ELM VƏ TƏHSİL
Professor Camal Mustafayev: Xocalı soyqırımı bəşər tarixinin qara ləkəsidir
![Professor Camal Mustafayev: Xocalı soyqırımı bəşər tarixinin qara ləkəsidir](/files/2023/1/1200x630/16773219732440429600_1200x630.jpg)
Bakı, 25 fevral, AZƏRTAC
Erməni vandalları tərəfindən 1992-ci il fevralın 26-da törədilmiş Xocalı soyqırımı bəşər tarixinin qara ləkəsidir. Əslində Xocalı soyqırımına gedən yol 1988-ci ilin fevralından erməni separatizminin açıq müstəviyə keçməsi dövründən başlamışdı. “Böyük Ermənistan” adlı bədnam bir ideologiya ilə zəhərlənmiş ermənilər əzəli türk torpağı olan Qarabağı Azərbaycandan qoparmaq üçün hərəkətə keçdilər. Onlar özlərinin bu mənfur planlarını həyata keçirmək üçün 7 min nəfərin yaşadığı Xocalıya qəfil hücum etdilər.
Düşmən Xocalını ələ keçirmək üçün ilk böyük cəhdi 1988-ci il sentyabrın 18-də göstərmişdi. Həmin gün Xankəndidə keçirilən mitinqin təxminən 5 min nəfər iştirakçısı şəhərə basqın etmiş, lakin xeyli itki verərək geri çəkilməyə məcbur olmuşdu. Həmin hadisədən az sonra Xocalının ətrafına sovet qoşunları yerləşdirilmiş, bununla da şəhər faktiki olaraq mühasirə vəziyyətinə düşmüşdü.
Bu sözləri AZƏRTAC-a müsahibəsində Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universitetinin Humanitar fənlər kafedrasının müdiri professor Camal Mustafayev söyləyib. C.Mustafayev bildirib ki, Xocalı faciəsinə o zaman SSRİ hökumətinin açıq ermənipərəst siyasəti də şərait yaratmışdı. SSRİ Ali Sovetinin 1989-cu il 12 yanvar tarixli qərarı ilə təşkil edilmiş və birbaşa Moskvanın tabeçiliyində olan Xüsusi İdarə Komitəsi bölgədə qanunçuluğun bərqərar edilməsi əvəzinə erməni separatizmini daha da şirnikləndirirdi. Azərbaycanlıların hətta ov silahları əllərindən alındığı halda, ermənilərin silahlanması üçün bütün şərait yaradılırdı. Bütün bunlar ermənilərə Xocalı ətrafında hərbi texnika və canlı qüvvə baxımından böyük üstünlük yaratmağa imkan vermişdi. XX əsrin ən qanlı faciəsi olan Xocalı soyqırımı 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə baş verdi. Bu faciənin törədilməsində ermənilərlə bərabər Rusiyanın Xankəndi şəhərində dislokasiya olunmuş 366-cı alayı iştirak etmişdi. Xocalının müdafiəçiləri düşmənə qəhrəmancasına müqavimət göstərdilər. Lakin çox böyük qüvvə ilə üç tərəfdən hücum edən düşmən səhər saat 7-də şəhəri ələ keçirdi və onun dinc sakinlərinə amansız divan tutdu.
“Xocalı soyqırımının gedişini izlədikdə aydın olur ki, ermənilər öz qarşılarına yalnız şəhəri ələ keçirmək deyil, həm də daha çox azərbaycanlını məhv etmək vəzifəsi qoymuşdular. Onlar şəhərin bütün çıxışlarında pusqular quraraq ələ keçirdikləri Xocalı sakinlərini böyük amansızlıqla qətlə yetirirdilər. Qətlə yetirilmiş insanların başlarının dərisi soyulur, əzaları kəsilir, gözləri çıxardılır, bəzi hallarda isə sağ ələ keçirilmiş insanlar diri-diri yandırılır və yaxud torpağa basdırılırdı. Ümumilikdə düşmən tərəfindən Xocalıda 63 nəfər uşaq, 106 nəfər qadın olmaqla 613 nəfər dinc sakin qətlə yetirilib. Şəhər əhalisinin girov götürülən sakinlərinə amansız üsullarla divan tutulmuşdu. Sözün bütün mənalarında soyqırımı xarakteri daşıyan bu faciə zamanı 8 ailə tamamilə məhv edilib”, - deyə professor qeyd edib.
Camal Mustafayev deyib ki, Xocalı faciəsinin beynəlxalq aləmdə soyqırımı aktı kimi tanınması istiqamətində geniş iş aparılıb və aparılır. Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə dünyanın bir çox ölkələrində Xocalı qırğını ilə bağlı tədbirlər keçirilir, faciəni əks etdirən əsərlər nəşr olunur. Heydər Əliyev Fondunun vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın təşəbbüsü ilə həyata keçirilən “Xocalıya ədalət!” kampaniyası bu istiqamətdə əhəmiyyətli tədbirlər reallaşdırır.
Xocalı soyqırımını törədənlər Azərbaycanı parçalamaq, xalqımızı müstəqillik yolundan döndərməyə çalışsalar da öz məqsədlərinə çata bilmədilər. Ulu Öndər Heydər Əliyev siyasi xəttini qətiyyətlə davam etdirən Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi, şanlı Ordumuzun gücü ilə Vətən müharibəsi zamanı biz böyük Zəfər qazandıq. Haqq-ədalət qalib gəldi.