Bakı, 22 noyabr, N.Məmmədova, AZƏRTAC

Kollektiv Qərb ölkələri səmimi şəkildə və heç bir şübhə yeri olmadan özlərini bəşər sivilizasiyasının mərkəzi və dünyanın taleyini həll edən güclər hesab edirlər. Onlar 1885-ci il ideyalarından heç vaxt irəli gedə bilmədilər, həmin vaxt Berlindəki avropalılar yaranmış şəraitdən istifadə edərək, həyasızcasına və yerli xüsusiyyətləri nəzərə almadan Afrikada gələcək müstəmləkələrinin qitənin siyasi xəritəsində bu günə qədər qalmış sərhədlərini çəkdilər. Həmin andan təxminən 140 il keçsə də, dünyanın qalan hissəsinin resurslarını və əməyini istismar edərək yaşamağa öyrəşmiş Avropa elitasının mentaliteti dəyişməyib.

Bu fikirləri AZƏRTAC -a müsahibəsində rusiyalı qafqazlı tarixçi, tarix elmləri namizədi Oleq Kuznetsov Azərbaycanın öz imkanları ilə ərazi bütövlüyü və suverenliyini tam təmin etməsindən sonra ABŞ və digər Qərb dövlətlərinin Cənubi Qafqaz regionunda yaranmış yeni reallıqları qəbul edə bilmədiyi faktını şərh edərkən deyib.

Onun fikrincə, Qərb üçüncü dünya ölkələri hesabına daha üstün şəraitdə yaşamağa vərdiş edib və onlar hansısa qeyri-Avropa və Şimali Amerika ölkəsinin yaşamaq və inkişaf etmək hüququnu bəyan etməsinə, onlardan icazə almadan və ən əsası, onlara bu hüquqa görə heç nə ödəmədən öz maraqlarını həyata keçirməsinə açıq şəkildə çaşqınlıq və qəzəblə yanaşır. Buna görə də Qərb ölkələri yekdil və ya kollektiv şəkildə Azərbaycanın Qarabağdakı hərəkətlərini və bu region üçün nəticələrini tanımaqdan imtina edirlər, çünki bütün bunlar onların alışdıqları dünya modelinə uyğun gəlmir.

Agentliyin müsahibi deyib: “Bundan başqa, kollektiv Qərb Azərbaycanın timsalında özü üçün təhlükəli nümunə və presedent görür ki, milli kimliyi və sosial-iqtisadi potensialı inkişaf etmiş ayrı bir ölkə birdən-birə kollektivin həyat prinsiplərinə zidd olaraq, heç kimdən asılı olmayan və müstəqil siyasət yeritməyə başlayır. Fikrimcə, dünya tarixində kollektiv Qərbin fikrinə bu qədər kəskin və dönməz şəkildə məhəl qoyulmayan bir neçə nümunə var; mən 1959-cu ildə Kuba və 1979-cu ildə İranı, həmçinin 2022-ci ildə Əfqanıstanı misal çəkəcəyəm. Yaxın tarixdə Qərbin mövqeyini qəbul etməkdən imtina ilə bağlı başqa belə parlaq nümunələri xatırlaya bilmirəm. Azərbaycan Qarabağ məsələsində inqilabi davrandı və buna görə də Qərb kollektiv şəkildə ona qarşı səfərbər oldu”.

Ermənistana gəlincə, ekspert qeyd edib ki, bu şəraitdən istifadə edən İrəvan, əksinə, kollektiv Qərbə - Fransa və ABŞ-a boyun əyib, növbəti dəfə öz-özlüyündə müstəqil olmadığını və bu ölkəni kollektiv Qərbin vassalı kimi görən qlobal erməni diasporunun mövqeyi və rəyindən asılı olduğunu nümayiş etdirib. Rusiyalı ekspert əlavə edib: “Həmçinin səmimi etiraf etməliyik ki, Ermənistan öz dövləti və bank sistemi ilə həmişə erməni diasporunun və dünyanın qalan hissəsinin işgüzar əlaqələr sistemində alət rolunu oynayıb və bu alət vasitəsilə “boz” və açıq desək, qanunsuz gəlirlər leqallaşdırılıb. Ermənistan banklarına "çirkli" nağd pul qoymaq kifayət idi ki, sonra onlar tamamilə "təmiz" çıxsın. İndi, Rusiyaya və onun vətəndaşlarına qarşı beş mindən çox müxtəlif sanksiya, maneə və qadağaların mövcud olduğu bir vaxtda, erməni biznesi və bankları üçün Rusiyadan uzaqlaşmaq faydalıdır ki, bu da Ermənistan dövlətinin kollektiv Qərbə doğru sürüklənməsini şərtləndirir. Burada zərrə qədər də geosiyasət yoxdur, sadəcə Qərbdə heç kimin xüsusi marağı olmayan erməni sakinlərinin və sadə insanların mənəvi-psixoloji rifahı pərdəsi altında gizlənmiş oliqarx qrupların biznes maraqları var. Orada Ermənistanda çirkli pulların yuyulması üçün Qərbin hərbi və inzibati institutları tərəfindən qorunan “paltaryuyan maşının” olması, Qərb üçün müstəqil xarici siyasət aparan azad və müstəqil dövlətdən daha vacibdir. Buna görə də, erməni elitası öz xarici sahibini dəyişmək qərarına gələn kimi, sevinərək dərhal birilərini tapdılar”.

