İstanbul, 14 may, AZƏRTAC

Əvvəllər həkim olmaq istəyirdim. İlk müayinələrimi də atamın üzərində aparmışam. Lakin məni musiqiyə bağlayan qəribə bir bağ var idi. Yəqin ki, bu, musiqiçi ailəsində doğulmağımdan irəli gəlir. Həm də elə uşaq yaşlarından valideynlərim musiqiyə yatqın olduğumu hiss etmişdilər. Elə buna görə də fikrimi dəyişdim. İnsan bəzən hansı sahəyə aid olduğunu hiss etməyə bilir. Lakin mən valideynlərimin sözünə qulaq asdığım üçün çox xoşbəxtəm.

Bu sözləri AZƏRTAC-a müsahibəsində Azərbaycanın Əməkdar artisti, dirijor, bəstəkar və pianoçu Turan Manafzadə bildirib.

Bakıda Azərbaycanın Əməkdar artisti, görkəmli pianoçu İslam Manafov və piano müəllimi Şükufə Manafovanın ailəsində doğulan Turan xanım ilk təhsilini də paytaxt Bakıda alıb.

O, uşaqlıq xatirələrini bizimlə bölüşərək deyib: “Haradasa on yaşım var idi, qəribə bir şəkildə özümdə musiqi bəstələmə qabiliyyətini kəşf etdim. Bu musiqilərin ətrafımdakı insanlar tərəfindən bəyənildiyini gördüm. Qardaşımla Türkiyənin Memar Sinan Güzel Sənətlər Universitetinin Dövlət Konservatoriyasına imtahan verməyə hazırlaşırdıq. O zaman 12 yaşım var idi. Lakin Türkiyədə yaşayan həmvətənlərimiz bu təhsil müəssisəsinə daxil olmağın imkansız olduğunu demişdilər. Buna inad olaraq biz daha da yaxşı hazırlaşdıq. Nəticə olaraq imtahana girən 400 nəfərin içindən cəmi üç nəfər seçildi ki, onlardan da ikisi biz idik. Bu işin ciddiyyətini də elə onda anladım. Ondan sonra artıq çox böyük ciddiyyətlə, dörd əllə musiqiyə sarıldım. Haradasa 14-15 yaşlarımda artıq “Kenquru”, “Bulud, “Layla” kimi bəstələrim var idi, elə o zaman da səsimi kəşf etdim.

Biz qardaşımla məktəbə bir yerdə gedirdik. Hər zaman bir-birimizə arxa-dayaq, sirdaş olmuşuq. Elə musiqidə də hər zaman bir-birimizi dəstəkləyirdik. Hətta onu deyə bilərəm ki, məni dirijorluğa məhz qardaşım Abuzər Manafzadə yönləndirib. Bunun üçün də ona çox minnətdaram”.

Dünyada qadın dirijorların sayının çox az olduğunu deyən həmsöhbətimiz bildirib ki, 1950-ci illərə qədər orkestrlər üçün dirijorluğu kişilər edirdi. O zamandan sonra artıq qadınlar bu sahəyə yönəlməyə başladılar.

“Hazırda dünyada haradasa 50-dək qadın dirijor var. Onlardan biri olmaq qürurvericidir. Elə buna görə də düzgün seçim etdiyimi, eyni zamanda, həm türk dünyası, həm də vətənimin adına layiqli peşə sahibi olmağa çalışıram. İlk konsertlərimin məşqlərində “dirijorumuz cavan bir qızdır”, “bilinmir necə olacaq” kimi sözlər çox eşitmişəm. Lakin işləməyə başladıqda mən onlara yanıldıqlarını göstərdim. Misal üçün, ilk məşqimizdə insanlar dirijorun harada olduğunu soruşurdular. Halbuki mən yanlarında dayanmışdım. Yəqin ki, onlar yaşlı, sərt simalı bir qadın, ya da kişi gözləyirdilər. Məni onlara təqdim edəndən sonra dirijor olduğumu bildilər. Azərbaycanda az sayda qadın dirijorlardan biriyəm. Bu, qürurverici olduğu qədər məsuliyyəti də ağırdır. Həm sərt olmalısan, həm də mülayim. Orkestrdə hər kəsin öz xasiyyəti var. Ona görə də daha mülayim olmağa üstünlük verirəm. Dünyanın müxtəlif ölkələrinin orkestrləri, musiqiçiləri ilə işləmişəm. Lakin bizim insanımız fərqlidir. Çox mülayim, saf və təmizqəlblidir. Digər ölkələrin orkestrlərində də məni çox dəstəkləyən insanlarla qarşılaşıram. Xüsusilə xanım olduğuma görə çox maraqla yaxınlaşırlar. Dirijor kimi ilk təcrübəmi isə Şimali Kiprdə keçirilən III İpək Yolu Konfransından keçdim. Bu mənim üçün ən yaddaqalan xatirələrdən biridir”, - o, belə söyləyib.

Azərbaycan xalq mahnılarını interpretasiya etməsi barədə danışan dirijor deyib: “Bunu bəzən reallıqdan qopmamaq cəhdi kimi qiymətləndirirlər. Bəli, bu, haradasa belədir. Lakin zaman dəyişir, buna bağlı olaraq tələblər də fərqliləşir. Bütün bunlara baxmayaraq, biz öz mədəni irsimizi, eyni zamanda, musiqimizi gələcək nəsillərə çatdırmağa borcluyuq. Ümumiyyətlə isə yenilik etmək lazımdır. Bəzən mənə musiqiləri təhrif etdiyimi deyirlər. Əksəriyyət bəyənəndə belə, onların haradasa iki faizinin bu xoşuna gəlmir. Bu da normal haldır. Fikirlər fərqlidir. Mən dünyanın müxtəlif ölkələrində konsertlər verirəm. Öz musiqilərimdə də Azərbaycan təamını mütləq eşitdirmək istəyirəm. Bu, azərbaycanlı olaraq mənim borcumdur”.

“Əməkdar artist kimi fəxri ad almaq insana çox böyük məsuliyyət hissi verir”, - deyən xanım dirijor, bu ada layiq görüldüyü üçün Prezident İlham Əliyevə minnətdarlığını bildirib.

COVID-19 pandemiyası dövründə Turan Manafzadə ailəsinin musiqiçi üzvləri ilə birlikdə İstanbulda bir sıra onlayn konsertlər verib: “Pandemiya dövründə konsertimizi onlayn platformaya daşıdıq və buna davam edəcəyik. Belə bir çətin zamanlarda insanların mənəvi dəstəyə ehtiyacları var. Ötən bu bir neçə ay ərzində biz ailəliklə bir neçə konsert verdik və tamaşaçılar tərəfindən böyük maraqla qarşılandığını gördük. Zəng və ya mesajla insanlar öz təşəkkürlərini, xoş sözlərini çatdırdılar. Bizim üçün də gözəl təcrübə oldu”.

Günel Məlikova

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

İstanbul