Stokholm, 2 yanvar, Nərgiz Cəfərli, AZƏRTAC

1925-ci il yanvarın 1-də İsveçdə radio erası başladı: sükut pozuldu və ölkə əbədi olaraq dəyişdi.

AZƏRTAC xəbər verir ki, “Sveriges Radio”nun (SR, İsveç radiosu) isveçlilərin gündəlik həyatına daxil olmasından, onun ayrılmaz hissəsinə çevrilməsindən yüz il ötür.

Radioyayımsız həyat başqa idi. Qrammofon 1887-ci ildə icad edilsə də, evlərə çox vaxt sükut çökürdü və insanlar tənhalığı hiss etməmək üçün fit çalırdılar. Lakin birdən bu sükutdan bir səs gəldi: “Allo, allo, bu, Stokholm radio yayım şirkətidir”. Bu sözlər İsveç radiosu tarixində ilk söz oldu. O zaman şirkət “AB Radiotjänst” adlanırdı, indiki adı isə “Sveriges Radio” yalnız 1957-ci ildə ortaya çıxdı. Həmin gün, 1925-ci il yanvarın 1-də səhər saat 10:55-də mikrofonun arxasında sonralar İsveç radiosunun simvoluna çevrilmiş 29 yaşlı Sven Errinq dayanmışdı.

Bu tarixi məqamda radioların qarşısında neçə nəfərin oturduğu məlum deyil. Lakin, yayımı təxminən 40 min qeydiyyatdan keçmiş radio vasitəsilə dinləmək olardı, onların sahibləri bu gün təxminən 400 krona (36 dollar) ekvivalent olan 12 kron illik lisenziya haqqı ödəmişdilər.

İlk verilişdə Stokholmdakı Yakob Kilsəsindən ibadət, “Skandia” Orkestrinin ifasında musiqi, mahnılar və çıxışlar, o cümlədən radio komitəsinin sədri Per Södermarkın çıxışı olub. İsveç Dövlət Himni ilə başa çatan çıxışında o, radionun hər ev üçün əlçatan olacağına ümid etdiyini bildirib və “Radiotjänst”a həvalə edilmiş mədəni missiyanın əhəmiyyətini vurğulayıb.

O dövrün texniki imkanları ilk verilişləri lentə almağa imkan vermirdi. Lakin 15 il sonra Sven Errinq və Per Södermark radio verilişində bu tarixi günü xatırlayırdılar.

İlk illərində “Radiotjänst” Stokholmdakı ofisindən gündə cəmi bir neçə saat yayımlanırdı. Lakin, 1933-cü ilə qədər radio artıq gündə 8 saat efirə çıxırdı. O, güclü kütləvi informasiya vasitəsinə çevrildi, buna görə də dövlət onun məzmununa ciddi nəzarət tətbiq edərək “Radiotjänst”i Britaniya modelinə oxşar ictimai xidmət kimi yaratdı. Qəzetlər radionun onları əvəz edəcəyindən narahat olaraq dövlət radiostansiyasının idarə olunmasında iştirak etmək qərarına gəldilər. İsveçin “Telegrambyrån (TT)” milli xəbər agentliyi və radio sənayesinin nümayəndələri “Radiotjänst”in sahibi oldular.

Bu gün “Sveriges Radio” inhisarda deyil, lakin İsveç əhalisinin 77 faizi, yəni 7 milyon 300 min insan hər həftə onun verilişlərini, podkastlarını və proqramlarını dinləyir.

100 illik yubiley tədbirləri çərçivəsində şirkət həm tarixi əhəmiyyətini xatırlatmaq, həm də gələcəyə baxmaq, o cümlədən müxtəlif layihələr vasitəsilə ünsiyyət qurmaq niyyətindədir.

SR həmçinin bir sıra tədbirlər, o cümlədən “Sveriges Radio” xorunun iştirakı ilə yubiley konserti hazırlayır. 2024-cü ildə şirkət iqtisadi çətinliklərlə üzləşməli oldu ki, bu da proqramların və əməkdaşların ixtisarı ilə nəticələndi və bu da öz növbəsində dinləyicilərin təəssüfünə səbəb oldu. Bununla belə, radio isveçlilərin gündəlik həyatının mühüm bir hissəsi olaraq qalır və hətta tənha olduqda belə sosial əlaqə hissi yaradır.