Bakı, 18 fevral (AZƏRTAC). Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2011-ci ilin ölkəmizdə “Turizm ili” elan olunması bu sahədə çalışan hər kəsin qarşısında yeni vəzifələr qoyur.

Məlumdur ki, turizm sosial və iqtisadi əlaqələri tənzimləyən, ölkələr arasında qarşılıqlı münasibətlərə təkan verən, mədəni-siyasi və kulturoloji funksiyaları realizə edən, biznes maraqlarının əhatə dairəsini genişləndirən bir sahədir. Turizmin inkişafı regionlarda yerli əhalinin sosial durumuna müsbət təsir göstərir və bu istiqamətdə bir çox məsələlərin həll edilməsinə şərait yaradır. Buraya yeni iş yerlərinin açılmasını, ticarətin və daxili bazarın genişlənməsini, ümumiyyətlə, bütün xidmət sahələrinin səviyyəsinin yüksəlməsini aid etmək olar.

Müasir dünyada cərəyan edən maliyyə-iqtisadi böhran şəraitində turizm axınının coğrafiyası dəyişilmişdir. Misir, Tunis, Tailand, Avstraliya və s. ölkələrdə baş verən siyasi münaqişələr və təbii fəlakətlər xarici turistlərin bu gün ictimai-siyasi sabitliyin tam bərqərar olunduğu respublikamıza cəlb edilməsi imkanlarını artırır. Məsələn, hər il Misirdə 1,5 milyondan çox Rusiya vətəndaşı istirahət edir. Təbii ki, bu ölkədə baş vermiş məlum hadisələrlə bağlı yaranmış qeyri-sabitliklə onların bir qismi növbəti istirahət mövsümündə yeni turizm mərkəzləri axtarmaq məcburiyyətində qalacaqdır. Belə bir şəraitdə Azərbaycanda turizmin inkişafının prioritet istiqamət alması üçün yeni bir münbit şərait yaranır.

Qeyd etmək lazımdır ki, Azərbaycanda bu sahəni irəli aparmaq üçün kifayət qədər potensial vardır. Bunu deməyə respublikamızın bölgələrinin təbii gözəlliklərlə zənginliyi, xarici vətəndaşlar üçün maraq doğuracaq tarixi-memarlıq abidələri əsas verir. Belə bölgələrdən biri də Balakən rayonudur.

Rayonun ərazisi şimalda və şimal-qərbdə dağlıq, cənubda isə düzənlikdir. Dağlar başdan-başa meşə örtüyünə bürünmüşdür. Ən hündür dağların zirvələri avqust ayına qədər qarlı olur. Bu da dağ turizmi və idman növlərinin, o cümlədən turistlərin daha çox maraq göstərdikləri alpinizmin inkişafına şərait yaradır. Həmçinin, Zaqatala Dövlət Qoruğunun üçdə iki hissəsinin Balakən rayonu ərazisində yerləşməsi bu sahədə əlavə perspektivlər vəd edir.

Zəngin ehtiyatlara malik Balakən meşələrində fıstıq, palıd, şabalıd, Eldar şamı, ağ şam, qara şam, cökə, vələs, qoz, qızılağac, lapan, qovaq, yalanqoz, göyrüş, fındıq, Qafqaz xurması, dəmir ağac və s. bitir. Bu meşələrdə tibbi əhəmiyyət daşıyan 150 növ dərman bitkisi vardır ki, bunun da 80 növünün ehtiyatı külli miqdardadır. Bunlardan itburnu, altey (gülxəmi), dağ zanbağı, yemişan, kəndəlaş, su bibəri, yarpız, nanə, kar gicitkən, andız, qızılçətir, baldırğan, biyan, göyəm, dazı otu, kalina, üçyarpaq yonca, zirinc, çay tikanı, qaragilə, Qafqaz rododendromu (jenşen), moruq, böyürtkən, kəklik otu, çobanyastığı, bağayarpağı, əvəlik, razyana və s. göstərmək olar.

Azərbaycanın bu səfalı guşəsində müalicə məqsədi ilə istifadə oluna biləcək təbii süfrə və kükürdlü sular kifayət qədərdir.

Rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyinin “Min bir dərdin dərmanı” guşəsində 102 növ dərman bitkisinin izahlı kolleksiyası, “Yerüstü və yeraltı sərvətlərimiz” guşəsində isə 46 növ oduncaqlı ağaclardan xüsusi hazırlanmış nümunələr, mebel taxtası hissəcikləri, rayondakı Filizçay polimetal yataqlarından gətirilmiş filiz nümunələri nümayiş etdirilir. Bütün bunlar rayona səfər edən hər bir insanda maraq doğurmaya bilməz. Rayonun toxunulmamış meşə sahələri turizmin inkişafı üçün əlverişli perspektivlər açır. Ərazidə turistlərin mənalı istirahət edə biləcəyi əvəzsiz təbiət guşələri istənilən qədərdir.

Rayonda son illər turizmin inkişafı ilə bağlı xeyli işlər görülmüşdür. Heydər Əliyev adına mədəniyyət və istirahət parkında əhaliyə yüksək səviyyədə mədəni xidmət göstərmək və turizmi inkişaf etdirmək məqsədi ilə aparılan böyük quruculuq işləri artıq başa çatmışdır. Parkda uşaq və yeniyetmələrin, gənclər və ahılların asudə vaxtlarının səmərəli təşkili üçün hər cür şərait yaradılmış, attraksionlar yerləşdirilmiş, 1200 metrlik kanat yolu çəkilmişdir. Bakı-Şamaxı-İsmayıllı-Balakən turizm marşrutu reallaşdığından Balakən rayonunda 12 turizm marşrutu üzrə zonalar müəyyənləşdirilmişdir.

Rayon ərazisindəki tarixi-mədəniyyət abidələrini və təbii şəraiti nəzərə alaraq burada ekoloji, ekzotik, təbiət və idman (ovçuluq, deltaplan, piyada, atçılıq), ailə turizmini inkişaf etdirmək mümkündür.

Bir sözlə, Balakən çox zəngin tarixə malikdir. Rayonda dövlət qeydiyyatından keçmiş 26 tarixi-mədəniyyət abidəsi və 32 yeni aşkar olunmuş abidə mövcuddur. Qeydə alınmış abidələr inventarlaşdırılmış, qoruyucu lövhələr vurulmuşdur. Həmin abidələrdən 2-si ölkə əhəmiyyətli memarlıq, 7-si ölkə əhəmiyyətli arxeoloji, 17-si isə yerli əhəmiyyətli abidələrdir. Bu abidələrin nəinki yerli turistlərdə, eləcə də xarici turistlərdə maraq doğuracağı şübhəsizdir.

Turizmə təkcə gəlir gətirən bir sahə kimi baxmaq düzgün olmazdı. Bu sahə həm də ölkəmizi dünyada tanıtmaq baxımından əhəmiyyətlidir. Bunun üçün kifayət qədər memarlıq abidələrimiz mövcuddur. Yeri gəlmişkən, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 2011-ci ilin Azərbaycanda “Turizm ili” elan edilməsi ilə bağlı imzaladığı Sərəncamda da bu məsələyə toxunulmuşdur. Bu baxımdan, Balakənin tarixi abidələri rayonda arxeoturizmin inkişafına da geniş meydan aça bilər.

Elçin Hüseynov

AZƏRTAC-ın müxbiri