Tərtər, 18 fevral, Tahir Ağaməmmədov, AZƏRTAC

Azərbaycanlıların 1987-1991-ci illərdə Qərbi Azərbaycanda deportasiyaya məruz qaldığı kəndlərdən biri Basarkeçər rayonunun Yuxarı Şorca kəndidir. Burada sonuncu etnik təmizləmə prosesinə qədər yaşamış ailələrdən birinin nümayəndəsi Nəsib Haqverdiyev AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri ilə söhbətində doğma kəndləri, azərbaycanlıların oradakı həyatı, öz torpaqlarından qovularaq çıxarılmaları ilə bağlı acı xatirələrini yada salıb.

1958-ci ildə Yuxarı Şorca kəndində anadan olan Nəsib Haqverdiyev orta məktəbi bitirdikdən sonra İrəvan Azərbaycanlı Kənd Təsərrüfatı Texnikumunun mexanizasiya şöbəsində təhsil alıb. 1988-ci ilə qədər kənddə təsərrüfat briqadiri işləyib. Deyir ki, Yuxarı Şorca kəndi Göyçə mahalının ən səfalı yerində yerləşir: “Kəndimiz Kəlbəcər rayonu ilə həmsərhəddir. Dəniz səviyyəsindən iki min metr yüksəklikdədir. Füsunkar təbiəti ilə seçilən Yuxarı Şorcanın bütün fəsilləri gözəl idi. Kəndimizdə “Hacı Məhərrəm”, “Tellinin suyu”, “Sarının qabağı”, “Xoruz qayası”, “Hacı dərəsi” kimi yer adları vardı. Yer-yurd adları bir daha sübut edir ki, o torpaqlar türk yurdu olub. Qayaların üzərində sanki bir örtük vardı. Çox maraqlı idi, ona su vurub əlimizə sürtürdük xına kimi qırmızı olurdu. O qayalara, daşlara adımızı yazırdıq...”.

Nəsib Haqverdiyev bildirir ki, Göyçənin Basarkeçer rayonu azərbaycanlıların qədimdən məskən saldıqları yaşayış yerlərindən biri olub: “Ermənilər yalnız rayon mərkəzində və bir neçə kənddə yaşayırdı. Rayonun bütün kəndlərinin əhalisi azərbaycanlılardan ibarət idi. Bizim kəndimizdə heyvandarlıq, kartofçuluq, xalçaçılıq, arıçılıq inkişaf etmişdi. Firavan yaşayırdıq. Əfsuslar olsun ki, o gözəl torpaqlarda yaşamağa imkan vermədilər. 1987-ci ildən azərbaycanlılara qarşı təzyiqlər başlandı. Rayon mərkəzinə buraxmırdılar, mağazaya çörək, digər ərzaqlar gətirilmirdi. Rayon mərkəzi ilə gediş-gəliş kəsildi. Hər şey çətinləşdi. O dövrdə kəndlərdə xəstəxana yox idi. Xəstələri rayon mərkəzinə həkimə apara bilmirdik. Rayon Partiya Komitəsinin birinci katibi kəndə gəldi, dedi ki, köçüb gedək. Camaatın köçməsi üçün şərait də yaratmadılar. Beləcə, 1988-ci ilin noyabrın 26-da min bir əziyyətlə dağları aşıb Kəlbəcərə, oradan da Tərtər rayonuna gəldik. Kənddən çıxan vaxt anam çörək bişirmək üçün xəmir hazırlayırdı. Təsəvvür edin, bizi elə tələsik çıxardılar ki, xəmir belə ləyəndə qaldı. Qapıları bağlayıb gəldik. Rəhmətlik anam ölənə qədər qapıların açarını özündə saxladı”.

Yuxarı Şorca kəndi üçün çox darıxdığını deyən Nəsib kişi doğma yurdunu bir gün belə unutmadığını söyləyir. “Mənim üçün çox çətindir, kəndimiz heç yadımdan çıxmır. Nəvəmə deyirəm ki, kəndimizə qayıtsaq birinci bizə gedək, yoxsa atamgilə? Deyir ki, qəbiristanlığa gedək. Babalarımızın, nənələrimizin qəbirini ziyarət edək. Kəndimizə getsəm qapısı bağlı, soyumuş divarları görərdim. Böyük ailə idik - 7 uşaq, 2 valideyn. Çal-çağırlı günlərimiz keçirdi. Ata evində o uşaqlıq günlərini yada salardım...”, - deyib kövrəlir. Bir qədər dayanıb, söyləyir: “İnanıram ki, o yerlərə qayıdacağıq”.