏRTAC). Dekabrın 24-də Azərbaycan Xalçası və Xalq Tətbiqi Sənəti Dövlət Muzeyində Azərbaycanın dünya şöhrətli şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 870 illiyinə həsr edilmiş “Xalçalarda Nizami dünyası” adlı sərgi açılmışdır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, muzeyin direktoru, Əməkdar Mədəniyyət İşçisi, sənətşünaslıq doktoru, professor Röya Tağıyeva tədbir haqqında məlumat vermişdir.

Bildirilmişdir ki, Prezident İlham Əliyev dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndəsi, dahi Azərbaycan şairi və mütəfəkkiri Nizami Gəncəvinin 870 illiyi yubileyinin keçirilməsi haqqında Sərəncam imzalamışdır. Bu böyük bir bayramdır və muzey artıq bugünkü tədbiri bu yubileyə həsr etmişdir. Sərginin yeniliyi Nizami dühasının xalq sənətkarlarının gözü ilə təqdim olunmasındadır. Sərgidə Nizami əsərlərinin qəhrəmanları və onun ölməz poemalarındakı motivlərin əks olunduğu xalçalar, tikmələr metal və çini qablar nümayiş olunur.

Vurğulanmışdır ki, qədim Qarabağ torpağının xalça ustalarının Nizami yaradıcılığına özünəməxsus baxışları vardır. Onlar dahi şairin əsərlərinə, o cümlədən “Leyli və Məcnun” poemasına müraciət edərək, süjet xətti bir-birindən maraqlı kompozisiyalar yaratmışlar. Bu kompozisiyalarda nikbin ştrixlər, bəşəriyyətin ən ülvi və əbədi hissi olan məhəbbətin gözəlliyi, şirinliyi ön plandadır. Qarabağ xalçaçıları öz əsərlərini hər zaman gələcəyə ümid, inam ruhunda yaratmışlar. 1918-ci ildə Şuşada toxunmuş “Leyli və Məcnun” xalçasının ara sahəsində qəhrəmanların çadır önündə baş tutan görüşü əks оlunmuşdur.

“Leyli və Məcnun” xalçası bərpa mərkəzində konservasiya olunmuşdur. Bərpa prosesini əks etdirən fotoşəkillər sərgidə nümayiş olunur.

Qeyd olunmuşdur ki, Nizami Gəncəvinin ölməz poemalarında xalçaçılıq sənətinə, saraylar bəzəyən gözəl xalça təsvirlərinə geniş yer verilmişdir. “İsgəndərnamə” qəhrəmanının Bərdəyə Nüşabənin sarayına qonaq getməsi, “Xosrov və Şirin”də Xosrovun Şirinin qəsrinə getməsi səhnələrində müxtəlif xalça növlərinin, həmçinin Xosrovun ova çıxması səhnəsində məfrəşin və “Yeddi gözəl”də Azərbaycanda çox geniş yayılmış xalça məmulatı olan heybənin təsvirini vermişdir.

Nizami poeziyasının özünəməxsusluğu Təbriz, Şiraz, İsfahan kimi miniatür məktəblərini sanki yenidən həyata qaytarmışdır. Təsadüfi deyildir ki, Şərq təsviri sənətinin ən parlaq nailiyyəti Təbriz sənətkarlarının Nizami poemalarının süjeti əsasında yaratdıqları miniatürlər olmuşdur. Sərgidə “Dilənçi qadının Məcnunu Leylinin qapısına aparması” və “Bəhram Gur və Fitnə ovda” - 1539-1543-cü illər Təbriz miniatürünün fotosurəti nümayiş olunur.

Miniatürlərlə yanaşı, Nizami obrazları dünya şöhrətli, qədim süjetli Azərbaycan xalçalarında mühüm yer tutur. Onun əsərlərinin gözəllik, ədalət və xoşbəxtlik uğrunda ölməz mübarizə ideyaları xalça sənətini də dolğunlaşdırmışdır. Nizami poemalarının motivləri əsasında toxunmuş XVI əsrin “Xosrov Şirini çimən yerdə görür”, “Leylinin səhrada Məcnunla görüşü” süjetli xalçaları bizə məlum olan ən qədim xalçalardandır.

Sərgidə “Ağaclı” kompozisiyalı xalçalar da nümayiş olunur. “Ağac” motivi xalçalarda həyatın və sevginin rəmzi kimi işlənmişdir. Söyüd ağacı Məcnunun iztirablarını görüb, həmişəlik öz budaqlarını qəmgin halda aşağı sallayaraq ağlayır. Xalq arasında söyüd ağacı Məcnun ağacı kimi adlandırılmışdır.

Xalçalarla yanaşı, Nizami obrazlarına misgərlik nümunələrində və saxsı qablar üzərində və tikmələrdə də rast gəlinir. Sənətkarlar əl işlərinin bədii dəyərini artırmaq, onu daha da gözəlləşdirmək məqsədi ilə klassik ədəbi obrazlardan, xüsusən də Nizami obrazlarından yararlanmışlar.

Nizami poeziyasının zəngin xəzinəsindən bəhrələnən sənət xadimlərinin yaratdıqları əsərlər dahi şairin ölməz obrazlarının əbədi həyatının parlaq səhifələridir.

Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin sektor müdiri Qalib Qasımov nəzərə çatdırmışdır ki, Azərbaycan mədəniyyətinin, xalça sənətinin, həmçinin dahi Nizami Gəncəvi yaradıcılığının təbliği və dünyada tanıdılması, onun xatirəsinin əbədiləşdirilməsi istiqamətində Azərbaycan hökuməti tərəfindən məqsədyönlü şəkildə lazımlı işlər aparılır.

Qalib Qasımov sərginin təşkilatçılarına və iştirakçılarına təşəkkürünü bildirmişdir.

“Xalçalarda Nizami dünyası” videoçarxı Dənizkənari Milli Parkda nümayiş etdirilir.