Rəsmi Bakının dəfələrlə etdiyi çağırışlara baxmayaraq, Azərbaycanın işğaldan azad edilmiş ərazilərinə faktaraşdırıcı missiya göndərməyən UNESCO-nun bunun guya siyasi məsələ olduğunu bildirərək Azərbaycan əleyhinə hücumlar kontekstində mövqeyindən danışan O.Kuznetsov vurğulayıb ki, istənilən beynəlxalq təşkilat və konkret olaraq UNESCO bu məsələdə istisna deyil. Bu, dünyanın bütün ölkələrini özündə birləşdirən kollektiv təşkilatdır, lakin onun rəhbərliyi ən çox üzvlük haqqı ödəyənlər tərəfindən təyin olunur və onların rəyi də üstünlük təşkil edir. O qeyd edib: “Bu, xüsusilə Fransaya aiddir. Xüsusən də UNESCO-nun baş qərargahının Parisdə yerləşdiyini nəzərə alsaq, bunu başa düşmək olar. UNESCO Avropa və ya anqlo-sakson sivilizasiyasının dünyanın qalan hissəsinə baxışlarının üstünlüyünü Qərbin təhsil və mədəniyyət periferiyası hesab edərək, onların qoyduğu intellektual təməl üzərində mövcud olduğunu əks etdirib, əks etdirir və hələ bir müddət də əks etdirəcək. Aydındır ki, bu vəziyyət tədricən başa çatır, lakin transformasiyalar tezliklə baş verməyəcək və buna görə də mən beynəlxalq strukturların feodal ictimai münasibətlər vəziyyətində olan üçüncü dünya ölkələrinə, bir çox dövlətlərə münasibətində nəinki köklü, hətta ciddi dəyişiklik görməyəcəyəm. Nə qədər ki, müxtəlif ölkələrin sosial inkişafında natarazlıq var, UNESCO bəzilərinin digərlərindən üstünlüyünü bəyan edəcək və tanıyacaq (rəsmi olmasa belə) və bu, onun fəaliyyətinin mənası və məzmununu müəyyən edəcək, üstəlik, bu təşkilat dünyada qloballaşmaya dəstək olacaq, çünki bütün forma və təzahürləri etibarilə özü də mahiyyətcə qlobal strukturdur”.

Nəhayət, bilavasitə Fransadan bəhs edən tarixçi qeyd edib ki, bu, çoxillik müstəmləkəçilik ənənələrinə malik ölkədir, onun üçün Cənubi Qafqaz sivilizasiyanın təsir zonası deyil, sərvətlərin talan olunacağı potensial regiondur. “Bakıdan anti-Azərbaycan fəaliyyəti kimi görünən mənzərə Parisdən tamamilə başqa cür - Fransanı sevən ölkələrin beynəlxalq təşkilatı olan Frankofoniyanın 2008-ci ildən üzvü olan Ermənistanın maraqlarının müdafiəsi kimi görünür. Bu ölkənin öz geosiyasi prioritetləri və maraqları var ki, onun strukturunda müttəfiqlərinin və peyklərinin qorunması bütöv bir beynəlxalq dövlətlər ittifaqının lideri kimi Parisin birbaşa vəzifəsidir. Bu nöqteyi-nəzərdən çıxış edərək, rəsmi Paris öz öhdəliklərinə uyğun davranır. Ermənistanın dostu olan Fransa, eyni zamanda Azərbaycanın da dostu ola bilməz. Yalnız Rusiya eyni vaxtda iki barışmaz düşmənin müttəfiqi olmağa çalışdı, nəticədə Cənubi Qafqazda heç nəyə nail olmadı. Bütün digər ölkələr iki düşməndən yalnız birini müttəfiq seçir, digəri ilə düşmənçilik və münaqişə vəziyyətindədir”, - deyə ekspert sözlərinə yekun vurub.